درمان غیر جراحی دیسک کمر

درمان غیر جراحی دیسک کمر

1

ضعیف‌ شدن‌ و پارگی‌ بافت‌ دیسک‌، باعث‌ وارد آمدن‌ فشار به‌ رشته‌های‌ عصبی‌ عبوری‌ از درون‌ کانال‌ ستون‌ فقرات‌ می‌شود. این‌ از هم‌ گسیختگی‌ بافت‌ دیسکی‌ در اثر آسیب‌ ناگهانی‌ یا استرس‌ مزمن‌ مثلاً به‌ علت‌ بلندکردن‌ مدام‌ اشیای‌ سنگین‌ یا چاقی، به‌ وجود می‌آید. در جستجوی مداخله‌های درمانی محافظانه‌کارتر و مؤثرتر بیرون زدگی دیسک کمر و پارگی های کوچک سرسخت و مقاوم در برابر درمان، روش‌های بی‌شماری با کمترین میزان تهاجم یا به عبارتی دیگر، روش‌های جراحی  دیسک کمر مانند جراحی بسته ستون فقرات، وارد میدان عمل شد. در این مقاله به بررسی یکی ازجراحی بسته دیسک کمرمی‌پردازیم که از انرژی لیزر برای تبخیر بخشی از نوکلئوس پولپوزوس‌های (قسمت مرکزی نرم وژله‌ای) دیسک برجسته بهره می‌گیرد و به این ترتیب با کاهش فشار داخل دیسک، موجب جمع شدن فتق می‌شود و فشار روی ریشه اعصاب و همچنین فشار روی عصب‌های فراوان موجود در قسمت محیطی خلفی از بین می‌رود. این روش در اصطلاح جراحی لیزری دیسک کمر نامیده می‌شود.

فتق صفحه مهره‌ای ناشی از خم شدن از کمر بدون جمع کردن زانوها و اجرای حرکات چرخشی می‌باشد، چون فشار زیادی را بر صفحه بین مهره‌ای وارد می‌آورد. فشار مکرر به شکل فزاینده‌ای مقاومت صفحه را تضعیف نموده و موجب بیرون‌زدگی دیسک کمر و فتق دیسک کمر می‌شود

درمان غیر جراحی دیسک کمر

درمان غیر جراحی دیسک کمر با  استراحت

گاه درد دیسک کمر به حدی شدید است که بیمار  مبتلا به دیسک کمر فعالیت‌های روزمره را حتماً با استفاده از ضد دردها، آرام بخش‌هاو بستن کمربندهای مخصوص تحمل  می کند.

در چنین شرایطی باید بیمار مبتلا به علائم دیسک کمر  را به بستر فرستاد. بخاطر داشته باشید که مفاصل آسیب‌دیده  ستون فقرات ،‌وزن بدن را تحمل می‌کنند ، و تنها راهی که می تواند فشار را بردارد،استراحت در بستر است که می توان به عنوان یکی از راه های درمان غیر جراحی دیسک کمر محسوب کرد.

طبق بررسی های بعمل آمده مشخص شد که بیشترین کاهش فشار بر دیسک بین مهره ای در حالت خوابیدن روبه بالاست.چرخیدن بدن یا نشستن ، این اثر را کاهش می دهند.

مدت زمان لازم برای استراحت در درمان غیر جراحی دیسک کمر

مطالعات اخیر نشان داده اند که حداکثر مدت زمان لازم برای استراحت در بستر و بهبود علایم دیسک کمر  دو تا سه روز است مدت بیشتر از این می توانداز طرفی باعث تصوّرات غلط بیمار مبتلا به دیسک کمر  در موردبیماریش شود.

از طرف دیگر کاهش توده عضلانی و استخوانی، همچنین عوارض قلبی و ریوی در استراحت های طولانی ترشایعترند.

در مان غیر جراحی دیسک کمر با تعدیل فعالیت ها

تعدیل فعالیت ها می تواند نقش مهمی در درمان درد دیسک کمر  ایفا کند. خم شدن، یابلند کردن اشیاء سنگین می توانند کمردرد را تشدید کنند و ممکن است محدود کردن اینگونه کارها بسادگی باعث بهبود درد دیسک کمر  بیمار شود.

