پارگي‌ و بيرون‌زدگي‌ ديسك‌ بين‌ مهره‌اي‌

 

بيرون‌زدگي‌ ديسك‌ بين‌ مهره‌اي‌ در اثر از هم‌ گسيختگي‌ ناگهاني‌ يا تدريجي‌ رباط‌ها و بافت‌هاي‌ حمايتي‌ اطراف‌ ديسك‌ بين‌ مهره‌اي‌ (بالشتك‌هايي‌ كه‌ مهره‌هاي‌ ستون‌ فقرات‌ را از هم‌ جدا مي‌كنند) ايجاد مي‌شود. ديسك‌هاي‌ بين‌مهره‌هاي‌ گردن‌ يا كمر بيشتر از ساير جاهاي‌ ستون‌ فقرات‌ دچار اين‌ مشكل‌ مي‌شوند

علايم‌ شايع‌

در صورت‌ بيرون‌ زدن‌ و پارگی دیسک بين‌ مهره‌اي‌ در قسمت‌ تحتاني‌ كمر:
درد شديد در قسمت‌ تحتاني‌ كمر يا قسمت‌ پشت‌ باسن‌، ران‌، ساق‌ پا، يا پا (سياتيك‌). درد معمولاً در يك‌ طرف‌ رخ‌ مي‌دهد و با حركت‌، سرفه‌، عطسه‌، بلندكردن‌ اشياء، يا زور زدن‌ بدتر مي‌شود.
ضعف‌، بي‌حسي‌، يا تحليل‌ رفتن‌ عضلات‌ پا (اندام‌ تحتاني‌) در صورت‌ بيرون‌ زدن‌ ديسك‌ بين‌ مهره‌اي‌ در گردن‌: درد در گردن‌، شانه‌، يا در مسير بازو به‌ سمت‌ دست‌. درد با حركت‌ بدتر مي‌شود.
ضعف‌، بي‌حسي‌، يا تحليل‌ رفتن‌ عضلات‌ دست‌ (اندام‌ فوقاني)

‌علل‌

 ضعيف‌ شدن‌ و پارگي‌ بافت‌ ديسك‌ کمر، كه‌ باعث‌ وارد آمدن‌ فشار به‌ رشته‌هاي‌ عصبي‌ عبوري‌ از درون‌ كانال‌ ستون‌ فقرات‌ مي‌شود. اين‌ از هم‌ گسيختگي‌ بافت‌ ديسكي‌ در اثر آسيب‌ ناگهاني‌ يا استرس‌ مزمن‌ مثلاً به‌ علت‌ بلندكردن‌ مدام‌ اشياي‌ سنگين‌ يا چاقي‌، به‌ وجود مي‌آيد

عوامل تشديد كننده بيماري

وزنه‌برداري‌
عدم‌ آمادگي‌ جسماني‌
پيچش‌ ناگهاني‌ و شديد بدن‌ با پرش‌ از ارتفاع‌ زياد
افراد مسن‌

پيشگيري‌

 اشياء را با روش‌ درست‌ بلند كنيد.
براي‌ حفظ‌ تون‌ و قدرت‌ عضلاني‌ مناسب‌، مرتباً ورزش‌ كنيد  .

عواقب‌ مورد انتظار

در بسياري‌ از موارد، خود به‌ خود بهبود مي‌يابد. پيش‌ از تصميم‌ به‌ شروع‌ درمان دیسک گردن ، حداقل‌ 2 هفته‌ بايد در رختخواب‌ استراحت‌ كنيد، مگر اينكه‌ عوارضي‌ رخ‌ دهد. در صورت‌ لزوم‌، مي‌توان‌ دیسک گردن و کمر را با عمل‌ جراحي‌ معالجه‌ كرد

