کلسیم مهمترین عنصر معدنی و ضروری برای جلوگیری از دو فاجعه ی پوکی و نرمی استخوان می باشد. تفاوت عمده ی شیر با دیگر منابع کلسیم: الف) فراوانی عنصر کلسیم در شیر ب) وجود لاکتوز در شیر، زیرا لاکتوز، خود عامل مهمی برای تسهیل جذب کلسیم می باشد.
این مقاله ادامه قسمت اول آن است.
مفصل مصنوعی وسیله ای است که جایگزین مفصل طبیعی که خراب شده میگردد تا بتواند مشکلات ناشی از خرابی مفصل که مهمترین آنها درد است را حل کند. مفصل مصنوعی از قسمت های مختلفی درست شده است.
سطوحی از مفصل مصنوعی که باید بر روی هم حرکت کرده و بلغزند باید بسیار صاف و صیقلی باشند. این صیقلی بودن نه تنها موجب حرکت بهتر مفصل میشود بلکه موجب میگردد تا سایش کمتری بین سطوح ایجاد شود. حرکت مکرر سطوح مفصل مصنوعی در طی سالیان میتواند موجب شود تا ذرات بسیار ریزی از روی آن کنده شده و سطح آنها بتدریج ساییده شده و از بین برود. هرچه سطوح مفصل مصنوعی صاف تر و صیقلی تر باشند سایش آنها کمتر شده و عمر مفصل مصنوعی بیشتر میشود. از طرف دیگر این سطوح باید در مقابل سایش بسیار مقاوم باشند.
سر فلزی مفصل مصنوعی درون کاسه پلی اتیلنی جای گرفته و کاسه پلی اتیلنی درون کاسه فلزی قرار دارد
امروزه سطوح متحرک مفاصل مصنوعی را از فلز، پلاستیک و سرامیک میسازند. سطوح فلزی که باید روی هم حرکت کنند معمولا جنس آلیاژ کروم کبالت دارند. سطوح سرامیکی در مقابل سایش بسیار مقاوم بود و معمولا از جنس اکسید آلومینیوم هستند. سطوح پلاستیکی معمولا از جنس نوعی پلی اتیلن بسیار محکم و مقاوم به سایش ساخته میشوند.
سر فلزی درون کاسه فلزی قرار دارد که خود آن درون کاسه فلزی دیگری قرار گرفته است
معمولا از دو سطحی که بر روی هم حرکت میکنند یکی را از جنس فلز و دیگری را از پلی اتیلن انتخاب میکنند. در سالهای اخیر استفاده از سطوح دیگر که مقاومت بیشتری در مقابل سایش دارند استفاده بیشتری میشود. حرکت سرامیک بر روی پلی اتیلن، سرامیک بر روی سرامیک و یا فلز بر روی فلز موجب سایش کمتری شده و طول عمر مفصل مصنوعی را بیشتر میکند. البته استفاده از هر کدام از این سطوح مزایا و معایب مخصوص به خود را دارد. پزشک معالج بر اساس شرایط بیمار بهترین گزینه را برای بیمار انتخاب میکند.
مفاصل مصنوعی معمولا چند تکه و به اصطلاح ماجولار Madular هستند. به این معنی که از چند قسمت ساخته شده و پزشک آنها را در اطاق عمل سر هم و مونتاژ میکند. بطور مثال یک مفصل مصنوعی ران میتواند از اجزاء زیر تشکیل شده باشد
|
|
کاسه فلزی درون حفره استابولوم اجراء یک مفصل مصنوعی ران که به هم متصل میشوند
هر کدام از این اجزاء بصورت جداگانه در حین عمل برای بیمار اندازه گیری شده و سپس به هم متصل شده و در جای مناسب خود به استخوان بیمار متصل میشوند.
