معاینه یک بیمار ارتوپدی چگونه انجام میشود ؟؟؟

بعد از اینکه متخصص ارتوپد با بیمار صحبت کرد و اطلاعات کافی در مورد مشکلات وی را بدست آورد او را معاینه میکند. معاینه سیستم حرکتی بیمار به توسط پزشک مراحلی را طی میکند. دکتر ارتوپد خوب ابتدا نگاه میکند. سپس لمس میکند. پس از آن اندام را حرکت میدهد و در نهایت اندام و بخصوص مفصل را تحت استرس قرار میدهد. اینها چهار مرحله معاینه سیستم حرکتی بدن انسان هستند.

 

برای معاینه بیمار به توسط پزشک باید بیمار به پزشک اعتماد داشته باشد. بیمار باید حس کند که پزشک به او صدمه نمیزند و حس کند که پزشک کار خود را بلد است و به خوبی انجام میدهد. بعضی معاینات پزشکی ممکن است کمی دردناک باشند. پزشک سعی میکند این معاینات را در آخر انجام دهد. ممکن است پزشک بجز معاینه محلی که مورد شکایت بیمار است محل های دیگر را هم معاینه کند. در این صورت بهتر است معاینه محل درد در آخر انجام شود.

 
 
در بدو ورود بیمار به اطاق پزشک، او ابتدا با والدین بیمار صحبت میکند. چند دقیقه وقت لازم است تا کودک متوجه شود پزشک فرد مورد اطمینانی است و قصد صدمه زدن به او را ندارد
 

بچه ها دوست ندارند دراز بکشند و معاینه شوند. در صورتی که عملی باشد پزشک ممکن است ترجیح دهد بچه در بغل مادرش بنشیند و معاینه شود

 

بچه ها دوست ندارند غریبه ها بدن آنها را معاینه کنند ولی دوست دارند از لباسشان تعریف شود. به همین علت بسیاری از پزشکان در حالی که از کفش زیبای یک بچه تعریف میکنند این فرصت را بدست میاورند تا لگن و زانوی او را در حین حرکت دادن پای او معاینه کنند

 

بچه ها دوست ندارند لخت شوند. به همین علت در صورتی که نیار به درآوردن لباس های بچه باشد این کار در آخر معاینه انجام میشود

 

http://www.iranorthoped.ir/iranorthoped_content/media/image/2013/06/4253_orig.jpg

 

 
 

نگاه کردن

 

نگاه کردن اولین مرحله معاینه ارتوپدی است. برای معاینه اندام بیمار باید لباس آن قسمت از اندام کاملا کنار زده شود. نمیشود یک زانو را به درستی از ورای شلوار معاینه کرد. به همین خاطر به بیماران توصیه میشود قبل از معاینه یک لباس راحت بپوسند تا درآوردن و پوشیدن آن در مطب پزشک راحت باشد. در حین نگاه کردن پزشک به نکات زیر بیشتر دقت میکند.

 

مستقیم بودن اندام و درازی و کوتاهی آن و هر گونه تغییر شکل دیگر

 

متورم بودن مفاصل

 

لاغر بودن عضلات

 

محل زخم قبلی یا زخم جراحی قبلی

 
 

لمس کردن

 

در لمس کردن پزشک به نکات زیر دقت میکند. نکته مهم اینست که پزشک ها معمولا محل دردناک اندام را آخر همه لمس میکننند

 

گرم بودن پوست

 

سفت بودن بافت

 

فشار دادن بافت برای یافتن محلی که با فشار آن شدت درد بیشتر میشود

 

بررسی حس لمس در مشکلات عصبی

 
 

حرکت دادن اندام

 

در مرحله بعد پزشک حرکت اندام را بررسی میکند. این حرکت دو نوع است. یک بار پزشک از بیمار میخواهد تا با اراده خودش اندام را حرکت دهد. این را حرکت فعال یا اکتیو Active میگویند و یا ممکن است پزشک خود اندام بیمار را حرکت داده و دامنه حرکتی آن را بررسی کند. این را حرکت غیر فعال یا پاسیو Passive میگویند.

