سردرد: علل، تشخیص و درمان با رویکرد طب فیزیکی و توانبخشی

سردرد: علل، تشخیص و درمان با رویکرد طب فیزیکی و توانبخشی

مقدمه

سردرد یکی از شایع‌ترین دلایل مراجعه افراد به پزشک است. تقریباً همه‌ی ما در طول زندگی بارها سردرد را تجربه کرده‌ایم. برخی از سردردها خفیف و گذرا هستند، اما بعضی دیگر می‌توانند شدید، مزمن و ناتوان‌کننده باشند. آشنایی با انواع سردرد، علل آن و راه‌های درمان، به ویژه درمان‌های غیر دارویی و تخصصی در حوزه طب فیزیکی و توانبخشی می‌تواند کمک بزرگی در کنترل این مشکل شایع باشد.

انواع شایع سردرد

سردردها انواع مختلفی دارند که هرکدام علل و درمان‌های خاص خود را دارند. شناخت نوع سردرد، اولین قدم برای درمان صحیح است.

1. سردرد تنشی (Tension Headache)

• شایع‌ترین نوع سردرد در بین بزرگسالان

• احساس فشار یا کشیدگی در دو طرف سر یا پشت گردن

• معمولاً به دلیل استرس، خستگی، یا وضعیت بد بدن ایجاد می‌شود

2. میگرن

• سردرد شدید، ضربان‌دار، اغلب یک‌طرفه

• همراه با تهوع، حساسیت به نور و صدا

• می‌تواند با اختلالات بینایی (اورا) همراه باشد

• ممکن است چند ساعت تا چند روز طول بکشد

3. سردرد گردنی (Cervicogenic Headache)

• ناشی از مشکلات مفاصل، عضلات یا دیسک‌های گردنی

• درد معمولاً از پشت سر یا گردن شروع شده و به پیشانی یا چشم‌ها کشیده می‌شود

• با حرکات گردن تشدید می‌شود

4. سردرد خوشه‌ای (Cluster Headache)

• نادر اما بسیار شدید

• درد تیز، یک‌طرفه، معمولاً در اطراف چشم

• بروز در دوره‌های مشخص (خوشه‌ای)، معمولاً در شب

5. سردرد سینوزیتی

• درد در ناحیه صورت، گونه‌ها و اطراف چشم‌ها

• با خم شدن یا پایین آوردن سر تشدید می‌شود

• همراه با ترشح بینی یا احساس گرفتگی

علل شایع سردرد

علت سردرد ممکن است جسمی، روانی یا ترکیبی از هر دو باشد. در زیر به مهم‌ترین عوامل زمینه‌ساز سردرد اشاره می‌شود:

• استرس و اضطراب مزمن

• کم‌خوابی یا بی‌خوابی

• وضعیت نامناسب بدن در هنگام نشستن یا کار کردن با رایانه

• ضعف عضلات گردن و شانه

• کم‌آبی بدن یا تغذیه نامناسب

• تغییرات هورمونی (مانند دوران قاعدگی یا یائسگی)

• مشکلات بینایی و استفاده طولانی از مانیتور

• مصرف بیش از حد داروهای مسکن یا ترک کافئین

• ضربه به سر یا گردن

• بیماری‌های ستون فقرات گردنی یا دیسک گردن

تشخیص سردرد

برای درمان صحیح سردرد، تشخیص درست نوع و علت آن ضروری است. در فرآیند تشخیص، پزشک متخصص طب فیزیکی و توانبخشی موارد زیر را بررسی می‌کند:

• شرح حال کامل از نوع درد، محل، شدت و مدت آن

• بررسی وضعیت ستون فقرات گردنی و عضلات اطراف گردن

• ارزیابی پوسچر (وضعیت بدن در حالت نشسته یا ایستاده)

• در صورت نیاز، استفاده از تصویربرداری مانند MRI یا CT scan برای رد مشکلات جدی مانند تومور یا خونریزی مغزی

درمان سردرد با روش‌های طب فیزیکی و توانبخشی

برخلاف تصور رایج، بسیاری از سردردها نیاز به مصرف دائمی دارو ندارند. طب فیزیکی و توانبخشی با استفاده از درمان‌های غیر دارویی و اصولی، می‌تواند در کاهش یا درمان بسیاری از انواع سردرد نقش مؤثری ایفا کند.

1. درمان دستی (مانوال تراپی)

اصلاح محدودیت‌های حرکتی مفاصل گردن، کاهش گرفتگی عضلات و بهبود جریان خون از طریق مانورهای تخصصی دستی انجام می‌شود.

2. ورزش درمانی

برنامه ورزشی تخصصی برای تقویت عضلات گردن، شانه و اصلاح پوسچر بدن نقش کلیدی در پیشگیری از سردردهای مزمن دارد.

