درد تمام پا نشانهٔ چیست؟
همیشه آسیبدیدگی اولین گمان برای درد پا است. چیزی مثل شکستگی استخوان کاملاً واضح است، چون معمولاً بهدنبال یک حادثه روی میدهد. پارگی یا کشیدگی ماهیچه هم همینطور. اما آسیب ناشی از کار بیش از حد بهتدریج ظاهر میشود. از جمله این ناراحتیها چیزی است به نام ”کشیدگی پا“ که در ورزشکاران زیاد دیده میشود.
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ، کشیدگی پا اصطلاحی کلی برای دردهای شدید پا در اثر کار بیش از حد آن است. در واقع، کشیدگی پا چیزهائی مثل شکستگی، التهاب وتر ، یا التهاب بافت در برگیرندهٔ ماهیچههای پا است. کشیدگی پا علل مختلف دارد. از جمله دویدن روی سطوح سفت، پوشیدن کفش نامناسب، گرم نکردن بدن، و تمرینهای سخت ورزشی.
پا هدف انواعی از بیماریهای دردناک سیاهرگ و سرخرگها نیز هست. التهاب سیاهرگ همراه با لخته شدن خون در آن احساس سنگینی و درد و سوزش زیر پوست را ایجاد میکند. در نوع سطحی این بیماری قرمزی مختصر پوست دیده میشود که اهمیت ایجاد میکند. در نوعی سطحی این بیماری قرمزی مختصر پوست دیده میشود که اهمیت چندانی ندارد. اما در نوع عمقی آن ممکن است زخمهای پوستی هم دیده شود و لختهٔ خون درون رگ در صورت کنده شدن میتواند به ششها رفته و مرگبار شود.
علاوه بر اینها، جریان ناکافی خون ناشی از سختشدن سرخرگهای پا ممکن است به لنگیدن متناوب منجر شود. فرد مبتلا هنگام راهرفتن احساس مبهم گرفتگی ماهیچه میکند (چون ماهیچه نیاز به خون اکسیژندار بیشتر دارد) و این حالت با استراحت از بین میرود. لنگیدن متناوب، که نسبتاً شایع است، معمولاً پا را گرفتار میکند، اما گاهی در ران هم دیده میشود. بهطور نادر، مشکل گردش خون ناشی از نازک شدن دیوارهٔ سرخرگ پشت زانو است.
درد پا امکان دارد از جائی غیر از پا، مخصوصاً از ستون مهرهها، سرچشمه بگیرد. هر ناهنجاری صفحات بین مهرهای یا ستون فقرات – مثل تومور یا عفونت – ممکن است با درد پا و بدون درد پشت خود را نشان دهد.
درد سیاتیک یکی از شایعترین این نوع درد است. عصب سیاتیک از ستون مهرهها به پا میرود؛ و نشستن طولانی روی یک چهارپایهٔ سفت یا محکم بستن یک کمربند باعث فشردن قسمت بالای عصب شده و در پا ایجاد درد میکند.
خود پا هم ممکن است گرفتار فشردگی عصب شود که ایجاد سوزش، گزگز، کرختی و ضعف شود. این نوع درد اغلب در کسانی دیده میشود که بهمدت طولانی مینشینند، میایستد، چمباتمه میزنند، یا زانو میزنند.
بالاخره علت درد ممکن است در استخوان باشد. مثلاً التهاب مغز استخوان عفونت استخوانی همراه با درد شدید است.
درد کف پا معمولا بر اثر عملکرد اشتباه یا واکنش هر کدام از ساختارهای کف پا ایجاد میشود. با پیشرفت های کنونی درمان درد کف پا بسته به دلیل درد کف پا و علل آن امکان پذیر است. گاهی ورزش های مربوط به صافی کف پا نیزمی تواند در درمان درد کف پا موثر باشد.
- درمان درد تمام پا
علائم را با دقت بررسی کنید. ببینید چه چیز درد پای شما را بدتر و چه چیز آن را بهتر میکند. مخصوصاً بهنوع فعالیتی که بر شدت یا طول مدت درد موثر است توجه کنید. اگر حرکت دادن مداوم یا مکرر پا جزئی از کار شما است، بهتر است در فواصل کاری استراحت کنید.