 

بررسی حرکت اندام ها در غالب اوقات برای بررسی صحت کارکرد مفاصل آن است چون حرکت اندام بطور معمول در مفصل صورت میگیرد. پزشک مفاصل قرینه را با هم مقایسه میکند مثلا حرکات خم و راست شدن زانو ها را دو دو طرف با هم مقایسه میکند. مسلما دامنه حرکتی هر مفصل میتواند بطور طبیعی در انسان های مختلف متفاوت باشد. این بدان معنا است که زانوی یک فرد ممکن است از زانوی فرد دیگر کمتر خم شود و هر دو این افراد طبیعی باشند. به همین علت مقایسه حرکتی در مفاصل دو طرف میتواند غیر طبیعی بیودن را بهتر نشان دهد.

 

در حین حرکت دادن مفصل پزشک به نکات دیگری هم توجه میکند

 

آیا حرکت مفصل به راحتی انجام میشود یا مفصل خشک است

 

آیا حرکت مفصل نرم است یا با خرت خرت همراه است

 

آیا مفصل در حین حرکت دادن شل و ناپایدار است

 

آیا حرکت مفصل موجی صدا میشود

 

اندازه گیری میزان حرکت مفاصل برحسب درجه زاویه باز و بسته شدن یا چرخیدن آنها است. مفاصل ممکن است فقط در یک جهت یا در چند جهت حرکت کنند. بطور مثال مفصل زانو فقط خم و باز میشود ولی بعضی مفاصل حرکات بیشتری دارند. مثلا مفصل ران میتواند خم و راست شود، میتواند از بدن دور و یا به آن نزدیک شود و یا میتواند بچرخد. تمام این حرکات را میتوان برحسب زاویه آنها اندازه گیری کرد

 

 

 

استرس دادن به مفصل و معاینه قدرت عضلات

 

مرحله آخر معاینه استرس به مفصل است. در این معاینه پزشک اندام بیمار را گرفته و سعی میکند مفصل را در جهتی که بطور معمول نباید حرکت کند به حرکت درآورد. بطور مثال زانو فقط به جلو و عقب خم و راست میشود و نمیتواند به داخل و خارج خم شود. پزشک با فشار دادن زانو به خارج یا داخل بررسی میکند که آیا رباط های اطراف آن سالم هستند یا خیر

 

بررسی دیگر اندازه گیری قدرت عضلات اطراف مفصل است. حرکت مفصل در هر جهتی به توسط یک یا تعدادی عضلهصورت میگیرد. میتواند قدرت این عضله یا عضلات را اندازه گیری کرد. به این صورت که

 

صفر :  هیچ قدرتی در عضله وجود ندارد

 

یک :  انقباض عضله را میتوان با دست گذاشتن بر روی عضله لمس کرد

 

دو :  عضله میتواند مفصل را فقط وقتی نیروی جاذبه حذف شده است حرکت دهد. بطور مثال وقتی بازو و ساعد هر دو بر روی میز قرار گرفته اند انقباض عضله جلو بازو بتواند آرنج را خم کند

 

سه :  عضله میتواند اندام را برعلیه جاذبه حرکت دهد. مثلا فرد میتواند وقتی بر روی صندلی نشسته است زانوی خود را راست و صاف کند که به معنای قدرت سه برای عضلات جلو ران است

 

چهار :  قدرت عضله بیش از سه و کمتر از پنج است

 

پنج :  قدرت عضله طبیعی است

 

منبع: ایران ارتوپد

شکستگی های کف پا

استخوان های کف و پنجه پا در راه رفتن نقش مهمی را ایفا میکنند. تقریبا یک چهارم کل استخوان های بدن انسان در این قسمت ها هستند شکستگی استخوان های کف پا Metatarsals و انگشتان پا Phalanges گرچه دردناکند ولی بندرت ناتوانی عمدی ای برای فرد ایجاد میکنند. این شکستگی ها در اغلب اوقات بدون نیاز به عمل جراحی بهبود میابند.