3. طب سوزنی

یکی از مؤثرترین درمان‌های مکمل برای کاهش شدت و دفعات میگرن و سردرد تنشی است. طب سوزنی با تحریک نقاط خاصی در بدن، باعث کاهش درد و بهبود عملکرد سیستم عصبی می‌شود.

4. ماساژ درمانی

ماساژ علمی و هدفمند می‌تواند اسپاسم عضلات گردن و شانه را کاهش داده و باعث آرامش عمومی بدن شود.

5. آب درمانی (هیدروتراپی)

استفاده از تمرینات داخل آب با فشار کم بر مفاصل و ستون فقرات، یکی از روش‌های مؤثر در کاهش تنش عضلات گردنی و بهبود گردش خون است.

6. آموزش نحوه نشستن و ایستادن صحیح

تصحیح عادت‌های نادرست در کار با لپ‌تاپ، تلفن همراه و میز کار تأثیر زیادی در پیشگیری از سردردهای گردنی دارد.

جمع‌بندی

سردردها انواع مختلفی دارند و نباید همه آن‌ها را با یک روش درمان کرد. بسیاری از سردردها به‌ویژه سردردهای تنشی، میگرنی و گردنی، با درمان‌های طب فیزیکی و توانبخشی به خوبی کنترل می‌شوند. استفاده از روش‌هایی مانند مانوال تراپی، طب سوزنی، ورزش درمانی، ماساژ، و آب درمانی می‌تواند بدون وابستگی به دارو، کیفیت زندگی افراد را بهبود بخشد.

✅ برای تشخیص دقیق و درمان اصولی سردرد، توصیه می‌شود حتماً به متخصص طب فیزیکی و توانبخشی مراجعه کنید. درمان زودهنگام می‌تواند از مزمن شدن سردردها و بروز عوارض بعدی جلوگیری کند.

درمان سردرد با بیوفیدبک

سردرد به عنوان یک درد ناشی از سر یا گردن قسمت فوقانی بدن تعریف می شود. درد از بافت ها و ساختارهایی نشات می گیرد که جمجمه یا مغز را احاطه کرده اند، زیرا خود مغز هیچ اعصابی ندارد که به احساس درد ( فیبرهای درد ) منجر شود. لایه نازک بافت ( پوشش استخوان ) که استخوان ها، ماهیچه ها، چشم ها و گوش ها را احاطه می کند، و بافت نازکی که سطح مغز و نخاع را پوشش می دهند ( مننژها )، شریان ها، رگ ها و اعصاب همگی می توانند ملتهب و باعث سردرد شوند. درد ممکن است یک درد خفیف، تیز، لرزان، ثابت، آرام، ملایم، یا شدید باشد.

علت سردرد

سردرد می تواند در هر قسمتی از سر رخ دهد، به عنوان مثال سردرد های مختلفی مانند سردرد پشت سر، سردرد در یک طرف سر یا دوطرف می تواند وجود داشته باشد. سردرد ها می توانند تیز یا خفیف باشند و یا به تدریج یا ناگهانی ایجاد شوند. آن ها می توانند از کمتر از یک ساعت تا چند روز طول بکشند. انجمن بین المللی سردرد (IHS) سردردها را با عنوان "سردرد اولیه" که توسط بیماری دیگر ایجاد نشده اند، و "سردرد های ثانویه" که دلیل بنیادین دیگری دارند.

تکنیک بیوفیدبک و ریلکسیشن برای سردرد

تنش فیزیکی و روانی قطعا می‌تواند سردرد را بدتر کند. بیوفیدبک و ریلکسیشن عضلات پيشرونده، رایج‌ترین روش‌های غير دارويی پذیرفته شده برای كنترل و پيشگيری از سردرد هستند. ریلکسیشن یک مهارت است و مانند مهارت‌های دیگر، می‌توان با زمان، تمرین و یک مربی خوب بر آن را تسلط یافت. رویکردهای ذهنی جسمی مختلفی برای کاهش تنش و بهبود تحمل درد وجود دارد. آموزش بیوفیدبک و ریلکسیشن به طور معمول حدود 50٪ کاهش در میزان و شدت سردرد به وجود می‌آورد. این عدد معادل با کاهش سردرد ناشی از بسیاری از داروهای سردرد مانند پروپرانولول و آمیتریپتیلین اما بدون عوارض جانبی منفی است. شایع‌ترین محدودیت آموزش بیوفیدبک و ریلکسیشن این است که از طرف بیمار نیاز به تعهد زمانی و تلاش برای اجرای آن دارد. جلسات بیوفیدبک ممکن است یک ساعت طول بکشد و جلسات آموزشی ممکن است شامل چند بار مراجعه هفتگی در طی ماه‌ها باشد.

روش های موثر برای تسکین سردرد

استرس کاری و کم خوابی باعث بروز سردرد می شود و بیشتر ما برای رفع آن مسکن مصرف می کنیم. بعضی از مسکن ها که ترکیبی از آسپرین، استامینوفن و کافئین است، برای افرادی که اختلال خون ریزی، آسم، زخم معده، ناراحتی کلیوی یا کبدی دارند ممکن است خطرساز باشد.