پارا خنک کنید. گذاشتن کیسهٔ یخ بر روی پا برای چند روز تسکین درد ناشی از آسیبدیدگی مؤثر است. هر بار تکههای یخ را در حولهای پیچیده و بهمدت ۱۵ دقیقه روی ناحیهٔ دردناک بگذارید. اما فقط در دردهای ناشی از آسیبدیدگی یخ بهکار ببرید، چون یخ درد بیماریهای عروقی را تشدید میکند.
پا را ببندید. باندپیچی کشسان درد و تورم ماهیچههای چهار سر و کشندهٔ ران که در جلو و پشت ران قرار دارند تسکین میدهد. برای تسکین درد التهاب همراه با لختهٔ سیاهرگی پوشیدن جوراب واریس خوب است. پوشیدن زانوبند ممکن است رگها را فشرده و با کم کردن جریان خون درد پا را بیشتر کند.
پا را بلند کنید. بالا گرفتن پای آسیب دیده مایع جمع شده در آن تخلیه کرده و درد و تورم را کم میکند. این کار سنگینی دردناک ناشی از التهاب همراه با لختهٔ سیاهرگی را نیز کاهش میدهد.
پا را گرم کنید. گرمکردن ملایم پا درد ناشی از گرفتاریهای عروقی مثل التهاب همراه با لختهٔ سیاهرگی را تسکین میدهد. اما تا سه روز بعد از آسیبدیدگی پا را گرم نکنید، چون این کار تورم آن را بیشتر میکند.
اگر درد پا مرتباً شما را آزار میدهد، میتوانید از شروع آن جلوگیری کنید.
پا را مثل قلب بدانید. همان طرز زندگی که از حملهٔ قلبی جلوگیری میکند، دردهای عروقی پا را هم مانع میشود. سیگار نکشید، چربی نخورید، و وزن کم کنید. ورزش منظم، مخصوصاً پیادهروی، جریان خون پاها را بهخوبی حفظ میکند.
ورزش خود را تغییر دهید. کسانی که دچار کشیدگی پا هستند باید فعالیتی را که باعث درد میشود (که غالباً دویدن است) کنار بگذارید و به ورزش ملایمتری مثل دوچرخهسواری یا شنا روی آورند.
شکم را ورزش دهید. راست نشستن و کارهائی که ناحیهٔ شکم را ورزش میدهند خستگی و ناراحتی کمر را هم کاهش داده و درد پای ناشی از آن را تسکین میدهد.
جیب خود را خالی کنید. گذاشتن کیف پول در جیب عقب شلوار میتواند باعث درد سیاتیک شود. بستن کمربند سفت و شلوار تنگ هم عصب سیاتیک را تحریک میکند.
بالشتک بگذارید. بالشتک زانو و صندلیهای بالشدار درد ناشی از سطوح سفت و فشار بر عصب سیاتیک را مانع میشوند.
- چه وقت به پزشک مراجعه کنیم؟
- درد بیش از سه روز دوام دارد.
- کرختی، سردی، یا ضعف هم در پاها احساس میشود.
- درد هم در ساق و هم در ران است.
- تغییر رنگ پوست، زخم یا برآمدگی نرم زیر پوست احساس میشود.
- بهدنبال ضربه، تورم و تغییر رنگ دیده میشود، یا احتمال آسیب دیدن استخوان میدهید.
- آسیب ناشی از کار زیاد بعد از سه هفته خوب نمیشود.
درد پاشنه
زردپی پشت پا بلندترین زردپی بدن است به علت کمبود ذخایر خون و فشارهایی وارده ، در معرض آسیب قرار می گیرد . افزایش سن و افزایش ورزشها بخصوص ورزشهای تند وسریع ، احتمال ضربه و جراحتهای وارده به زردپی را می افزاید .