منبع : ایران ارتوپد
مفصل جایی است که دو استخوان در کنار هم حرکت میکنند. متاسفانه به عللی ممکن است هر کدام از مفاصل بدن خراب شده و دیگر قادر به انجام وظیفه خود نباشند. خراب شدن مفاصل به علل مختلفی ایجاد میشود ولی مهمترین آنها ساييدگي (ارتروز) و بيماري هاي روماتيسمي هستند. در این بیماری ها غضروف مفصل از بین رفته و دو استخوان تشکیل دهنده مفصل دیگر نمیتوانند به راحتی در کنار هم حرکت کنند. نتیجه این وضعیت خشکی مفصل و محدودیت در حرکات مفصل است ولی مهمترین مشکلی که یک مفصل خراب برای بیمار ایجاد میکند درد است.
حرکت قسمت های متحرک مفصل خراب شده موجب بروز درد در محل مفصل میشود. در ابتدا میتوان این درد را با استفاده از داروهاي ضدالتهاب کاهش داد ولی با پیشرفت بیماری و خرابتر شدن مفصل درد به مسکن پاسخ کافی نمیدهد. در این وضعیت میتوان برای از بین بردن درد بیمار از جایگزینی مفصل خراب شده با یک مفصل مصنوعی استفاده کرد.
شکل مفصل مصنوعی برحسب مفصلی که باید جایگزین آن شود متفاوت است و لزوما شبیه مفصل طبیعی نیست. بیشتر قسمت های مفصل مصنوعی را از فلز میسازند. از موارد دیگری هم در ساخت مفاصل مصنوعی استفاده میشود که مهمترین آنها سرامیک و پلاستیک است. فلز بکار رفته در مفصل مصنوعی معمولا یک آلیاژ است. این آلیاژ برای کارکرد مناسب باید بسیار محکم باشد تا بتواند سالیان سال فشارهای وارده به مفصل را تحمل کرده و آسیب نبیند. همچنین باید تا حدودی قابلیت انعطاف داشته باشد تا بتواند همچنان که استخوان در مقابل نیروهای وارد به آن تغییر شکل میدهد آن هم تغییر شکل داده و با استخوان هماهنگ باشد. این هماهنگی موجب ماندگاری بیشتر استخوان و فلز در کنار هم خواهند شد.
|
|
|
جنس آلیاژ باید طوری باشد که بدن در مقابل آن واکنش نامناسبی ایجاد نکند. همچنین نباید در داخل بدن دچار خوردگی شود. امروزه معمولا از آلیاژ های آهن ( انواعی از استیل ضد زنگ) و آلیاژ های تیتانیوم و در مواردی آلیاژ کروم و کبالت بدین منظور استفاده میشود. قسمت های فلزی یک مفصل مصنوعی باید به استخوان متصل شوند. برای این اتصال معمولا زائده ای که به آن دسته میگویند از کنار قسمت اصلی مفصل مصنوعی خارج شده که جراح آن را درون کانال استخوان قرار میدهد. این دسته باید بتواند درون کانال استخوانی محکم و بیحرکت شود. برای این کار از دو روش استفاده میشود.
روش اول استفاده از ماده مخصوصی به نام سیمان استخوانی است. سیمان استخوانی از جنس متیل متاآکریلات بوده و در حین عمل جراحی پزشک جراح با مخلوط کردن یک پودر و یک مایع مخصوص آن را تهیه میکند. این مخلوط در ابتدا خمیری است ولی در عرض چند دقیقه سفت و محکم میشود. قرار گرفتن سیمان استخوانی در بین استخوان و فلز موجب اتصال محکم آنها به یکدیگر میشود. سیمان از یک طرف در خلل و فرج ریز استخوان نفوذ کرده و از طرف دیگر به فلز میچسبد و بدین ترتیب اتصال محکمی را بین این دو ایجاد میکند.