 درمان  غیر جراحی دیسک کمر با تراکشن (کشش)

قرن هاست که کشش برای درمان کمر درد و درد دیسک کمر مورد استفاده قرار گرفته است ، اساس استفاده از کشش این تئوریست که«کشش عضلات و جدا کردن ستون  فقرات باعث اثرات مثبتی بر دیسک کمر خواهد شد»

حتی برخی معتقدند که جدا کردن فقرات از هم باعث جا افتادن دیسک برجسته خواهد شد!!!

انواع مختلفی از کشش وجود دارندکشش دائمی در بیمارستان ، کشش نوع متناوب در فیزیوتراپی، اتوتراکشن (تحت کنترل بیمار)،و تراکشن های جاذبه ای.

لیزر

درمان دیسک کمر بدون جراحی  با سطوح ضعیف لیزر با استفاده از امواج مادون قرمز و نور باعث تحریک روند طبیعی بهبودی بدن میشود منابع نوری که روی پوست قرار می گیرد. باعث میشود که انرژی نوری به عمق بافت ها نفوذ کند و باعث افزایش جریان خون و بازگشت عمکرد طبیعی سلولها شود.لیزر درمانی کمر درد باعث ایجاد جراحت ها ی پوستی مانند عمل جراحی نمی شود. بر اساس شرایط بیمار و هدف درمان دیسک کمر پالس های انرژی می تواند به صورت شدیدتر وعمیق تر به بافت ها ی بدن فرستاده شود انرژی های نوری لیزر را می توان، بوسیله ابزارهای بزرگ که میتواند، در یک زمان در چند ناحیه ساطع شود و یا بوسیله یک ابزار دستی کوچک فقط در لایه هایی ازبافت ها و سلولها که دچار التهاب و درد شده اند، فرستاد. ابزار لیزری که درروی پوست گرفته میشود باعث بهبود دیسک کمر و درمان آن میشود انرژی نوری توسط بافت ها جذب میشود و به انرژی بیومکانیکی تبدیل میشود و باعث تحریک سلولها میشود این فعالیت ها روند طبیعی بهبودی سلولها است که می تواند باعث کاهش درد دیسک کمر، افزایش جریان خون وتحریک بافت ها برای ترمیم شود.عمل بسته دیسک کمر با  لیزر درمانی برای بیماری های مختلف پروتکل های متفاوتی دارد. شما باید برای انتخاب یک پروتکل مناسب درمانی بوسیله لیزر محل دقیق بیماری، دلیل، درجه و شدت درد دیسک کمر را ارزیابی کنید. فهم علت دقیق بروز درد مفصل کمر همچنین میتواند به پزشک کمک کند که تشخیص دهد، بیمار به چند مرحله درمان نیاز دارد و طول مدت درمان چقدر است. لیزر درمانی باعث درمان جراحات و درمان انواع مختلفی از آسیب های ماهیچه ای و اختلالات میشود. با افزایش تحقیقات  استفاده ازروش لیزر درمانی هم گسترش یافته است. لیزر درمانی برای درمان درهای مزمن و دردهای خفیف دیسک کمر کاربرد بسیاری دارد.

درمان های طبی دیسک کمر

معمولاً داروهای ضد درد، اولین خط درمانی در برخورد با کمردردها  و درد دیسک کمر را به خود اختصاص می دهند، از جمله داروهای انتخابی در این راستا میی توان به استامینوفن، ایپوپروفن، اشاره کرد.

 درمان دیسک کمر با شل کننده های عضلانی

این داروها نیز دردرمان کمردرد  و درد دیسک کمر جایگاه شایعی را به خود اختصاص داده‌اند محل تاثیر واقعی این داروها، سیستم اعصاب مرکزی است.

 درمان غیر جراحی دیسک کمر با  کمپرس سرد یا گرم

یخ در درمان غیر جراحی دیسک کمر

قطعات یخ می تواند باعث کاهش تورم، اسپاسم و در نهایت درد دیسک کمر  می شود. یخ را می توان بصورت ماساژ و آن هم فقط برای دردهای حاد کمر مورد استفاده قرار داد.

گرما در درمان غیر جراحی دیسک کمر

گرما می تواند سطحی (مادون قرمز، یا کیسه آب گرم) یا عمقی (اولتراسوند یا دیاترمی باموج کوتاه) باشد.