درد زردپی پشت پاشنه پا به عنوان علامتی هشدار دهنده برای بالا بودن ارثی کلسترول است که احتمال بیماریهای قلبی را می افزاید.
بنا به گزارش سالانه بیماریهای رماتیسم : ارتباط بین درد زردپی پشت پاشنه و میزان کلسترول بالا HEFH به تشخیص سریع ناتوانی های قلبی کمک می کند .
دکتر پاول درینگتون از بیمارستان رویال منچستر خاطر نشان کرد ، بالا بودن کلسترول یکی از بیماریهای متعارف ژنتیکی در آمریکا و اروپا است که حدودا ۱ نفر در ۵۰۰ نفر را تحت تاثیر قرار می دهد. او تشریح کرد : این ناشی از جهش ژنی است که کنترل زدودن کلسترول را از گردش خون برعهده دارد.
میزان کلسترول از زمان تولد دو برابر شده و درمان نمی شود تا درسنین پایین منجربه انسداد شرایین و بیماری های قلبی می شود .به همین دلیل تشخیص و درمان سریع ، بسیار مهم است .
یکی از دلایل وخیم این شرایط به این دلیل است که کلسترول تنها در رگها رسوب نمی کند بلکه در محل های اصلی مثل زردپی ها هم ذخیره می شود و ممکن است منجربه متورم و التهاب دردناک زردپی پشت پاشنه شود . دورینگتون و همکارانش در ۱۳۳ بیمار بروز درد زردپی پشت پاشنه را یکی از علایم نخست تشخیص کلسترول قرار دادند.
از بین افرادی که روی آنها آزمایشات صورت گرفته ۶۲ نفر در مقایسه با ۷ نفر مابقی یعنی ۴۷ درصد در مقابل ۷ درصد از بیماران ، در یک یا جفت پاشنه ها ، درد پاشنه را که حدود ۳ روز طول می کشد ، احساس کرده اند.
مطالعات نشان می دهد درد پاشنه که حدودا ۳ روز طول بکشد ۷۵/۶ برابر بیشتر در افراد بیمار HEFH یعنی افراد کلسترول بالا رخ می دهد.
دورینگتون گفت : ما متوجه شده ایم افراد با کلسترول بالا ( بیماران HEFH ) قبل از اینکه متوجه بالا بودن کلسترول شان باشند سالها است که بدنبال دارویی برای درد پاشنه شان هستتند .
او توصیه کرد : تمام افرادی که به علت درد پاشنه به پزشک مراجعه می کنند حتما میزان کلسترول شان را اندازه بگیرند.
درد قوزک
- چه وقت به پزشک مراجعه کنیم؟
- قوزک پا آسیبدیده است و بهقدری درد میکند که هنوز بعد از ۲۴ ساعت نمیتوان روی آن تکیه کرد.
- درد ربطی به آسیبدیدن قوزک ندارد و بیش از چهار روز طول کشیده است.
- اگر بعد از آسیبدیدگی، علاوه بر درد، قوزک ورم دارد یا کبود شده است یا تب دارید یا احساس میکنید قوزک حالت طبیعی ندارد، فوراً به پزشک مراجعه کنید.
- درد قوزک نشانهٔ چیست؟
ما قوزک را حمال بار بدن کردهایم، و آن را مجبور به تحمل وزن بدن، طی کردن مسافتهای طولانی، و چرخیدن و خم شدن در هر جهت میکنیم. اما با فشار آمدن بیش از حد به قوزک – که مثلاً در هنگام ورزش کردن روی میدهد – فریاد کمک آن بلند میشود. در بعض موارد، این فریاد مانند فریاد از درد است.
شایعترین آسیبدیدگیها ناشی از چرخاندن قوزک بهطرف بیرون پا است. این چرخیدگی میتواند فشار زیادی بر رباطهای نگاهدارندهٔ قوزک وارد کرده و باعث پیچخوردگی مچپا شود. یا ممکن است ماهیچهای را پاره کرده یا استخوانی را بشکند. هر کدام از این آسیب دیدگیها میتوانند ورم زیاد، تغییر رنگ، و کاهش حرکت را همراه با درد شدید ایجاد کند.