آناتومی کف پا


           172 3

جلوترین استخوان های پا آنهایی هستند که در انگشتان پا قرار دارند. هر انگشت پا سه استخوان دارد که به آنها Phalanx میگویند، بجز انگشت شست که از دو Phalanx تشکیل شده است. در پشت سر این استخوان ها، استخوان های دیگری وجود دارند که کف پا را تشکیل میدهند. این استخوان ها را Metatars میگویند. برای هر انگشت در کف پا یک متاتارس وجود دارد. متاتارس ها کلفت تر و بلندتر از فالانکس ها هستند.





 انواع شکستگی های کف پا

یکی از انواع شکستگی های کف پا شکستگی های استرسی در متاتارس ها است. این شکستگی ها خود را بصورت ترک های ریزی در سطح استخوان نشان میدهند و معمولاً به علت افزایش ناگهانی شدت یا مدت راه رفتن و دویدن بخصوص حین تمرینات سخت ورزشی و نظامی ایجاد میشوند. روش ها نامناسب تمرین یا تغییر سطح زمینی که ورزش در آن انجام میشود هم ممکن است از دیگر عوامل ایجاد این شکستگی باشند.


172 2

گاهی اوقات خط شکستگی کف پا بصورت کامل است و استخوان به دو قسمت تبدیل میشود. این قطعات ممکن است نسبت به یکدیگر بدون جابجایی بوده یا جابجا شوند. این شکستگی ها معمولاً بدنبال افتادن اجسام سنگین روی پا یا به دنبال پیچ خوردن کف پا بوجود میایند.

گاهی اوقات بدنبال پیچ خوردن مچ و کف پا تاندونی که به قسمت پشتی متاتارس پنجم ( خارجی ترین متاتارس) متصل است تحت کشش ناگهانی قرار گرفته و موجب میشود تکه بزرگی از استخوان که به این تاندون متصل است از بقیه تنه متاتارس کنده و جدا شود.

علائم شکستگی های کف پا

درد، تورم و خونمردگی از مهم ترین علائم شکستگی های کف پا هستند. بدنبال شکستگی راه رفتن بسیار دردناک میشود. تشخیص این شکستگی ها معمولا بوسیله رادویگرافی از کف پا و دیدن استخوان شکسته شده در عکس مربوطه است.

 

         172 1

درمان شکستگی های کف پا

 اولین اقدامی که خود بیمار باید بعد از شکستگی کف پا و قبل از مراجعه به پزشک انجام دهد اینست که از گذاشتن پا روی زمین اجتناب کرده و پا را با کیسه پلاستیکی حاوی خرده های یخ سرد کند. سرما موجب کاهش تورم و خونریزی بیشتر میشود. سرد کردن را بیش از 20 دقیقه ادامه ندهید. درمان اصلی شکستگی های استرسی استراحت و ممانعت از ادامه تمرینات سخت بمدت 4-3 هفته است. بعد از آن میتوانید مجدداً ولی این بار به آرامی به فعالیت بدنی قبلی برگردید.

در شکستگی های کامل استخوان های کف پا اگر شکستگی جابجا باشد ابتدا توسط پزشک معالج جا اندازی شده و سپس روی کل پا و ساق یک گچ کوتاه گرفته میشود. پا معمولاً بین 2-1 ماه بسته به محل شکستگی در گچ میماند. بیمار معمولاً میتواند با گچ خود راه برود مگر پزشک   ارتوپد دستور دیگری بدهد. بندرت برای جااندازی و درمان شکستگی های کف پا نیاز به عمل جراحی پیدا میشود.