ماساژ: با حرکت های چرخشی، وسط شست و انگشت اشاره را برای چند دقیقه ماساژ دهید، سپس این کار را برای دست دیگر انجام دهید تا درد آرام شود. این قسمت از دست به قسمتی از مغز مربوط می شود که با سردرد ارتباط دارد.

پا را در آب گرم و سرد قرار دهید: شاید باور نکنید اما قرار دادن پا در آب گرم و سپس آب سرد سردرد را کم خواهد کرد. با این کار فشار رگ های خون در سر کاهش پیدا می کند. برای سردردهای خیلی شدید، کمی پودر خردل به آب اضافه کنید.

کمپرس: برای سردردهای تنشی، کمپرس گرم روی پیشانی یا پشت گردن قرار دهید. پس از کمپرس گرم ، روی پیشانی کمپرس سرد بگذارید. سرما رگ های خونی را منقبض و فشار روی اعصاب را متوقف می کند.

جایگزین کمپرس سرد: دست ها را به مدتی که می توانید در آب یخ قرار دهید و به طور منظم مشت خود را باز و بسته کنید. این عمل همانند استفاده از بسته یخ روی سر موثر است و رگ های خون گشاد شده را باریک می کند.

قهوه مصرف کنید: کافئین موجود در قهوه ورم رگ های خون را کاهش می دهد و در نتیجه سردرد تسکین می یابد. به همین علت است که کافئین در برخی از مسکن های قوی موجود است.

سر خود را ببندید: روسری را دور سر ببندید سپس در نقطه ای از سر که احساس فشار می کنید روسری را فشار دهید. با کاهش یافتن جریان خون در آن نقطه، درد تسکین پیدا می کند. برای اثربخشی سریع تر می توانید روسری را به سرکه آغشته کنید.

از رایحه استفاده کنید: بعضی از روغن های طبیعی به ویژه اسطوخودوس می تواند سردرد شما را کاهش دهد. به آرامی مقداری روغن به پیشانی و گیجگاه بمالید و دراز بکشید. برای تسکین درد به یک اتاق خنک، تاریک و آرام بروید.

روغن نعناع: منتول موجود در روغن نعناع سردرد را تسکین می دهد. بوی آن ابتدا تحریک کننده است، سپس عصب ها را آرام می کند.
اگر دستگاه بخور دارید، ۷ قطره روغن اسطوخودوس و ۳ قطره روغن نعناع در آن بریزید و استنشاق کنید. یا اینکه چند قطره روغن نعناع روی دستمال کاغذی بریزید و استنشاق کنید. می توانید ۲ کیسه چای نعناع کمی مرطوب شده را روی چشم های بسته و سپس روی پیشانی قرار دهید.

آب زنجبیل : در زمان قدیم از این گیاه ضدالتهابی برای رفع سردرد استفاده می شد. به یک لیوان آب، نصف قاشق مرباخوری زنجبیل رنده شده اضافه کنید یا اینکه در یک فنجان آب داغ، یک قاشق مرباخوری زنجبیل تازه پودر شده بریزید و بخورید.

دمنوش رزماری: این دمنوش از سردرد پیشگیری می کند.

چای میخک: چای حاوی کافئین است و میخک نیز خاصیت ضدالتهابی دارد. بنابراین دم کرده هر ۲ با هم برای رفع سردرد موثر است.

آب بنوشید: با نوشیدن آب کمبود آب بدن رفع می شود؛ این امر در رفع سردرد موثر است.

پرهیز از دندان قروچه: دندان قروچه یا قرار دادن محکم دندان ها روی هم چه در خواب، چه در بیداری می تواند سردرد ایجاد کند. بنابراین، قبل از خواب، از محافظ دندان استفاده کنید.

با فاصله منظم غذا بخورید: نتایج تحقیقات نشان می دهد افت خون بر اثر غذا نخوردن در طولانی مدت، می تواند سردرد ایجاد کند.

ورزش: حداقل ۳ روز در هفته، نیم ساعت را صرف پیاده روی، دوچرخه سواری، شنا و... کنید زیرا ورزش بهترین راه برای رهایی از استرس است.

 

مطالب مرتبط:

آشنایی با سینوس های ناحیه صورت، بیماری و درمان آن

سر درد دوران بارداری,علل و راه حلها

داروهای گیاهی برای معالجه سردرد

داروهای گیاهی را برای سردرد معرفی می کنیم ،که مضر نیستند ،و عوارض ندارند، و در کاهش سردرد فوق العاده موثر هستند. نخستین کاری که در سردرد  باید انجام دهید این است که بدانید چرا دچار سردرد شدید ؟برخی از سردرها براحتی قابل تشخیص است مثلا ممکن است اضطراب داشته باشید یا  دچارحسایست خوراکی شده باشید.