چرخیدگی تنها آسیبرسان قوزک نیست. کار کشیدن بیش از حد از آن – مثل راه رفتن، ایستادن، و بالا رفتن زیاد و نیز زیاد خم کردن قوزک – میتواند به التهاب وترهائی منجر شود که ماهیچهها را به استخوانهای قوزک و ساق وصل میکنند. یکی از نواحی مستعد آسیب وتر آشیل است که از پاشنهٔ پا تا پشت قوزک امتداد دارد. وتر آشیل بهآسانی کشیدگی پیدا کرده یا پاره میشود، مخصوصاً اگر به اندازهٔ کافی انعطافپذیر نباشد. کار کشیدن زیاد هم میتواند باعث التهاب کیسهٔ زلالی (کیسهٔ پر از مایعی در پشت پاشنه که مثل یک بالشتک محافظ است) گردد.
قوزک از راههای دیگری هم آزرده میشود. کفش گشاد یا تنگ ممکن است باعث درد قوزک در هنگام چرخاندن پا یا در اثر تماس با سطح سفت آن شود. پوشیدن کفش نامناسب برای کاری که انجام میدهید نیز فشار زیادی بر مفصل مچ پا وارد میکند.
چند بیماری نیز باعث درد قوزک میشوند. نقرس – درد شدید ضربانی و التهاب مفصل در اثر رسوب بلورهای اسید اوریک – اغلب قوزک را گرفتار میکند. تیزی استخوان، قطعات جدا شدهٔ استخوان یا غضروف، التهاب شبه روماتیسمی مفاصل، و نقص گردش خون و آسیب عصب نیز دیگر آزاردهندگان قوزک هستند.
- درمان درد قوزک
درد قوزک چیزی نیست که سرسری گرفته شود. اگر بعد از آسیبدیدگی درمان مناسب انجام نشود، یا در درمان تأخیر شود، ممکن است گرفتاریهای مختلفی بروز کند. در اینجا پیشنهادهائی برای تسکین درد ارائه میگردد.
اصول چهارگانه را رعایت کنید. استراحت، یخ گذاشتن، بستن و بالا گرفتن قوزک اولین کارهای بعد از آسیبدیدگی قوزک و بیشتر گرفتاریهای دردناک آن است.
استراحت لازم است، چون از تحریک کردن قوزک آزرده ممانعت میکند. استراحت در بستر بهتر است، و اگر ناچار به حرکت هستید، از عصا یا چوب زیر بغل استفاده کنید. گذاشتن یخ بر روی آن، چند بار در روز و هر بار بهمدت ۱۵ دقیقه، با بیحس کردن انتهاهای اعصاب و انقباض مویرگها برای جلوگیری از خونریزی بیشتر، التهاب دردناک قوزک را کاهش میدهد.
قوزک را با باندپیچی کشسان یا استفاده از پابند مخصوص بیحرکت کردن آن ثابت کنید. قوزک را با گذاشتن یک بالش در زیر آن بالا نگاه دارید تا مایع جمع شده در آن تخلیه شود. اصول چهارگانه را بهمدت سه تا پنج روز رعایت کنید.
از مسکن استفاده کنید. آسپیرین، ایبوپروفن، و استامینوفن میتوانند درد قوزک آزرده را کاهش دهند.
پاشنه را بلند کنید. میتوانید با گذاشتن یک بالشتک در داخل کفش یا بلند کردن پاشنهٔ کفش درد کشیدگی وتر آشیل را کاهش دهید. یک تا یک و نیم سانتیمتر کافی است. بالشتک را از داروخانه تهیه کنید.
- پیشگیری با پوشیدن درست کفش
اگر قوزک پایتان زیاد آسیب میبیند، باید در مورد کفشهایتان دقت زیاد به خرج دهید.
کفش مناسب بپوشید. همیشه کفش مناسب با کاری که انجام میدهید بپوشید، مثلاً در هر ورزش کفش مخصوص آن و در هر شغلی کفش مناسب آن شغل را بهپا کنید.