در تصویر بالا اتصال کاسه پلی اتیلنی درون حفره استابولوم و اتصال دسته فلزی درون کانال استخوان ران به توسط سیمان استخوانی صورت گرفته است. رنگ سیمان استخوانی در تصویر بالا سفیدتر از استخوان است
روش دیگر برای اتصال بین استخوان و فلز ایجاد تغییراتی در سطح فلز است بدین صورت که سطح فلز را با روش های فلزکاری متخلخل و دارای سوراخ و حفرات ریز میکنند. این سوراخ ها و حفرات بسیار ریز و در حد هزارم میلیمتر هستند. وقتی فلزی با این خصوصیت در کنار استخوان قرار میگیرد سلول های استخوان بتدریج درون این خلل و فرج رشد کرد و در نتیجه اتصال محکمی بین استخوان و فلز ایجاد میشود. مفاصل مصنوعی که از این روش استفاده میکنند را مفاصل مصنوعی بدون سیمان Cementless artificial joint میگویند.
|
| |
| تصویر بزرگ شده فلز متخلخل |
کاسه فلزی که درون حفره استابولوم قرار میگیرد
رویه متخلخل دارد
ادامه مقاله را در قسمت دوم آن مطالعه کنید
منبع : ايران ارتو پد
اگرچه بیشتر افراد شکستگی استخوان را تجربه کرده‌اند، ولی در میان آنها کسانی هم بوده‌اند که بعد از این اتفاق حتی مجبور به انجام عمل جراحی شدند، چون استخوان شکسته شده یا بعد از فرآیند گچ‌گیری درست جوش نخورده یا جوش نخوردن استخوان رخ داده است.
یکی از بدترین دردهایی که بعد از درد زایمان یا به دلیل سنگ کلیه هر فردی ممکن است تجربه کند، دردهای ناشی از شکستگی استخوان‌ها در هر جای بدن است.
این اتفاق معمولا بعد از سقوط رخ میدهد، ولی خیلی از ما ممکن است نفهمیم بعد از سقوط کردن، دچار شکستگی استخوان شده‌ایم.
این اشتباه بخصوص در نواحی تحتانی یا مچ پا بیشتر بروز میکند. چون در این موارد شاید به این فکر کنیم که استخوان نشکسته، فقط پیچ خورده یا یک آسیب مختصر در تاندون‌های آن ناحیه پیش آمده است. ولی زمانی که بعد از مدتی کوتاه ناحیه دردناک ورم کرد، تغییر رنگ داد و به شکلی دردناک شد که دیگر قادر به حرکت دادن آن نشدیم، باید مطمئن باشیم شکستگی رخ داده است.
استخوان‌های دیرجوش
اگرچه بیشتر افراد شکستگی استخوان را تجربه کرده‌اند، ولی در میان آنها کسانی هم بوده‌اند که بعد از این اتفاق حتی مجبور به انجام عمل جراحی شدند، چون استخوان شکسته شده یا بعد از فرآیند گچ‌گیری درست جوش نخورده یا اصلا جوش نخورده است.
روند جوش‌خوردن استخوان ممکن است مشکلاتی به همراه داشته باشد و جوش‌خوردن درست صورت نگیرد. در این میان ممکن است استخوان بد یا دیر جوش بخورد یا اصلا جوش نخورد، یعنی وقتی می‌گوییم یک استخوان بد جوش خورده که فرآیند ترمیم انجام شده، ولی ممکن است این جوش‌خوردن به همراه اختلالاتی باشد، یعنی راستایی که استخوان قبلا داشته، دیگر ندارد و ممکن است کج شده باشد. این استخوان در عملکرد فرد اختلال ایجاد خواهد کرد.
بر حسب آناتومی استخوان و نوع شکستگی زمان بهبودش مشخص است. اگر این زمان به درازا بکشد به چند دلیل است؛ یکی این که فرد از نظر بافتی دچار مشکل شده یا قطعات استخوان درست سر جایشان قرار نگرفته باشد، یا فرد بی‌حرکتی را رعایت نکرده باشد، یا قطعه بافت نرمی استخوان شکسته قرار گیرد و این باعث شود دیر جوش بخورد. همچنین ممکن است خونریزی‌هایی در آن قسمت انجام شود و ترمیم استخوان دیر صورت بگیرد.