برخی از داروهای گیاهی در کاهش سردرد موثر هستند در این مقاله با محبوب ترین داروهای موثر آشنا می شوید.
سردردهای مزمن و مکرر، نه تنها به سبب درد آزار دهنده هستند،  بلکه باعث کسالت، یاس و ناامیدی و ناتوانی در تصمیم گیری های زندگی نیز می شوند. گاهی انجام امور ساده روزمره را به کاری چالش برانگیز تبدیل می کنند. خوشبختانه علاوه بر داروهای قدیمی شناخته شده مانند آسپرین و ایبو بروفن (ادویل، موترین) بسیاری دیگر از داروهای گیاهی نیز می توانند در کاهش درد کارا باشند.

زمانی که تصمیم دارید از داروهای گیاهی استفاده کنید اولین قدم شناخت علت بروز سردرد است. “بسیاری از سردردها ناشی از تاثیر خوراکی ها و یا تاثیر استرس است.”

داروهای گیاهی همیشه در شرایط مختلف به یک اندازه موثر و مفید نیستند. بنابراین شرایط باید به خوبی بررسی و تفاوت ها شناخته شوند.

انتخاب داروی گیاهی متناسب با نوع سردرد

 

گل ساعتی: از قدیم این گیاه به عنوان آرام بخش در شرایط اضطراب و بی خوابی استفاده می شده است. همچنین برای درمان سردردهایی که در شرایط خاص اتفاق می افتند، مفید است. این گیاه همانطور که از نامش پیداست برای کسانی که در زندگی بسیار هیجان دارند، آنهایی که خیلی پرشور، آتشین مزاج و تندخو هستند و به راحتی خشمگین می شوند توصیه می شود. این گیاه خاصیت آرام بخش و تسکین دهنده سیستم عصبی را دارد و باعث کاهش سردردهای ناشی از شرایط هیجانی می شود.

کوهوش سیاه Black cohosh: این گیاه بومی شمال آمریکا، سابقاً برای دردهای روماتیسم استفاده می شد، هم اکنون برای سردردهایی که بر اثر افسردگی اتفاق می افتند، بسیار موثر است. چرا که این گیاه تاثیر استروژنی بر بدن دارد. بنابراین برای خانم ها بیشتر توصیه می شود. ولی آقایان هم می توانند با مصرف یک دوره کوتاه از تاثیرات فوق العاده آن بهره مند شوند.

پوست درخت بید سفید: این گیاه مانند سایر گیاهان دارویی باعث فرونشاندن درد می شود و تنها به عنوان تسکین دهنده ، درد را از بین برده اما به درمان علت اصلی درد نمی پردازد و فقط باعث کاهش و تخفیف درد می شود. دکتر Lawton می گوید: باید این گیاه را در حجم بالا و با دز زیاد مصرف کرد تا خاصیت خود را نشان دهد. اما پیشنهاد می شود این گیاه را به عنوان مکمل با سایر گیاهانی که به درمان قطعی عارضه می پردازند، مصرف کرد.

گل آلاله و گل مینا یا بابونه قوی: با وجود این که این گیاهان به عنوان درمان کننده سردرد، در میان مردم بسیار محبوب و پرطرفدار هستند، اما باید ابتدا بین سردردهای میگرنی و سایر سردردها تمایز قائل شد. میگرن بر اثر تغییر ناگهانی فشار خون در مغز اتفاق می افتد و بعلاوه این نوع سردرد شدید معمولاً با حالت تهوع و حساسیت به نور و صدا همراه است و سردرد نیز یکی از اجزاء بیماری میگرن است. همه این گیاهان برای درمان میگرن مناسب هستند؛ اما در درمان سایر انواع سردرد خیلی کارا نیستند.

بی خطر بودن درمان بوسیله گیاهان دارویی

معمولاً اکثر گیاهان دارویی را می توان همزمان با درمانهای شیمیایی مانند آسپرین و ادویل استفاده کرد و استفاده همزمان آنها با هم هیچگونه عارضه ای را ایجاد نمی کند. 

 بیشتر گیاهان بر مکانسیم متفاوتی در بدن تاثیر گذار هستند. البته پوست درخت بید سفید یک استثنا است. چرا که شامل ماده تشکیل دهنده ای مشابه با یکی از عناصر موجود در آسپرین است.

با این وجود چند نکته را برای رعایت ایمنی بیشتر در استفاده از گیاهان دارویی ، باید مد نظر قرار داد. بیماران با سابقه بیماری قبلی و یا در شرایطی که از داروی خاصی، استفاده می کنند، باید قبل از مصرف این گیاهان با پزشک خود مشورت کنند. برای مثال زنانی که مشکل فیبرون دارند نباید از گیاه black cohosh استفاده کنند؛ چرا که باعث افزایش هورمون استروژن می شود که تاثیر مطلوبی بر برخی از فیبرونها ندارد.