قوز و راههای درمان آن

قوز و راههای درمان آن
  
 
سید منصور رایگانی اظهار داشت: ستون فقرات که شامل قسمت‌های گردنی، پشتی، کمری و خاجی می‌شود به طور طبیعی انحناهایی دارد که به صورت طبیعی در طول دوران زندگی شکل می‌گیرد. در قسمت گردنی برآمدگی به جلوی بدن است و لوردوز نامیده می‌شود، در قسمت پشتی به صورت برآمدگی که به آن کیفور می‌گویند، در قسمت کمر به صورت برآمدگی به جلوی بدن است به آن لوردوز می‌گویند و در قسمت خاجی برآمدگی به عقب است کیفوز می‌گویند.

وی با بیان اینکه این انحناها به طور طبیعی درجات مشخصی دارند که بر اساس آن ستون فقرات کار خود را به نحو احسن انجام می‌دهد، تصریح کرد: در صورتی که فرد دچار وضعیتی شود که این انحناها دچار اختلال شود وضعیت غیرطبیعی ایجاد می‌شود.

رایگانی ادامه داد: انحنا ممکن است به گونه‌ای باشد که ستون فقرات را دچار انحراف کند. همچنین می‌تواند قسمت‌های گردنی، پشتی، کمری و خاجی را درگیر کند که بیشترین و شایع‌ترین محل لوردوز در قسمت‌های مهر‌ه‌ای ستون فقرات پشتی اتفاق می‌افتد که در دخترهای نوجوان شایع‌تر است.

وی گفت: لوردوزهایی هم هست که علت ایجاد آنها عدم رعایت‌کردن وضعیت‌های صحیح نشستن و فعالیت‌کردن باشد.

این استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی یادآور شد: انحراف‌های دیگری که در ستون فقرات وجود دارد قوزپشتی است که در محور پشت و جلوی ستنون فقرات ایجاد می‌شود. در این عارضه وضعیت‌های نرمال و طبیعی ستون فقرات به صورت غیرطبیعی انحنای زیادی پیدا می‌کند.

رایگانی اضافه کرد: یکی از دلایل قوزپشتی عوامل و بیماری‌هایی هستند که ستون مهره‌ها را درگیر می‌کنند. شایعترین علت قوز بودن ستون مهر‌ه‌ها در قسمت پشتی است که در طی آن در ستون مهره‌ها در طولانی مدت شکستگی‌های کوچکی ایجاد می‌شود که این شکستگی‌ها باعث کوتاه‌شدن اندازه جلویی ستون مهره‌ها و قوز شدن ناحیه پشت می‌شود.

وی افزود: قوزپشتی در سنین نوجوانی و جوانی هم اتفاق می‌افتد و علت آن ممکن است بیماری‌هایی باشد که در این سنین اتفاق می‌افتد و به آن کیفوز جوانی می‌گویند و معمولاً با درد همراه است و درمان آن ورزش و موارد دیگر است.

رایگانی یادآور شد: علت اصلی ایجاد قوزپشتی که همراه با افتادگی شانه‌هاست، نامناسب‌بودن فعالیت‌های بدنی و عدم رعایت روش صحیح نشستن و حرکت‌کردن است و درمان آن ورزش‌های منظم است اگر فردی در سنین جوانی و نوجوانی میانسالی است و مبتلا به قوز پشتی است با انجام ورزش‌های صحیح می‌توان آن را درمان کرد.

وی توصیه کرد: در هنگام نشستن شانه‌ها باید به صورت افراشته باشد و به هم نزدیک نباشد. شانه ها به طرف عقب باشد و پشت صاف قرار گیرد. این یکی از وضعیت‌های مهم و صحیح نشستن است.

مدیر گروه طب فیزیکی و توانبخشی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی خاطرنشان کرد: یکی از ورزش‌های توصیه‌شده برای پیشگیری از ابتلا به قوز کمر این است که هنگام خوابیدن در شب و بلندشدن از خواب در صبح، دست‌ها را از هم باز کنند، روی دو پنجه پا بایستند و یک نفس عمیق بکشند و آن را در روز ۲ مرتبه هر بار ۲۰ الی ۳۰ بار تمرین کنند.