بیماری‌های مقصر
با این حال نباید از بیماری‌های مختلف و اضافه شدن آنها به دلایل دیر جوش خوردن استخوان‌ها غافل بود.
گاهی سن بالا، مصرف سیگار، کم خونی های شدید، دیابت، بیماری‌هایی مثل راشیتیسم که مشکلات جذب کلسیم دارند، عفونت‌ها، کورتون ها، داروهای ضد انعقادی مثل وارفارین همگی می‌توانند منجر به دیر جوش خوردن استخوان‌ها شوند.
در بعضی استخوان‌ها هم به صورت ذاتی خون بخوبی جریان ندارد؛ مثل استخوان ران. اگر اینها دچار شکستگی شوند، ممکن است با مشکلات جدی‌تری روبه‌رو شوند.
در برخی استخوان‌ها مثل درشت‌نی هم جریان خون متوسط است و اگر شکستگی شدید و بافت نرم هم آسیب‌دیده باشد، خیلی دیر جوش خواهد خورد.
فقط جراحی
اما در میان این دلایل، اگر استخوانی بد جوش خورد، ممکن است درست جا نیفتاده است، مثل استخوان ترقوه که وقتی دو سر شکسته‌اش از هم جدا شود، اشکال زیادی برای عضو شکسته ایجاد نمی‌کند و کارکردش را انجام میدهد، ولی همیشه این‌طور نیست.
مثلا ممکن است استخوان ساق بشکند و بد جوش بخورد. این باعث میشود در آن استخوان تغییر طول ایجاد شده و پای فرد کوتاه شود.
پیوند استخوان، تنها چاره استخوان‌های جوش نخورده
با این حال، گاهی اوقات برای عضوی که دیر جوش می‌خورد و سر به سر هم هست، ولی فرد را دچار مشکلات و ناتوانی کرده، میتوان از فیزیوتراپی و تحریکات الکتریکی یا دیاترمی استفاده کرد یا حتی اگر فرد به دلیل کم‌خونی دچار این مشکل شده باشد، از روش‌های فیزیوتراپی که باعث افزایش گردش خون میشود، استفاده می‌کنیم.
گاهی حتی ممکن است از پیوند استخوان استفاده شود، چون ممکن است با همه اقدامات، دو سر شکسته به هم نرسد. در این موارد از لگن یک تکه استخوان برداشته و آن را در آن منطقه قرار میدهند.
اما یک نکته را نباید نادیده گرفت که ممکن است حتی در نتیجه سقوط، شکستگی اتفاق نیفتد و پا فقط پیچ بخورد. ولی خیلی از پزشکان معتقدند درمان این پیچ خوردگی هم گچ گرفتن است.
پیچ خوردن مچ پا خیلی شایع است. این ناحیه منطقه خاصی است به دلیل آن که وزن روی آن قرار میگیرد. گاهی حتی این عضو دچار شکستگی نشده، ولی فقط یک کشیدگی را تجربه میکند که ما آن را ثابت می‌کنیم و گچ می‌گیریم، چون فشار زیادی روی این ناحیه است و با کوچک‌ترین اتفاقی دوباره آسیب می‌بیند.
زمانی که پزشک می‌گوید روی پا به هیچ وجه وزن نیاید یا وزن صد درصدی روی این ناحیه قرار نگیرد باید به طور کامل رعایت شود. تحمل وزن روی این عضو باید کم کم انجام شود. یکی از مشکلات دیر جوش خوردن این ناحیه این است که خود فرد تمام این مسائل را رعایت نکرده است.
فیزیوتراپی؛ مهمترین خط درمان
زمانی که عضوی می‌شکند، رعایت دستورهای پزشک برای او الزامی است. خیلی اوقات استخوان فرد می‌شکند و بعد از گچ‌گیری پزشک می‌گوید ناحیه شکسته شده باید شش تا هشت هفته در گچ بماند. ولی بیمار کلافه میشود و خودسرانه گچ را باز میکند. بعد از چند روز هم دوباره درد و ورم پا را تجربه میکند.