عوارض‌ احتمالي‌

 از دست‌ دادن‌ اختيار ادرار و مدفوع‌
فلج‌
تحليل‌ رفتن‌ و ضعف‌ عضلات

درمان‌

 - اقداماتي‌ كه‌ براي‌ تأييد تشخيص‌ انجام‌ مي‌شوند ممكن‌ است‌ شامل‌ موارد زير باشند: عكسبرداري‌ از گردن‌ يا قسمت‌ پاييني‌ ستون‌ مهره‌اي‌ به‌ كمك‌ اشعه‌ ايكس‌، از جمله‌ انجام‌ ميلوگرام‌ (تزريق‌ ماده‌ رنگي‌ در مايع‌ اطراف‌ ستون‌ مهره‌اي‌ كه‌ به‌ هنگام‌ عكسبرداري‌ با اشعه‌ ايكس‌ به‌ راحتي‌ ديده‌ مي‌شود)، ديسكوگرافي‌ (تزريق‌ ماده‌ رنگي‌ درون‌ ديسك‌)، سي‌تي‌ اسكن‌، ام.‌آر.آي‌.
- در 72 ساعت‌ اول‌ و گاهي‌ نيز در ادامه‌، كيسه‌ يخ‌ روي‌ ناحيه‌ دردناك‌ قرار دهيد (در صورت‌ مؤثر بودن‌). به‌ جاي‌ اين‌ كار مي‌توانيد از لامپ‌ گرمايي‌، دوش‌ يا حمام‌ آب‌ داغ‌، كمپرس‌ آب‌ داغ‌، يا صفحات‌ گرم‌كننده‌ براي‌ تخفيف‌ درد استفاده‌ كنيد.
- وارد آوردن‌ كشش‌ در منزل‌ يا در بيمارستان‌ (گاهي‌ توصيه‌ مي‌شود). انجام‌ عمل‌ جراحي‌ براي‌ آزاد ساختن‌ رشته‌هاي‌ عصب‌ از فشار وارده‌ به‌ آنها، اگر استراحت‌ در رختخواب‌ فايده‌اي‌ در رفع‌ علائم دیسک گردن نداشته‌ باشد.
- بازتواني‌ براي‌ تقويت‌ عضلات‌
- روان‌ درماني‌ يا مشاوره‌ براي‌ فراگيري‌ روش‌هاي‌ مقابله‌ با درد مداوم‌ و كلافگي‌

داروها

براي‌ موارد خفيف‌ مي‌توان‌ از استامينوفن‌ يا ايبوپروفن‌ استفاده‌ كرد.
امكان‌ دارد داروهاي‌ زير تجويز شوند: ـ داروهاي‌ ضددرد قوي‌تر ـ شل‌كننده‌هاي‌ عضلاني‌، مثل‌ ديازپام‌ يا متوكاربامول‌ (رباكسين‌) ـ داروهاي‌ ضدالتهابي‌ غيراستروييدي‌ براي‌ كاهش‌ التهاب‌ اطراف‌ پارگي‌ ديسك‌ ـ مسهل‌ها يا نرم‌كننده‌هاي‌ مدفوع‌ براي‌ پيشگيري‌ از يبوست

به‌ هنگام‌ مرحله‌ حاد بيماري‌ حداقل‌ 2 هفته‌ در رختخواب‌ استراحت‌ كنيد. فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري هاي‌ طبيعي‌ خود را با رو به‌ بهبود گذاشتن‌ علايم‌ مجدداً آغاز كنيد. استراحت‌ طولاني‌مدت‌ در رختخواب‌ به‌ هيچ‌ عنوان‌ توصيه‌ نمي‌شود.

 

منبع: ایرطب

 

کمر درد

تقریباً انسانی وجود ندارد که در طول زندگی خود کمردرد را تجربه نکرده باشد، برخی ازافرادبیشتر و برخی ها کمتر و بعضی ها نیزیک عمر با آن زندگی می کنند.

این عقیده وجود دارد که کمردرد بعد از سرماخوردگی شایع ترین علت مراجعه بیماران به پزشک است.

شایع ترین و مهم ترین علت کمردرد، بیماری دیسک بین مهره ای است.

قبلاً تصور می شد که بیماری دیسک مختص افراد مسن است، ولی امروزه مشخص شده است دژنرسانس دیسک بین مهره ای تقریباً از سن 10 سالگی شروع می شود. بیشترین بیماران مبتلا به کمر درد درمرکز تصویر برداری مارا ،افراد 20 تا 40 ساله تشکیل می دهند.

حال باید دید چرا بیماری دیسک و کمردرد در جامعه بسیار شایع است. شایع ترین علت بیماری دیسک، قرار گرفتن در وضعیت نامناسب است(malposture) و علت دیگر استفاده بیش از حد یاoveruse است.

بیشترین علت کمردرد ها ناشی از بیماری دیسک است، ولی علل دیگری در ستون فقرات می تواند باعث کمردرد شود، مثل بیماری های دژنراتیو مفاصل فاست و یا بیماری های عفونی التهابی _ تومورال ستون فقرات.