گرما با افزایش جریان خون در منطقه ملتهب یا آسیب دیده، متابولیت‌های سمی را ازمحیط دور کرده ، اکسیژن رسانی را بهبودمی بخشد.گرما همچنین باعث افزایش قابلیت کشش کلاژنی می شود که بدین وسیله درافزایش قابلیت انعطاف نسوج و درد دیسک کمر  کمک می کند.

توجه: استفاده از گرما را در فاز حاد آسیب دیسک کمر  پیشنهاد نمی کنیم!

 درمان غیر جراحی دیسک کمر با فیزیوتراپی

هدف کلی فیزیوتراپ این است که بیمار بتواند کماکان فعالیت‌های روزانه، شغلی و اجتماعی خود را انجام دهد. فیزیوتراپی کمر و گردن بر مبنای نتایج معاینات و اهداف شخصی بیمار طرح‌ریزی می‌شود. برنامه درمانی به احتمال زیاد ترکیبی از تمرین‌ها، حرکت‌های اصلاحی و ورزش دیسک کمر و گردن  را دربرمی‌گیرد

فیزیوتراپی یکی دیگر از روش های درمان دیسک کمر است که در آن با حرکات آهسته تر و محتاطانه تر مفاصل بصورت کنترل شده، سعی می شود بتدریج مقدار حرکت مفصل را افزایش داده و به محدوده طبیعی برسانیم برای این کار روش های مختلفی وجود دارد.

انجام تمرینات خاص فیزیوتراپی میتواند باعث استقامت ناحیه تحتانی مفصل کمر و شکم شود فیزیوتراپی دربهبود بیرون زدگی دیسک نقش مهمی را ایفا میکند این روش برای کاهش فوری درد انجام نمیشود بلکه به شما چگونگی جلوگیری از بروز آسیب درآینده را آموزش میدهد.

انواع مختلفی از روش های فیزیوتراپی برای درمان دیسک کمر بدون جراحی  وجود دارد. درمان هایی که برای آرام کردن بدن شما وجود دارد شامل ماساژ عمیق بافت ها ی بدن ، درمان های گرم و سرد،شوک های الکتریکی مانند ماشین استانداردTENS (تحریکات الکتریکی عصب از راه پوست)و آب درمانی است.

برنامه فیزیوتراپی معمولا با این درمان ها شروع میشود و زمانیکه بدنتان آرامش پیدا کرد و بهبود یافت تمرینات بعدی برای استقامت بدن و جلوگیری از دردهای بعدی آغاز میشود.

پزشک فیزیوتراپ همراه با نظر شما یک برنامه مناسب حرکتی را برای شما آماده میکند.

ازن تراپی

بهبود آسیب دیدگی در بافت های بدن به وجود جریان خون در این بافت ها بستگی دارد. بافت های بدن برای بازسازی و احیا نیاز به ویتامین، مواد معدنی و اکسیژن نیاز دارند که باید توسط خون به این بافت ها منتقل شود. اکسیژن مهم ترین ماده برای ترمیم بافت ها است. وجود تورم و التهاب در ناحیه آسیب دیده موجب کاهش جریان خون،اکسیژن و مواد مغذی در این ناحیه می شود. عدم حضور اکسیژن موجب تجمع اسید لاکتیک و منجر به درد می شود. در روش اوزون درمانی، اوزون،دارو های ضد التهابی و ویتامین ها به ناحیه آسیب دیده تزریق می شود. این روش به ترتیب زیر عمل می کند:

  • با استفاده از بی حسی موضعی عصب ها بی حس می شوند.
  • مواد ضد التهابی موجب کاهش درد،تورم و التهاب و در نتیجه افزایش جریان خون می شوند.
  • با استفاده از ویتامین و مواد معدنی بافت ها تغذیه می شوند و به بازسازی آن ها کمک می شود.
  • اوزون که یک اکسیژن غیر فعال است پس از تزریق به بافت به صورت فعال در آمده و موجب اکسیژن رسانی به ناحیه آسیب دیده می شود.

تاثیر درمان یک تا سه روز پس از انجام تزریق آغاز می شود و  و تا زمان دستیابی به بهبودی کامل هر یک تا دو هفته تکرار می شود. روند بهبودی در بیماران بسته به شدت آسیب متفاوت است، با این حال اکثر بیماران تنها به سه تا پنج جلسه  ازن درمانی نیاز دارند. بر خلاف دیگر روش های تزریقی ، تزریق اوزون هیچ عوارض جانبی را برای بیماران به همراه ندارد و نتایج آن دائمی است.