 

مطالب مرتبط:

آشنایی با سینوس های ناحیه صورت، بیماری و درمان آن

سردرد

سردرد تنشی و خوشه ای

درمان گیاهی سردرد

روغن گیاهی نعنا: تسکین هر نوع سردردی

یکی از روغن‌های معروف برای تسکین هر نوع سردردی روغن نعنا است. برای پیشگیری از سردرد می‌توانید روغن نعنا را با روغن لیموترش استفاده کنید.

 برای تسکین هر چه سریع‌تر سردرد می‌توانید به آن روغن گیاهی اسطوخودوس نیز اضافه کنید.

 روش استفاده: برای تسکین و پیشگیری از سردرد دو قطره از هر کدام از روغن‌های اشاره شده (روغن نعنا، روغن لیموترش و روغن اسطوخودوس) را با هم مخلوط کنید و یک قاشق غذاخوری روغن بادام یا روغن زیتون نیز به آن بیفزایید. سپس این روغن را روی شقیقه‌ها و پشت گردنتان بمالید و ماساژ دهید.

گیاه جینسینگ

جینسینگ گیاهی جوان کننده و انرژی بخش است. این گیاه مقاومت بدن را افزایش داده و توان ذهنی و جسمانی را تقویت می‌کند. این گیاه در درمان ترکیبی از استرس و سردرد مفید است. جینسینگ عملکرد مغز و حافظه را بهبود می‌بخشد. برای استفاده از مزایای این گیاه می‌توانید آن را جداگانه استفاده کرده و یا به چای اضافه کنید.

گیاه حنا
گلِ گیاه حنا درمان مؤثری برای سردرد‌های ناشی از گرما و تابش خورشید است. در صورتی که گل این گیاه را خشک کرده، کوبیده و با سرکه خمیر کنید و بر روی پیشانیتان بگذارد، فوراً از شر سردرد خلاص می‌شوید.

در تاریکی استراحت کنید

میگرن و سردرد معمولاً با استرس، سر و صدا و نور زیاد تشدید می‌شود. استراحت و ریلکسیشن می‌تواند کمک بزرگی برای تسکین سردردهایتان باشد. برای این کار در یک مکان آرام و راحت بنشینید. چراغ‌ها را خاموش کنید و پرده‌ها را بکشید. چشم‌هایتان را ببندید و به آرامی نفس عمیق بکشید و سعی کنید سنگینی سرتان را با نفس‌هایتان از بین ببرید.

علت و درمان سردرد

علت های سردرد

بوی شدید

در بسیاری از افراد استشمام بوهای شدید  حتی بوی خوب  باعث بروز میگرن و سردرد می شود. دلیل اصلی این اتفاق مشخص نیست ولی بو می تواند سیستم عصبی را تحریک کند. ازجمله شایع ترین بوهایی که موجب بروز سردرد می شوند می توانیم به بوی رنگ، گرد و غبار، عطر و انواع خاصی از گل ها اشاره کنیم.

 آرایش مو


شیوه ای که شما موهای خود را می بندید، ممکن است تاثیر خاصی روی سر شما بگذارد. سفت بستن موها، استفاده از تل های سفت و محکم یا کلاه هایی که سر را سفت در بر می گیرند، می تواند منجر به سردرد شما شود. اگر فکر می کنید که شیوه بستن موهای شما باعث ایجاد سردرد است، موها را رها کنید و اجازه بدهید سردردتان خوب شود.

 وضعیت نادرست بدن

لازم نیست بشدت کار کنید و به خودتان فشار بیاورید یا عرق کنید تا مشخص شود فشاری بر سر و عضلات گردن شما وارد شده است. خم شدن نادرست روی میز هم همان کار را می کند.

فرم های متداول وضعیت نادرست بدن عبارتند از قوز کردن، استفاده از صندلی نامناسب که قسمت پایین کمر را محافظت نمی کند، خیره شدن به صفحه نمایش کامپیوتر در حالی که خیلی بالاتر یا پایین تر از صورت شما باشد و نگه داشتن گوشی تلفن بین شانه و گوش. اگر همیشه سردرد دارید، بد نیست کمی به شرایط کاری خود بیشتر دقت کنید.

درمان سردرد

    همیشه راست ومستقیم بایستید وبنشینید طرز نشستن غلط و ناجور قرار گرفتن ستون فقرات موجب وارد آمدن فشار به مهره های گردن شده و سردرد را موجب می شود .

در مصرف دارو زیاده روی نکنید. مصرف بی رویه قرص های سردرد خود به خود موجب سردرد می شود.

آب فراوان بنوشید. مصرف کم آب آشامیدنی و تشنگی باعث خشکی سلول های بدن شده و باعث سردرد می شود.