کفی در کفش بگذارید. کف هر کفشی باید قوس متناسب با کف پا را داشته باشد تا از چرخیدگی پا به طرف داخل جلوگیری کند. این امر مخصوصاً در مورد اشخاصی که کف پای صاف دارند مهم است. بیشتر کفشهای خوب و دارای کیفیت بالا این قوس را دارند، در حالی که کف کفشهای ارزان قیمت، صندلها، و دمپائیها صاف هستند. شما میتوانید کفی مناسب پایتان را تهیه کره و در کفشتان بگذارید.
زیر پا را نرم کنید. اگر تمام روز را سر پا هستید، با خریدن بالشتکهای زیرپائی از داروخانهها بیشتر فشار ناشی از راه رفتن بر روی سطح سفت را به آن منتقل کنید.
کفشهای کهنه را کنار بگذارید. کفشها بهتدریجی نرمی و قوس کف خود را از دست میدهند. بیشتر مردم کفشهایشان را بهمدت دو یا سه سال بهطور مداوم میپوشند، که زمان زیادی برای عمر یک کفش است. نرمی و قوس کف هر کفشی عمر شش تا هشت ماهه دارد.
اگر گرفتار نقرس هستید، خیلی کارها برای جلوگیری از درد قوزک میتوانید انجام دهید.
برنامهٔ غذائی خود را تغییر دهید. غذاهای پر از پورین، مثل لبنیات، قلوه، جگر، صدف خوراکی، ساردین، و آجیل میتوانند سطح اسید اوریک خون را بالا برده و باعث حملهٔ نقرس شوند. خودداری از خوردن این مواد از حملهٔ نقرس جلوگیری میکند. الکل نیز مضر است، چون تولید اسید اوریک را در بدن افزایش میدهد. نوشیدن آب زیاد مفید است، چون به دفع اسید اوریک از بدن کمک میکند.
وزن خود را کم کنید. داشتن اضافه وزن فشار زیادی بر روی قوزک وارد میکند. وزن زیاد در افراد مبتلا به نقرس شایع است. کاهش وزن نیاز قوزک پای شما است.
از مسکنهای ضدالتهاب استفاده کنید. دردهای شدید نقرسی و التهاب مفصلی را میتوان زیر نظر پزشک با داروهای خوراکی مثل ایندوسین، ناپروسین، و کولشیسین کنترل کرد. در موارد شدیدتر از تزریق داروهای استروئیدی مثل کورتیزون استفاده میشود.
- چه وقت به پزشک مراجعه کنیم؟
- درد در هنگام فعالیت وجود دارد و فوراً با استراحت تسکین مییابد.
- درد یا زقزق در طول شب وجود دارد.
- ساق آسیبدیده است و درد، رنگپریدگی، یا تورم بعد از ۲۴ ساعت ادامه دارد.
- درد بدون علتی بیش از سه روز ادامه دارد.
- برآمدگی نرمی در زیر پوست ساق احساس میشود.
- درد ساق پا نشانهٔ چیست؟
ساق پا معمولاً آرام و بدون ناراحتی است، ولی درد آن بسیار گرفتارکننده است. این درد علل مختلف دارد.
آسیب حاد یا طولانی ساق احساس ساطوری شدن آن را تداعی میکند. بالا و پائین رفتن مداوم از نردبان یا پیچ خوردن پا در هنگام ورزش باعث کشیدگی یا پارگی ماهیچه یا زردپی ساق پا میشود.
درد ساق پا ربطی به پیری ندارد. ماهیچههای ساق نقاط حساس گرفتاریهای گردش خون هستند. درد ناگهانی آنها در هنگام فعالیت، مثلاً وقت رفتن، معمولاً علامت نارسائی سرخرگی است. یعنی سرخرگها قادر به تأمین خون و اکسیژن مورد نیاز این ماهیچهها نیستند. این حالت معمولاً در تصلب شرائین (سخت سرخرگی) روی میدهد.