دیسک بین مهره ای در قسمت وسط حاوی نوکلئوس پولپوزوس است که نسبت به اطراف دیسک، نرم تر بوده و خاصیت ارتجاعی بیشتری دارد و اطراف دیسک annulus fibrosous قرار دارد که سخت تر بوده و خاصیت ارتجاعی کمتری دارد. دیسک حاوی مقادیر قابل ملاحظه ای آب است و اولین اتفاقی که در آن می افتد کاهش در میزان آب دیسک یا دهیدراتاسیون دیسک است. وقتی دیسک دهیدراته می شود از ارتفاع آن کاسته می گردد و در نتیجه استعداد پارگی در اطراف آن بیشتر می شود. جالب است بدانیم که میزان محتویات آب دیسک حتی در یک روز نیز متفاوت است. بطوریکه دیسک در صبح نسبت به دیسک در انتهای شب محتویات آب بیشتری دارد. وقتی حاشیه دیسک پاره شد نوکلئوس پولپوزوس به طرف شکاف ایجاد شده حرکت می کند و اگر شرایط مناسب باشد به تدریج از دیسک مادر خارج می گردد که این هرنی دیسک را در زمانهای مختلف به الفاظ مختلف می نامند (بالجینگ،هایپربالجینگ،پروتروژن،اکستروژن و سکستراسیون).

حال چه اتفاقی می افتد؟

پارگی حاشیه دیسک که annular tearing" "نامیده می شود، بیشترین علت درد دیسکوژنیک راسبب می گردد زیرا در این ناحیه، فیبرهای حسی با آستانه تحریک فوق العاده پایین قرار دارند که یکی به دلیل مکانیکال یعنی حرکت حاشیه های پاره شده دیسک و دیگری به دلیل شیمیایی یعنی به دلیل ایجاد نسج گرانولاسیون، تحریک شده و باعث بی حرکتی قابل ملاحظه بیمار، ناشی از درد می گردد که با استراحت و خوردن داروهای ضد التهاب تسکین می یابد.

اعداد و ارقام بار مالی ایجاد شده از بیماری های دیسک بر جوامع بشری فوق العاده است. در جوامع غربی شرکتهای بیمه بارمالی فوق العاده قابل توجهی را در طی سال برای بستری بیماران ناشی از کمردرد تحمل می کنند.

وقتی بیماری دیسک ایجاد شد درمان آن و جلوگیری از دژنرسانس دیسک های مجاور کار بسیار مشکلی است .پس بایدتا جایی که امکان دارد سعی کنیم بیماری دیسک ایجاد نشود. داشتن وزن مناسب بسیار اهمیت دارد زیرا بیماری دیسک و کمردرد و نیز آرتروز اندام های نگهدارنده وزن بدن مانند زانوها در افراد چاق بسیار شیوع بیشتری داشته و سرعت پیشرفت آن نیز قابل ملاحظه است. تقریباً بیش از 50 درصد خانمهای چاق به آرتروز و بیماریهای دیسک مبتلا می شوند.

ورزش در جلوگیری از بیماری دیسک نقش فوق العاده ای دارد و باید جزو برنامه های روزانه ی افراد(مثل صبحانه،ناهاروشام) قرار گیرد.

ورزش مداوم با افزایش قدرت عضلات اطراف ستون فقرات، کمک شایانی به تأخیر در دژنرسانس دیسک بین مهره ای می نماید.

ثابت شده است که بیماری دیسک در افراد سیگاری بسیار شایع تر است و ترک سیگار به بهبود وضعیت دیسک و کاهش سرعت دژنرسانس آن کمک خواهد نمود.

امروزه بیشتر درمانهایی که برای بیماری دیسک استفاده می شود، درمانهای طبی و کنزرواتیو است و دردرصد کمی از موارد نیاز به عمل جراحی امی باشد، ولی چون هر فرد چندین دیسک بین مهره ای دارد مسلما با عمل جراحی یکی از آنها تضمینی برای عود آن و یا عدم ایجاد بیماری برای سایر دیسکهای بین مهره ای وجود ندارد. پس بهتر است مواظب دیسکهای بین مهره ای خودتان باشید.

