7 نشانه دیابت بارداری

در طی عمل هضم غذاها در دستگاه گوارش، کربوهیدرات ها به گلوکز تبدیل می شوند. گلوکز وارد جریان خون می شود و توسط هورمونی به نام انسولین که از لوز المعده ترشح می شود، به داخل سلول های بدن منتقل می شود تا بسوزد و انرژی تولید کند.

در بیماران مبتلا به دیابت، انسولین به مقدار کافی تولید نمی شود و یا این که سلول ها نمی توانند از انسولین استفاده کنند و گلوکز وارد سلول ها نمی شود، در نتیجه میزان گلوکز (قند (خون بالا می رود.

دیابت بارداری یک نوع از بیماری دیابت است که در طی دوران بارداری در زنان بروز می کند و معمولا بعد از تولد نوزاد برطرف می شود.

دیابت بارداری در 3 تا 6 درصد زنان باردار دیده می شود و معمولا در سه ماهه دوم بارداری شروع می شود.

علائم شایع دیابت بارداری شبیه سایر نشانه های مرتبط با بارداری است. لذا تشخیص آن سخت است.

اگر هر یک از علائم زیر را در خودتان مشاهده کردید به پزشک مراجعه کنید تا آزمایش سنجش قند خون را برای شما بنویسد.

1- افزایش اشتها

 پرخوری از علائم دیابت بارداری است، ولی علی رغم آن زن باردار ممکن است دچار کاهش وزن شود.

بدن در پاسخ به میزان بالای هورمون انسولین در خون، انسولین بیشتری را تولید و ترشح می کند. یک تاثیر انسولین این است که اشتها را زیاد می کند، در نتیجه میزان بیشتر انسولین، گرسنگی را بیشتر می کند.

2- تشنگی زیاد

زن باردار مبتلا به دیابت بارداری دچار تشنگی زیاد  می شود، زیرا بدن برای رقیق کردن گلوکز بالا در خون، آب و مایعات بیشتری طلب می کند.

همچنین بدن برای رقیق کردن خون، مایعات را از بافت ها به سمت خون بیرون می کشد؛ بعنوان مثال آب عدسی چشم را خارج می کند. این عمل مسیر تمرکز بینایی را تحت تأثیر قرار داده و باعث تاری دید می شود.

وقتی نوسانات قند خون زیاد شود باعث احساس خستگی می گردد، زیرا بدن نمی تواند به طور مناسب از قند خون (گلوکز) به عنوان سوخت برای تولید انرژی استفاده کند. لذا انرژی بدن کم می شود

3- پرادراری

مصرف زیاد مایعات در اثر تشنگی زیاد باعث می شود زن باردار ادرار زیادی از بدن دفع کند.

همچنین پرادراری یکی از علائم دیابت است، زیرا کلیه ها با افزایش حجم ادرار می خواهند قند اضافی را از خودشان دور کنند.

این دفع زیاد ادرار با دفع متناوب مقادیر کم ادرار که طی بارداری شایع است متفاوت می باشد.

دادن آزمایش ادرار میزان بالای گلوکز را در ادرار مشخص می کند.

4- عفونت ها

زمانی که بیماری دیابت توانایی مبارزه بدن با عفونت ها را کم می کند، زن باردار دچار عفونت های مکرری در مثانه، واژن و پوست می شود.

گلبول های سفید خون از بدن در برابر باکتری ها دفاع می کنند، ولی با افزایش قند خون در دیابت، این گلبول ها نمی توانند به طور طبیعی عمل کنند. در نتیجه قدرت دفاعی بدن کم می شود.

 همچنین یک خانم باردار مبتلا به دیابت بارداری می تواند دچار عفونت قارچی در واژن یا پوست شود.

تعداد کمی قارچ به طور طبیعی در ناحیه واژن وجود دارد. در دیابت بارداری، ترشحات واژن و ادرار حاوی گلوکز (قند) بیشتری هستند. در نتیجه قارچ های واژن، به عنوان غذا از گلوکز استفاده کرده و تکثیر پیدا می کنند.