ورزش های فلکسیونی ویلیامز در درمان غیر جراحی دیسک کمر

ورزش ویلیامز برای تقویت عضلات شکمی و کاهش قوس زیاد کمر  و کاهش درد دیسک کمر بکار می رود و باعث باز شدن سوراخ های بین مهره ای و فاست ها می شود.

ورزش های اکتسانسیونی مکنزی در درمان غیر جراحی دیسک کمر

این ورزش ها برای بازگرداندن هسته هرنیه شده دیسک کمر به محل خود بکار می روند. فیزیوتراپیست ها معتقدند که در صورت تاثیر مناسب ورزش های اکستانسیونی، درد سنتزالیزه شده و از آن پس می توان ورزش های ویلیامز را برای از بین بردن این درد سنتزالیزه در پایین کمر مورد استفاده قرار داد.

ورزش های ویلیامز بیشتر برای بهبود درد دیسک کمر که با راه رفتن یا ایستادن تشدید می شوند موثرند. اما ورزش های مکنزی به دردهای دیسک کمر اثر می کنندکه با پا تیر می کشند و با نشستن بدتر می شوند.

پره گابالین pregabalin

این دارو جهت درمان دردهای ناشی از عصب، مانند دیابت یا زونا (عفونت ویروسی) به کار می­رود. این دارو همچنین در درمان دردهای عصبی ناشی از آسیب طناب نخاعی استفاده می­شود. از جمله موارد دیگر کاربرد این دارو در درمان بیماران مبتلا به فیبرومیالژیا می­باشد. گاهی پره ­گابالین در درمان نوع خاصی از تشنج همراه با داروهای دیگر ضدتشنجی به کار می­رود.

دليل استفاده از نوار_عصب_و_عضله

دليل استفاده از نوار_عصب_و_عضله

✅1. در بیماریهایی مثل دیابت التهاب عصبی به وجود می اید که علائم شبیه به دیسک ایجاد می کند. جراحی دیسک در این حالت نه تنها اثر ندارد بلکه بیماری را بدتر میکند. بررسی نوار عصب و عضله به افتراق این حالات کمک میکند.

✅2. تست نوار عصب و عضله علاوه بر محل درگیری عصب، شدت آسیب را نشان میدهد و در تصمیمگیری پزشک در اینکه بیمار را جراحی کند یا میتواند با درمانهای غیرجراحی به درمان ادامه دهد کمک میکند.

✅3. یکی از علل شایع مراجعه بیماران به کلینیک تست نوار عصب و عضله ابتلا به ضایعات مربوط به دیسک گردن و دیسک کمر است. بدون شک نوار عصب و عضله در تشخیص و درمان مشکلات دیسک گردن و کمر کمک میکنند.

سوزن سوزن شدن دست و پا


سوزن سوزن شدن دست و پا


گاهی اوقات احساس می کنیم دست ها و یا پاهایمان سوزن سوزن می شوند. اگر این مشکل به ندرت برای شما رخ داد نگران نباشید، ولی اگر به دفعات زیاد اتفاق افتاد به پزشک مراجعه کنید تا علت و درمان آن را برای شما بگوید.


سوزن سوزن شدن دست و پا

احساس سوزن سوزن شدن دست و یا پا به علت فشار مستمر بر اعصاب، گاهی می تواند خوش خیم و موقتی باشد؛ برای مثال هنگامی که دست خود را موقع خواب زیر سرتان می گذارید و یا پاهای خود را برای مدت طولانی روی هم می اندازید، ممکن است این حالت در شما دیده شود.

این سوزن سوزن شدن که معمولا بدون درد است، با برداشتن فشار از روی اعصاب، از بین می رود.

 

برخی موارد، سوزن سوزن شدن دست ها یا پاها می تواند طولانی‌مدت و شدید باشد و معمولا با علائم دیگری همراه است مثل درد، خارش، بی حسی و ضعف عضلات.

در چنین مواردی، سوزن سوزن شدن ممکن است نشانه ای از آسیب عصبی، عفونت باکتریایی یا ویروسی، قرار گرفتن در معرض مواد سمی و بیماری های سیستمیک از قبیل دیابت باشد.