منبع: پزشکان امروز

پارگی دیسک کمر1

قسمت بیرون زده روی نخاع یا رشته های نخاع فشار وارد می كند و سبب بروز درد در ناحیه كمر با انتشار به پاها می شود.

علل ایجاد پارگی دیسك

از حدود 15 سالگی به بعد دیسك بین مهره ای دچار تغییراتی می شود كه اجتناب ناپذیر است. این تغییرات به كاهش میزان آب موجود در دیسك و كاهش انعطاف پذیری آن منجر می شود. این تغییرات دژنراسیون نامیده میشود و در برخی افراد بدلایل ژنتیکی زودتر بروز می كند و به عبارت دیگر زودتر فرسوده میشود . در صورت وارد آمدن فشار نامناسب به دیسك فرسوده، دیسك دچار پارگی یا بیرون زدگی می شود و این بیرون زدگی روی نخاع یا رشته های آن فشار وارد می كند.

پارگی دیسك در ناحیه كمری، سبب بروز درد در ناحیه كمر و باسن و پشت یا جلوی ران می شود. اگر فشار روی رشته های نخاعی زیاد باشد، بیمار علایمی نظیر درد، بی حسی، گزگز و مورمور، احساس سردی یا گرمی، گرفتگی مكرر عضلانی، ضعف یا لاغر شدن پیدا می كند، بیمار نمی تواند براحتی خم شود و هنگام خم شدن احساس می كند كه رگی در پشت زانویش كشیدگی پیدا می كند. درد بیماران با سرفه زدن تشدید می شود.

درمان پارگی دیسک

در موارد شدید كه بیرون زدگی دیسك بزرگ است و سبب فلج اندامهای تحتانی و یا بی اختیاری در دفع ادرار یا مدفوع می شود، جراحی باید به سرعت انجام شود. در مواردی كه پارگی دیسك فلج مختصری ایجاد کرده است، اما بتدریج میزان فلج رو به افزایش است نیز باید جراحی انجام شود . در سایر موارد معمولاً به بیمار به مدت یك هفته تا 10 روز درمان طبی توصیه می شود. در طول این مدت به بیمار داروهای مسكن و فیزیوتراپی تجویز می شود. دیسك كمر در اكثر این بیماران با دادن داروهای شلكننده و ضدالتهاب، مراحل حاد برطرف میشود.

اگر یک ماه از درمان بیمار مبتلا به پارگی دیسك كمری بگذرد و بیمار همچنان درد شدیدی بخصوص در پاها احساس كند یا فلج خفیف، اما پایداری در اندام تحتانی وجود داشته باشد به طوری كه بیمار نتواند فعالیتهای روزمره خود را بخوبی انجام دهد، انجام جراحی توصیه می شود.
- درصد زیادی از بیمارانی كه پارگی دیسك كمری دارند با درمانهای یاد شده و بدون جراحی كاملاً بهبود می یابند. در بیمارانی كه مورد عمل جراحی قرار می گیرند، 90 تا 95 درصد بهبود میابند.

عوارض جراحی دیسک

این عوارض عبارتند از عفونت ٬ چسبندگی اطراف رشته های نخاع ٬قطع رشته های نخاع در حین عمل ٬ آزاد سازی ناقص رشته های نخاع حین عمل و لیز خوردن مهره های کمری و عود مجدد میباشند .

در صورت بروز این عوارض ، ممكن است بیمار بعد از عمل احساس بهبود پیدا نكند یا در موارد نادر، احساس كند درد و ضعف بیشتری پیدا كرده است.

عود دیسک در سطوح بالاتر و پایینتر یا در دیسك درمان شده ی قبلی اتفاق میافتد. عدم درمان به موقع دیسك كمر باعث بدتر شدن وضعیت بیمار خواهد شد و درد بیمار را تشدید خواهد كرد و ممکن است باعث عوارضی مانند بیحسهای دائمی یا اختلالات حركتی شود كه این عوارض باعث افتادگی پا و كشیدن و لنگی پا مشكلات ادراری و مثانهای شود و بیمار نتواند ادرار و مدفوع خود را نگه دارد . زیرا اعصاب مانند دیگر نسوج و پوست قابل ترمیم نمیباشند و اگر صدمه ای به آنها برسد، دیگر به حالت اولیه بر نمیگردند، بنابراین قبل از صدمه شدید، باید حتما نسبت به درمان اقدام كرد.


منبع: تبیان