در اثر قند خون بالا سیستم ایمنی بدن در معرض خطر قرار می گیرد و باعث می شود سلول های قارچ به عفونت قارچی تبدیل شوند.

دیابت باعث رشد زیاد قارچ کاندیداآلبیکانس می شود، در نتیجه فرد دچار عفونت های مکرر قارچی می گردد.

5- قند خون بالا

زمانی که یک خانم باردار علامت قابل توجهی از دیابت بارداری را نشان ندهد و علائم آن شبیه علائم بارداری عادی باشند، انجام آزمایشات تشخیص دیابت بارداری، به عنوان بخشی از مراقبت های پیش از زایمان برای زنان در معرض خطر بین هفته های 24 تا 28 بارداری لازم است.

برای این تشخیص (غربالگری)، پزشک آزمایش خون را برای اندازه گیری میزان گلوکز خون برای خانم باردار تجویز می کند.

6- تغییرات غیرعادی وزن

یک خانم باردار به طور متوسط در سه ماهه دوم بارداری، نیم کیلوگرم وزن در هفته اضافه می کند، ولی اگر خیلی بیشتر وزن اضافه کرد، یا افزایش وزن او متوقف شد و یا وزنش کم شد، باید به پزشک متخصص خودش مراجعه کند.

7- احساس خستگی

اگر سلول های بدن نتوانند از هورمون انسولین استفاده کنند، در نتیجه گلوکز نمی تواند وارد سلول ها شود و میزان آن در خون بالا می رود در نتیجه بدن مجبور می شود برای تأمین انرژی مورد نیاز سلول ها، عضلات و ذخایر چربی بدن را بسوزاند.

بنابراین زن باردار در اثر کاهش بافت ها و عضلات بدن دچار کاهش وزن و خستگی و بیحالی دائمی می شود، چون این عمل باعث می شود بدن انرژی بیشتری مصرف کند.

همچنین وقتی نوسانات قند خون زیاد شود باعث احساس خستگی می گردد، زیرا بدن نمی تواند به طور مناسب از قند خون (گلوکز) به عنوان سوخت برای تولید انرژی استفاده کند. لذا انرژی بدن کم می شود.

  منبع : تبیان

مروري بر ديابت بارداري

ديابت اختلالي است که در آ‌ن سازگاري بدن با ميزان قند خون تغيير مي‌کند. ديابت به دو نوع تقسيم‌بندي مي‌شود: ديابت نوع اول و ديابت نوع دوم.

در ديابت نوع اول که معمولا در افراد جوان رخ مي‌دهد پانکراس يا لوز المعده قادر به توليد انسولين کافي نيست.

ديابت نوع دوم بيشتر شايع است و غالبا کودکان و بزرگسالان را مبتلا مي‌کند. در ديابت نوع دوم بدن نسبت به انسولين مقاومت مي‌کند. اين نوع ديابت با چاقی، بیماری قلبی عروقی و ساير مشکلات همراه است.

زناني که هرگز مبتلا به ديابت نبوده‌اند ممکن است در دوران بارداری به ديابت مبتلا شوند که به آن "ديابت بارداري" مي‌‌گويند.

اين حالت در بارداري نياز به ارزيابي، توجه و درمان ويژه دارد. ديابت بارداري معمولا بعد از زايمان از بين مي‌رود، اما ممکن است در بارداري‌هاي بعدي، مجددا نمايان شود يا ممکن است در سال‌هاي بعد، فرد را مستعد ابتلا به ديابت نوع دوم کند.