اگر پس از خوردن غذا و یا صرف آشامیدنی دچار سردرد شدید فهرستی از غذاهای مصرف شده را یاد داشت کنید.مصرف کنند گان برخی از مواد خوراکی ماننند پنیر ویا شکلات ازخود حساسیت نشان می دهند و دچار سردرد می شوند.

هوای داخل خانه یا دفتر کار خود را از آلودگی پاک کنید واز هوای تازه تنفس کنید پس از رنگ آمیزی اتاق درب و پنجره هارا باز نگه دارید تا بوی تند مواد پاک کننده مانند تینر و رنگ از اتاق خارج شود.

از استراحت و خواب کافی در شب و نیمروز غافل نشوید . بی خوابی از عوامل اصلی در بروز سردرد محسوب می‌شود. نخوردن غذا و گرسنه ماندن غیر طبیعی باعث ایجاد سردرد می‌شود.

از زیاده روی در مصرف چای ، قهوه و آشامیدنی های کافئین‌دار پرهیز کنید.

عوامل مؤثر در بروز سردرد

در ادامه مطلب سر درد ، تشخیص و درمان ،بررسی حالات و هیجانات روحی، اکنون به بررسی سایر عوامل مؤثر می پردازیم.

تغذیه

تحقیقات نشان می دهد، یك چهارم از افراد مبتلا به سردرد ،در اثر مصرف بعضی مواد غذایی به این عارضه دچار می شوند. مواد تشكیل دهنده این مواد غذایی موجب تحریك نورون های عصبی و رهایی نئوروترانس میتر و عاقبت بروز سردرد می گردد.

در این قسمت به ذكر بعضی از این مواد اشاره می كنیم :

تیرامین :

این ماده جزو گروه آمین ها(تركیبات آلی حاوی نیتروژن ) است. ماست ،سرشیر ، پنیر ، سس سویا ، جگر ،مخمر آبجو و مشروبات الكلی جزو این گروه اند .

نیتریت ها :

این ماده به عنوان نگهدارنده مواد غذایی استفاده می شود و از تغییر رنگ و طمع مواد جلوگیری می كند. مواد غذایی حاوی نیتریت عبارتند از : انواع كنسروها ،ماهی ، گوشت و سوسیس دودی شده و گوشت گاو نمك زده .

گلوتامات مونوسدیم :

این ماده افزودنی ،MGS نامیده می شود و یكی دیگر از عوامل بروز سردرد به شمار می رود .این ماده همچنین به نام HPP پروتئین گیاهی هیدرولیز شده و طعم دهنده طبیعی معروف است.

آجیل ،چیپس ،انواع سس ها ،غذاهای چینی ،رژیمی و منجمد حاوی این مواد هستند .

ویتامین ها :

مصرف بیش از حد ویتامین های A , B و به ویژه اسید نیكوتینیك (ویتامین محلول در آب از گروه ویتامین های B می تواند باعث بروز سردرد شود) .

آب :

كاهش آب بدن ،یكی از عوامل اصلی ایجاد سردرد ،به خصوص میگرن است .مصرف مشروبات الكلی ،فعالیت های ورزشی درتابستان و بیماری هایی نظیر تب و اسهال موجب كاهش میزان آب بدن و نهایت بروز سردرد می شود .

كافئین : 

این ماده نافذ و تأثیر گذار به دلیل خاصیت افزایش جذب روده ای داروها ، تكسین دهنده دردهاست. كمبود این ماده در بدن به مدت 8 تا 16ساعت بعد از آخرین مصرف ، موجب بروز سردرد ،هنگام صبح بعد از بیدار شدن و در پایان كار روزانه می شود .

كافئین محركی ست كه بر روی قلب ،ریه ،رگ های خونی ، ماهیچه ها، معده ، كلیه ها و متابولیسم بدن تأثیرمی گذارد ومصرف بیش از حد آن موجب بروز علائمی نظیر اضطراب ،نگرانی ،ترس و دلهره ، بی خوابی ،خستگی و بی حالی ، دردهای ضربانی و فكركردن به امور غم انگیز می شود. مصرف 8 تا  10 فنجان قهوه (1گرم كافئین ) به طور مداوم ،برای بدن مضر است و حتی مصرف 10گرم و یا بیشتر منجر به فوت می گردد .

مواد خوراکی دیگر :

مصرف بعضی از مواد خوراكی نظیر مركبات ،محصولات لبنی ، سویا ، پیاز ، غذاهای چرب ، خوراك دریایی ، مواد مصنوعی شیرین ساز مانند ساخارین و اسپارتام در بعضی از افراد منجر به بروز سردرد می گردد .

داروها

نیتروگلیسیرین (مخصوص بیماران قلبی ) قرص های ضد بارداری ، داروهایی كه برای فشار خون  و اتساع رگ های خونی ،استفاده می شود . به عنوان عامل مؤثر در ایجاد سردرد شناخته شده است .