احساس سوزن سوزن شدن در اثر آسیب عصبی را نوروپاتی محیطی می نامند، زیرا بر اعصاب دور از مغز و نخاع که اغلب در دست ها و پاها می باشند، اثر می گذارد

با گذشت زمان و در اثر کم تحرکی و یا بی تحرکی، نوروپاتی محیطی بدتر می شود.

 

علل

1- 30 درصد موارد احساس سوزن سوزن شدن، به علت بیماری دیابت می باشد. در نوروپاتی دیابتی، این سوزن سوزن شدن ابتدا در هر دو پا و بالای ساق ایجاد می شود و سپس به سمت دو دست و بالای بازو می رود.

 

2- علت 30 درصد موارد سوزن سوزن شدن ها، ناشناخته و یا ایدیوپاتیک می باشد.

 

3- 40 درصد باقیمانده به علت یکی از موارد زیر می باشد:

- سندرم درگیری اعصاب : این سندرم شامل سندرم تونل کارپال، فلج اعصاب ساعد و فلج اعصاب ساق پا است.

 

- بیماری های سیستمیک : این بیماری ها شامل اختلالات کلیه، بیماری کبدی، آسیب عروق، بیماری های خونی، آمیلوئیدوز (پروتئینی غیرمحلول که در کبد، کلیه ها، طحال و دیگر بافت ها ته نشین می شود)، اختلالات بافت همبند، التهاب مزمن، عدم تعادل هورمونی مثل کم کاری تیروئید، سرطان ها و تومورهای خوش خیم که به اعصاب حمله می کنند، است.

 

- کمبود ویتامین ها : ویتامین های E، B1، B3، B6 و B12 برای درست عمل کردن اعصاب لازم می باشند. برای مثال، کمبود ویتامین B12 موجب کم خونی کشنده می شود و این کم خونی یکی از دلایل مهم نوروپاتی محیطی می باشد. زیاد مصرف کردن ویتامین B6 نیز موجب سوزن سوزن شدن دست ها و پاها می گردد.

 

- اعتیاد به الکل: افرادی که زیاد الکل می نوشند، دارای کمبود ویتامین B1 و دیگر ویتامین های مهم می باشد که این خود دلیلی برای نوروپاتی محیطی می باشد. الکلیسم موجب آسیب اعصاب می گردد و از این رو برخی محققان به این نوع نوروپاتی، نوروپاتی الکلی می گویند.

 

- مواد سمی : این مواد سمی شامل فلزات سنگین (مانند سرب، آرسنیک، جیوه و تالیوم) و برخی مواد شیمیایی صنعتی و محیط زیستی می باشد.

همچنین این مواد سمی می تواند شامل داروهای شیمی درمانی، داروهای ضد ویروس و آنتی بیوتیک ها باشد.

 

- عفونت ها : این عفونت ها شامل بیماری لایم، زونا (آبله مرغان)، ویروس هرپس سیمپلکس (مولد تبخال) و ایدز می باشد.

 

- بیماری های خودایمنی : شامل سندرم گیلن باره، لوپوس و آرتریت روماتوئید می باشد.

 

- اختلالات ارثی : شامل گروهی از اختلالاتی می باشد که در مجموع به نام بیماری شارکو- ماری- توث خوانده می شوند.

- حوادث : در این آسیب ها، اعصاب فشرده و له می شوند؛ برای مثال فشرده شدن اعصاب در اثر فتق دیسک و یا دررفتگی استخوان.

گرچه برای نوروپاتی محیطی ارثی درمانی وجود ندارد، ولی بسیاری از انواع اکتسابی با درمان بهبود می یابند

راه های تشخیص

در ابتدا پزشک فرد را معاینه می کند و سئوالاتی راجع به محیط کار، عادات اجتماعی (مثل نوشیدن الکل)، در معرض مواد سمی قرار گرفتن، خطر ایدز و دیگر بیماری های عفونی و سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری های عصبی از شما می پرسد.

همچنین پزشک ممکن است آزمایشات زیر را از شما بخواهد:

 

- آزمایش خون : برای تشخیص دیابت، کمبود ویتامینی، اختلال کبد و یا کلیه، دیگر بیماری های متابولیکی و نشانه های فعالیت غیرطبیعی سیستم ایمنی بدن صورت می گیرد.