از طرف دیگر، درد و تورم ساق در هنگام استراحت نشانهٔ نارسائی سیاهرگی است. در این مورد، خون از ماهیچههای آن نمیتواند خارج شود و تجمع آن درد ایجاد میکند.
نارسائی سرخرگی شایعتر است و معمولاً به شکل لنگیدن متناوب خود را نشان میدهد. این درد خیلی سریع شروع میشود و پایان مییابد. درد همیشه به دنبال فعالیت میآید، یعنی وقتی ماهیچه نیاز به خون بیشتر دارد، و بعد از پنج یا ده دقیقه استراحت آرام میگیرد.
لنگیدن متناوب را مثل سکته قلبی در پاها بدانید. اگر جریان خون آن متوقف شود، نیاز ماهیچه به خون برآورده نمیشود و سکته روی میدهد. با استراحت فوری، خون کافی به ماهیچه میرسد و درد از بین میرود.
لنگیدن متناوب نسبتاً خوشخیم و قابل درمان است، ولی افراد مبتلا به نارسائی پیشرفته سرخرگی دچار درد در هنگام استراحت نیز میشوند. در این حالت، جریان خون چنان کاهش یافته است که درد در هنگام استراحت و خواب نیز روی میدهد. در بدترین حالت زخمهای دردناک و دیر التیام یا قانقاریا نیز دیده میشود.
برگشت خون در اثر نارسائی سیاهرگی ممکن است به التهاب سیاهرگ و لخته شدن خون در آن منجر شود. انواع سطحی آن که بهصورت رگ واریسی قرمز و حساس در زیر پوست دیده میشود، زیاد نگران کننده نیست. ولی انواع عمقی درد بیشتر پیدا میکند و بیشتر خطر کنده شدن لخته و رفتن آن به جاهای دیگر بدن دارد. هر دو این حالات حساسیت، زقزق کردن و سنگینی ایجاد میکند.
- درمان درد ساق
اگر دچار درد راجعه یا درد راه رفتن هستید، حتماً به پزشک مراجعه کنید. در اینجا توصیههائی برای کاهش آن گفته میشود.
اصول چهارگانه را رعایت کنید. استراحت، گذاشتن متناوب یخ در طول روز بر روی آن، بستن با بند کشسان، و گذاشتن بالش در زیر پا بهترین کار برای تسکین درد ساق است. استراحت مطلق و بلند کردن پا به کاهش تورم و سنگینی همراه با واریس کمک میکند.
مسکن بخورید. داروهای بدون نسخه ضدالتهابی مثل آسپیرین و ایپوبروفن درد و تورم ناشی از آسیبدیدگی یا واریس ساق را کاهش میدهند.
پیادهروی کنید. گرچه راهرفتن باعث لنگیدن متناوب میشود، پیادهروی اولین قدم در درمان آن است. باید تا آنجا که تحمل درد را دارید راه بروید و آنگاه بایستید. هر روز کمی بیشتر و مسافت طولانیتری راه بروید. ناراحتی بهتدریج کاهش خواهد یافت.
سیگار نکشید. مبتلایان به لنگیدن متناوب باید سیگار را ترک کنند. چون سیگار باعث سخت سرخرگی شده و جریان خون را کم میکند.
پا را گرم کنید. گذاشتن بالشتک گرم، نه داغ، درد واریسهای سطحی را کم میکند. گرما را برای آسیبدیدگی تازه بهکار نبرید، چون التهاب آن را تشدید میکند و التیام را به تأخیر میاندازد.
جوراب واریس بپوشید. با تجویز پزشک جوراب واریس مناسب بپوشید تا جریان خون کافی شود و درد ناشی از نارسائی سیاهرگی تسکین یابد.
عمل جراحی کنید. برداشتن سیاهرگ آسیبدیده نارسائی شدید سیاهرگی را برطرف میکند. داروهای ضد انعقاد نیز مفید است. تسکین درد شدید نارسائی سرخرگی با روشهائی مثل استفاده از بالون برای بازکردن رگ یا جراحی آن انجام میشود.
به نام يكتا خالق هستي