مصرف بیش از حد مسكن ها نه تنها تأثیری در بهبودی سردرد ندارند بكله اثر داروهای دیگر را هم خنثی می كنند .

سردردهای واكنشی

اكثر افرادی كه از سردرد رنج می برند از قرص های مسكن نظیر آسپرین ، استامینوفن وارگوتامین استفاده می کنند.این در حالی است كه مصرف بیش از حد این داروها نه تنها از میزان درد نمی كاهد بلكه آن را تشدید هم می كند .

در سال  1982 دانشمندان برای اولین بار ، تحقیقی را بر روی افراد مبتلا به سردرد انجام دادند ، آنها افراد را به چهار گروه تقسیم كردند. گروه اول از قرص ضد افسردگی (آمی تریپتیلین ) گروه دوم از مسكن و آمی پیتیلین و گروه سوم ازمسكن استفاده كردند . گروه چهارم هیچ دارویی را مصرف نكردند .حدود یك ماه بعد ، نتایج این تحقیق اعلام شد : گروه اول 70 درصد ، گروه دوم 30 درصد ،گروه سوم 18 درصد و گروه چهارم 43 درصد از بهبودی خود را باز یافتند .

بعد از كسب این نتایج ،دانشمندان دریافتند كه مصرف بیش از حد مسكن ها نه تنها تأثیری در بهبودی سردرد ندارند بكله اثر داروهای دیگر را هم خنثی می كنند . پژوهشگران به تازگی هم ، این تحقیق را بروی مبتلایان به سردردهای مزمن كه دربیمارستان بستری بودند ، انجام دادند ، 77 درصد ازبیماران با قطع مصرف مسكن ها حالشان رو به بهبودی رفت و دیگر هیچ علائمی از سردرد درآنها دیده نشد .

خواب و خوراك

پژوهشگران با تحقیق بر روی  2000 نفر از افراد مبتلا به میگرن ، به این نتیجه رسیدند كه پرهیز از غذا به مدت 5 ساعت در روز و 13 ساعت طی شب ، یكی دیگر از عوامل بروز سردرد به شمار می رود . علت اصلی آن هنوز مشخص نیست . اما دانشمندان گمان می كنند ،تغییر میزان نئوروترانس میترس و یا كاهش قند خون كه باعث انبساط رگ ها می شود از عوامل ایجاد این عارضه اند . كم خوابی ، یا بیش از حد خوابیدن هم منجر به بروز سردرد در بعضی از افراد مستعد می شود .

عوامل محیطی

فعالیت هایی را كه در طول روز انجام می دهید ،‌یا مكان هایی كه بیشتر وقتتان را در آنجا  می گذرانید ،به عنوان یكی دیگر از عوامل ایجاد كننده سردرد شناخته شده اند.

استنشاق گاز و مواد سمی نظیر بنزین ، تتراكلرید كربن ، مونواكسید كربن ،‌سرب و تربانتین وعوامل دیگر مانند سرو صدا ، نورهای درخشان و مطالعه زیر نور فلورسنت از آن جمله اند. مطالعه زیاد و خیره شدن به صفحه كامپیوترهم موجب خستگی ماهیچه های حركت دهنده چشم و نهایت بروز سردرد می شو د. ناروآنگل گلاكوما یكی از بیماری های نادر چشم است كه باعث بروز درد در نواحی دور چشم ،پیشانی و گیجگاه می شود .در صورت احساس درد در این نواحی ،با یك چشم پزشك مشورت كنید .

عوامل دیگر

فعالیت های ورزشی نظیر تنیس ،هندبال ،دویدن و طناب زدن به دلیل كاهش قند خون ،مصرف بیش از حد دخانیات و تغییرات آب و هوایی به علت دگرگونی مواد شیمیایی در بدن ،از عوامل بروز سردرد در افراد مستعد شناخته شده است.

ادامه دارد...

                                                                                                                                                      ترجمه : لیلا صابر

بیماریهای سر

سردرد

سردرد تنشی و خوشه ای

انواع سردرد ها

سردردوانواع آن

سردردهای سینوسی و میگرنی چه تفاوتی دارند؟

8 سردرد خطرناک

کاربرد لیزر درمانی کم توان در شاخه های مختلف پزشکی

سر درد علل وعوامل بوجود آورنده وتشديد كننده آن

سردرد سینوزیت چگونه است؟

سردرد سینوزیت چگونه است؟

سردردهای سینوسی موجب درد شدید در استخوان های گونه ها، پیشانی و بینی می شوند. معمولا درد با هر حرکت ناگهانی تشدید می یابد. گرفتگی بینی، کیپ شدن گوش ها، تب و ورم صورت از دیگر علائم آن می باشند.

پاییز، فصل آلرژی هاست و فصل عود کردن سینوزیت. سینوزیت، بیماری شایعی ست و گاهی با  سرما خوردگی سرما خوردگی و آنفولانزا اشتباه گرفته می شود.