این روند، درمان را به اختلال می‌کشاند. برای همین نباید به دلیل محدودیت‌هایی که گچ به وجود می‌آورد، آن را خودسرانه باز کرد.
نکته دیگر این که وقتی عضوی گچ گرفته شده و باز میشود، اگر ببینیم عضو همچنان ورم دارد و دردناک است یا فعالیت مفصلی‌اش بسیار مختل است، می‌فهمیم عضو همچنان بهبود نیافته است.
نکته مهم دیگر این است که بعد از باز‌کردن گچ، بیمار نیاز مبرم به جلسات فیزیوتراپی دارد. متاسفانه خیلی از پزشکان این مورد را به بیمار تاکید نکرده و آن را به دست بیمار می‌سپارند. در حالی که او هم هیچ آشنایی با این نکته ندارد که استخوانی که ترمیم پیدا کرده برای تحرک اندام و فعالیت عادی نیاز به این روند درمان دارد.
منبع : تبیان
استخوان اولنا یا زند اسفل یا زند زیرین موازی استخوان رادیوس بوده و در قسمت داخلی ساعد و در طرف انگشت کوچک دست قرار گرفته است. طول آن از استخوان رادیوس بیشتر است.
انتهای بالایی استخوان اولنا به سمت پشت و بالا رفته و یک زائده قوسی شکل را میسازد که به آن اولکرانون Olecranon میگویند. سطح قدامی یا جلویی زائده اولکرانون بصورت مقعر بوده و پوشیده از غضروف مفصلی است. به این تقعر ناچ تروکلئار Troclear notch هم میگویند. به سطح پشتی زائده اولکرانون تاندون عضله سه سر بازویی میچسبد.
بالاترین قسمت استخوان اولنا در قسمت جلو کمی برجسته شده و زائده کورونوئید Coronoid process را میسازد. سطح خارج بالاترین قسمت استخوان اولنا مقعر بوده و به آن رادیال ناچ Radial notch میگویند. در داخل رادیال ناچ سر استخوان رادیوس قرار گرفته و مفصل رادیواولنار بالایی یا پرگزیمال را میسازد.
پایینترین قسمت استخوان اولنا کمی برجسته شده و به آن سر استخوان میگویند. در پایینترین قسمت سر استخوان اولنا یک برجستگی به نام زائده استیلوئید یا نیزه ای استخوان اولنا styloid process of ulna قرار دارد.
|
|
منبع : وبلاگ دکتر بیدکی
رشد طولی استخوان به وسیله صفحات رشد تامین میشود. این صفحات در دو انتهای استخوان های بلند و نزدیک به سطح مفصلی قرار دارند. فعالیت صفحات رشد تا زمان پایان بلوغ ادامه یافته و در آن زمان متوقف میشود. بعد از آن طول استخوان ها اضافه نشده و قد فرد ثابت باقی میماند.
منبع : ایران ارتوپد
در این استخوان ها سیستم های هاورسی بصورت متراکم و فشرده ای در کنار یکدیگر قرار میگیرند. این استخوان ها بسیار سخت و محکم هستند و در تصویر رادیولوژی به رنگ سفیدتری دیده میشوند.
در این استخوان ها در بین تیغه های استخوانی فضاهای توخالی وجود دارد که حاوی مغز استخوان است. یکی از وظایف این مغز استخوان تولید سلول های خونی است. استخوان های اسفنجی به خاطر همین فضاهای خالی، تراکم کمتری داشته و مانند اسفنج متخلخل هستند. در این استخوان ها مقدار وجهت قرار گرفتن تیغه ها بسته به نیروهایی است که به استخوان وارد میشود. هرچه استخوان تحت تاثیر نیروهای بیشتری باشد تراکم این تیغه ها بیشتر و تیغه ها قویترند. جهت قرار گرفتن تیغه ها هم در جهت و امتداد نیروهایی است که به استخوان وارد میشوند.
منبع : ایران ارتوپد
منبع : ایران ارتوپد
به نام يكتا خالق هستي