وی افزود: ورزش دیگر که توصیه می‌شود این است که روزی ۲ بار روی شکم بخوابید و گردن و سر را بدون اینکه از دستان استفاده شود از پشت بالا بیاورد.

این استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گفت: در دوران بزرگسالی و سالمندی علت قوز کمر می‌تواند پوکی استخوان باشد که موجب شکستگی‌های کوچک مهر‌ه‌ها و در نهایت قوز کمر می‌شود و درمان آن دارو و موارد جراحی است.
 
 

تعویض مفصل زانو - در یک عمل جراحی تعویض مفصل زانو

لازمه عمل جراحی از بین بردن درد ناشی از جراحی است و این کار توسط متخصص بیهوشی انجام میشود. پزشک متخصص بیهوشی از یکی از دو روش معمول برای از بین بردن درد جراحی استفاده میکند. با استفاده از داروهای تزریقی و یا تنفسی خاص، بیمار را کاملا بیهوش میکند و یا با تزریق داروی خاصی در ناحیه ستون مهره بیمار، هر دو اندام تحتانی را از کمر به پایین بیحس میکند. پزشک متخصص بیهوشی با در نظر گرفتن عوامل مختلف، بهترین روش بیحسی را برای بیمار بکار میبرد.

معده بیماری که برای انجام عمل جراحی آماده میشود باید خالی باشد چون بر اثر داروهای بیهوشی و یا لوله ای که پزشک متخصص بیهوشی برای تنفس مصنوعی در نای بیمار میگذارد ممکن است بیمار اغ زده و استفراغ کند. اگر معده حاوی مواد غذایی باشد این مواد در موقع استفراغ میتوانند به دستگاه تنفس بیمار وارد شده و موجب خفگی او شوند.

پس لازمه یک بیهوشی موفق، خالی بودن معده است. برای این منظور بیمار باید از حدود هشت ساعت قبل از جراحی از خوردن و آشامیدن اجتناب کند. حتی در مواردی هم که تصمیم به عمل جراحی با بیحسی موضعی یا منطقه ای است به علت اینکه ممکن است در حین جراحی نیاز شود تا بیمار تحت بیهوشی عمومی قرار گیرد، باید اقدامات ذکر شده انجام شود.

         159
عمل جراحی حدود یک تا دو ساعت طول میکشد. بیمار به پشت بر روی تخت مخصوص جراحی قرار گرفته و پس از شستشوی کل اندام تحتانی با محلول های ضد عفونی، پزشک جراح با شکافی که در جلوی زانو میدهد پوست و بافت های زیر پوستی را باز میکند. استخوان کشکک را به یک طرف زده و مفصل زانو را در معرض دید قرار میدهد.

سپس با استفاده از اره های مخصوص، چند سانتیمتر از پایین ترین قسمت استخوان ران را بریده و خارج میکند. همین کار ار برای بالای استخوان تیبیا (درشت نی) و گاهی اوقات سطح پشتی استخوان کشکک انجام میدهد. سپس بجای قسمت های خارج شده از پایین استخوان ران و بالای استخوان درشت نی جایگزین فلزی قرار داده میشود. سپس بین قسمت های فلزی یک لایه پلاستیکی از جنس پی اتیلن قرار داده میشود. اگر سطح پشتی استخوان کشکک خارج شده است بجای آن هم یک لایه پلی اتیلنی قرار میدهند. در پایان لایه های بافتی روی مفصل ترمیم شده و در نهایت پوشت روی زانو دوخته میشود.

بعد از پایان جراحی بیمار به اطاق مخصوصی در جنب اطاق عمل ( ریکاوری) منتقل میشود. در این محل بیمار به مدت یک تا دو ساعت تحت نظر دقیق متخصص بیهوشی و پرستاران مجرب قرار میگیرد تا موقعیکه وضعیت عمومی بیمار مانند سطح هوشیاری و فشار خون و وضعیت تنفس و دیگر موارد به وضع مطلوب و پایداری برسد. سپس بیمار به بخش ارتوپدی منتقل میشود.