 سینوزیت معمولا بر اثر آلرژی یا ویروس ایجاد می شود. این بیماری درواقع التهاب سینوس های متصل به بینی است.

 سردردهای عجیب و غریب و طولانی همراه با گرفتگی بینی  از علائم آن است. گاهی ترشحات بینی آنقدر زیاد می شود که از همه کار می افتید و مجبور می شوید دستمال کاغذی به دست در همه جا ظاهر شوید.

سردردهای ناشی از سینوس‌ها هنگامی رخ می دهد که سینوس‌ها- حفرات‌های پر از هوای اطراف بینی، چشم‌ها و گونه‌ها- پرخون و ملتهب می‌شوند.

 سردرد سینوزیتی، سردرد خاصی ست. اول صبح دردش بیشتر است و هنگام خم شدن شدید می شود. سینوزیت علاوه بر سردرد، درد گونه هم می آورد. در این جور مواقع معمولا با  دندان درد اشتباه می شود، اما اگر به تک سرفه  ها و بدخوابی توجه کنید، می فهمید که مبتلا به سینوزیت هستید.

 کم رمقی، احساس خستگی  و ضعف عمومی بدن و گاهی هم چشم درد  از عوارض این بیماری ست.

 سینوزیت بسیار شایع است، اما می توان از ابتلا به آن پیشگیری کرد.

 دود سیگار در تشدید آن اثر زیادی دارد، پس باید از سیگار و سیگاری ها اجتناب کنید.

اگر به درمان سینوزیت توجه نکنید، احتمال آبسه مغز و مننژیت (التهاب و عفونت پرده مغزی) وجود دارد و بعد از درمان هم باید احتیاط کرد تا عود نکند و به مزمن 

تبدیل نشود

حتما برای درمان سینوزیت به پزشک مراجعه کنید، اما استفاده از بخور نیز موثر است.

 سینوزیت از آن بیماری هایی است که کمتر جدی گرفته می شود، اما شما این اشتباه را مرتکب نشوید. سردردهای سینوزیتی، سردردهای طولانی و دردناکی ست و تشخیص آن آسان.

 اگر چه خیلی از سردردهای مزمن تحت عنوان سردرد سینوسی شناخته می شوند، اما بیشتر این سردردها در واقع سردردهای میگرنی یا سردردهای تنشی می باشند.

درمان سردرد بر اساس نوع آن متفاوت می باشد. به این دلیل است که برای پزشک شما مهم است تعیین کند که آیا علائم سردرد شما واقعا مربوط به سینوس است یا نه. اگر سردرد شما واقعا مربوط به سینوس باشد، به احتمال زیاد تب خواهید داشت.

اما تاریخچه و سوابق جسمانی شما برای تعیین اینکه آیا سینوس های شما مسدود هستند یا نه کافی است، اما در برخی موارد نیاز به سی تی اسکن و ام آر آی می باشد.

درمان سردردهای سینوسی

در درمان سردرد سینوسی در واقع باید عفونت درمان شود.

در درمان این نوع سردرد از آنتی بیوتیک ها و آنتی هیستامین  یا ضد احتقان ها برای بهبود علائم استفاده می شود.

 اسپری های ضد احتقان می تواند به مدت سه روز مورد استفاده قرار گیرند، اما استفاده ی طولانی مدت از آنها بر بهبود علائم تاثیر گذاشته و ممکن است بیماری شما را بدتر کند.

 توصیه می کنیم قبل از استفاده از هر دارویی با پزشک مشورت کنید، چرا که استفاده از برخی داروها ممکن است بیماری شما را بدتر کند.

 گفتنی است ضداحتقان ها می توانند فشار خون را افزایش دهند. اگر فشار خونتان بالا است قبل از استفاده از این داروها با پزشک خود مشورت کنید.

اقدامات ساده ای مانند استفاده بیشتر از نوشیدنی ها یا شستن بینی با آب نمک می تواند برای بهبود سردرد مفید واقع شود

این تصور که آلرژی ها مسبب سردردهای سینوسی هستند، غلط است. اگرچه آلرژی ها می توانند موجب التهاب سینوس ها شوند و این امر منجر به سردرد می شود.

 اگر آلرژی داشته باشید، درمان آلرژی شما سردرد شما را بهبود نخواهد بخشید. دو درمان جدا برای آن ها لازم است. برای اینکه از درمان درست بهره مند شوید باید به پزشک مراجعه کنید.

 از یک دستگاه بخور یا یک اسپری بینی محلول نمکی مطابقه دستور پزشک استفاده کنید، تا به کاهش علائم سینوزیت کمک شود.

  اگر مبتلا به آلرژی و آسم هستید، از پزشک بخواهید آنها را تحت کنترل در آورد.

  به آرامی سر و گردن‌تان را تحت کشش قرار دهید.

منبع:دکتر فروغ