- بررسی مایع مغزی نخاعی : برای تشخیص آنتی بادی های مرتبط با نوروپاتی دیابتی انجام می شود.

- الکترومایوگرام ( EMG) یا آزمایش فعالیت الکتریکی عضله

- سرعت هدایت عصبی

- سی تی اسکن

- ام ار آی ( MRI)

- نمونه برداری از عصب

 

درمان

درمان موفق، بستگی به زمان تشخیص بیماری دارد. تا زمانی که سلول های عصبی محیطی از بین نرفته اند، امکان بازسازی آنها وجود دارد.

گرچه برای نوروپاتی محیطی ارثی درمانی وجود ندارد، ولی بسیاری از انواع اکتسابی با درمان بهبود می یابند. برای مثال کنترل قند خون در افراد دیابتی می تواند سرعت پیشرفت نوروپاتی دیابتی را کم کند و یا مصرف مکمل ویتامینی برای نوروپاتی های حاصل از کمبود ویتامین می تواند مفید باشد.

در برخی موارد، سوزن سوزن شدن دست و پا و دیگر علائم نوروپاتی محیطی، با درمان تشنج و افسردگی کاهش می یابد.

 

شیوه زندگی شما نیز باید درست و سالم باشد، بدین منظور:

- وزن خود را متعادل نگه دارید.

- از تماس با مواد سمی خوداری کنید.

- تحت نظر پزشک باشید.

- یک رژیم غذایی سالم مصرف کنید.

- از مصرف الکل خودداری کنید.

- سیگار را ترک کنید. سیگار باعث تنگ شدن رگ های خونی می شود و در نتیجه مواد مغذی به اعصاب محیطی کمتر می رسند.

- داروهای هومیوپاتی (تحت نظر متخصص) نقش مهمی را در بهبود آسیب عصبی دارند.

- گیاهان بابونه، رزماری و جینکو بیلوبا (Ginkgo biloba)، سیستم عصبی را تقویت می کنند.

 

ورزش برای پیچ‌خوردگی مچ پا

درمان در خانه

- ورزش کنید. ورزش های کششی می تواند از سوزن سوزن شدن پاها جلوگیری کند. به یاد داشته باشید هیچ وقت برای مدت طولانی در یک وضعیت ثابت (مثل نشستن یا ایستادن طولانی) قرار نگیرید.

کنار یک دیوار بایستید و کمی از آن فاصله بگیرید. کف دستانتان را به دیوار تکیه دهید.

یکی از زانوها را به سمت دیوار ببرید و آرنج خود را خم کنید. کف پای دیگرتان در تماس با زمین و مستقیم و صاف باشد.

آنقدر به جلو خم شوید تا زمانی که کشش عضله ساق پای پشتی خود را احساس کنید. این تمرین را با پای دیگر تکرار کنید.

 

- آب : پاها را در یک لگن پر از آب سرد قرار دهید. آب نباید یخ باشد. برای درمان بهتر، پاهای خود را حداقل دو بار در روز، در محلول آب و سرکه قرار دهید.

 

- پماد فلفل تند : مقداری فلفل قرمز تند را برداشته و آن ها را روی شعله آتش گرم کنید. فلفل ها را خرد کنید و در پارچه نرم و نازکی ببندید و آن را روی محل سوزن سوزن شدن بگذارید. گرمای فلفل، درد را کمتر می کند.

 

- جوراب مناسب : همیشه جوراب تمیز و خشک و نخی بپوشید. جورابی که باعث خشک شدن عرق پا شود، از سوزن سوزن شدن پا جلوگیری می کند. هر 8 ساعت یک بار جوراب خود را عوض کنید.

 

- کفش مناسب : کفشی را بخرید که برای قوس پای شما مناسب باشد.

 

توصیه های غذایی

- از مصرف قند و غذاهای شیرین و استعمال الکل و تنباکو خودداری کنید.

- رژیم غذایی محتوی ویتامین های گروه B برای تسکین سوزن سوزن شدن پا موثر است.

- سبزیجات برگ سبز، لوبیاها، نخود، آجیل، شیر و تخم مرغ را به رژیم غذایی خود بیفزایید.

مریم سجادپور

بخش سلامت تبیان