 منبع:ایران ارتوپد

راشیتیسم یا نرمی استخوان (ریکتز) چیست

راشیتیسم یا نرمی استخوان یک بیماری استخوانی در بچه ها است که موجب ضعیف شدن استخوان، پاهای 

پرانتزی، و تغییر شکل در اندام ها میشود. در این بیماران به دلایلی کلسیم، فسفر یا ویتامین دی به اندازه 

کافی در اختیار تولید استخوان قرار نمیگیرد.


چه کسانی بیشتر در معرض ابتلاء به راشیتیسم یا نرمی استخوان هستند

  245 1
      تغییرات استخوان ران و زانو در راشیتیسم
  
     245 2
 تغییرات استخوان های مچ دست در راشیتیسم
  

افراد زیر بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به نرمی استخوان هستند

  • شیر مادر ویتامین دی زیادی ندارد پس اگر بچه ای به مدت طولانی فقط از شیر مادر تغذیه کند ممکن است در خطر ابتلاء به راشیتیسم باشد
  • قرار نگرفتن در معرض تابش آفتاب : ویتامین دی در پوست بدن انسان و با تابش نور آفتاب ساخته میشود پس تابش ناکافی نور خورشید میتواند زمینه ساز راشیتیسم باشد
  • کسانی که پوست تیره دارند نیاز به نور بیشتری برای ساخت ویتامین دی دارند و بیشتر در نور کم بیشتر در معرض کمبود ویتامین دی قرار میگیرند
  • کسانی که به لاکتوز حساسیت درند به علت مصرف ناکافی لبنیات میتوانند در معرض خطر این بیماری قرار بگیرند.

 

علائم راشیتیسم یا نرمی استخوان

 مهمترین علائم راشیتیسم عبارتند از خواب آلودگی،

شلی و ضعف عضلانی، تاخیر در رشد، پای پرانتزی

و مچ دست کلفت است. در موارد شدید ممکن است شکل 

قفسه سینه بچه تغییر کند. تشنج هم از دیگر علائم

حالات شدید بیماری است. پزشک معالج بعد از معاینه

بیمار، از رادیوگرافی استخوان ها و آزمایشات خون برای کمک به تشخیص استفاده میکند.


درمان نرمی استخوان

درمان این بیماری با تجویز کلسیم و ویتامین دی است. معمولاٌ چند ماه طول میکشد تا وضعیت بیمار به حد

طبیعی برسد. بسیاری تغییر شکل های اندام مانندپای پرانتزی با درمان دارویی خود بخود خوب میشوند. در 

حالات شدید تغییر شکل استخوان ها ممکن است نیاز به درمان جراحی داشته باشد. با این حال بعضی تغییر 

شکل های استخوانی که در لگن یا قفسه سینه بوجود میاید و یا مشکلات قدی که برای بیمار بوجود آمده 

ممکن است برای همیشه برای وی باقی بمانند.


پیشگیری از بروز راشیتیسم

با انجام اقدامات زیر میتوان مانع از بروز بسیاری از موارد بیماری شد

  • در بچه هایی که فقط شیر مادر مصرف میکنند باید روزانه ویتامین دی بصورت قطره مکمل استفاده کنند. اگر مادر شیرده هم ویتامین دی بیشتری مصرف کند میزان آن در شیر وی بیشتر میشود.
  • بچه ها نیاز دارند تا روزی دو لیوان شیر مصرف کنند. این مقدار در نوجوانان باید به روزی 5-3 لیوان افزایش پیدا کند.
  • در بچه هایی که به شیر حساسیت دارند باید کلسیم را بصورت مکمل های غذایی به بچه داد.

منبع:ایران ارتوپد