خطرات ديابت براي زنان باردار

* بزرگي يا ماکروزومي جنين(وزن جنين بيش از حد طبيعي است(

* نوزادي(کاهش قندخون در نوزاد(

* احتمال بيشتر براي سخت‌زايي (زايمان سخت به دنبال بزرگي جنين، به دليل اين که جنين قادر به عبور از لگن مادر نيست(

* تولد جنين با نقايص مادرزادي

* افزايش احتمال زايمان سزارين، يا زايمان طبيعي به همراه عمل جراحي کوچک و احتمال بيشتر براي استفاده از فورسپس

* افزايش خطر زايمان زودرس يا تولد نوزاد مرده

کنترل زنان باردار مبتلا به ديابت

آنچه که از اهميت خاصي برخوردار است، کنترل ديابت قبل از تصميم‌گيري براي بارداري است. بنابراين مراقبت‌هاي قبل از بارداري در زناني که ديابت دارند بسيار ضروري است. کنترل قند خون از بروز خطرات و عوارض ديابت در مادر و جنين مي‌کاهد. درمان ساير بيماري‌هاي مزمن که ممکن است همراه با ديابت اتفاق بيفتند، مانند بيماري‌هاي قلبي،پرفشاری خون و بيماري‌هاي عروق خوني محيطي بسيار مهم است و شانس به دنيا آوردن نوزادي سالم را افزايش داده و عوارض مرتبط با بارداري را در مادران کاهش مي‌دهد. بنابراين کنترل منظم قند خون ضروري است.

بسياري از داروهايي که براي ديابت استفاده مي‌شود، برای زنان باردار ممنوع است. پزشک داروهاي خاصي را براي درمان ديابت اين زنان تجويز مي کند. همچنين داروهاي رقيق‌کننده خون و درمان‌هايي را هم براي کنترل فشار خون براي او در نظر مي‌گيرد. گاهي هم ممکن است داروهاي بدون نسخه يا داروهای گیاهی با توصيه پزشک استفاده شود.

زنان باردار مبتلا به ديابت نوع دوم ممکن است به انسولين نياز داشته باشند، حتي اگر قبل از بارداري از انسولين استفاده نکرده باشد. زنان بارداري که انسولین دريافت مي‌کنند، لازم است تا ميزان انسولین را تنظیم  نمايند.

منبع : تبیان

درمانهای طب فیزیکی و توانبخشی در دیابت

دیابت می تواند باعث عوارض متعددی در سیستم عصبی، عضلانی و اسکلتی و انواع مختلف درد در 

بخشهای بدن شود. اقدامات تخصصی طب فیزیکی  در این زمینه  به اقدامات پیشگیری، تشخیص، 

درمان و توانبخشی تقسیم می شود. هدف عمده در طب فیزیکی و توانبخشی، بهبود کیفیت زندگی 

است و برای رسیدن به این هدف از روشهای مختلفی استفاده می کند.

مشاوره در میزان و نحوه انجام ورزش مناسب در افراد مبتلا به دیابت یا مستعد به دیابت بخصوص در 

افراد دارای اضافه وزن از جمله اقدامات پیشگیری و درمان دیابت است. بسیاری از افراد دچار بی 

حرکتی یا اضافه وزن مبتلا به بیماریهای  همراه مثل آرتروز می باشند  در این حالت درمان آرتروز و 

کاهش درد بیمار به بهتر شدن توانایی حرکت بیمار کمک می کند و  نهایتا باعث بیشتر شدن توانائی 

فرد در انجام ورزش می شود.

درگیری عصب در دیابت شایع است و خود را بصورت گز گز و مورمور شدن، احساس داغ شدن یا سرد 

شدن قسمتی از بدن، احساس وجود سنگ ریزه موقع راه رفتن ، حتی دردهای تیر کشنده شدید یا 

حالت برق گرفتگی خود را نشان می دهند.گاهی التهاب عصب علایمی شبیه به دیسک و سیاتیک 

ایجاد می کند و مشکلاتی در درمان بیمار ایجاد می کند.  ممکن است  تشخیص و درمان این بیماریها 

یکی از زمینه های کاری متخصصین طب فیزیکی است. انجام نوار عصب و عضله در صورت لزوم می 

تواند نوع درگیری عصب، محل و شدت آنرا تعیین کند وبه تنظیم برنامه درمانی کمک نماید.

اختلالات پا بعلت اثر دیابت بر پوست، عروق و اعصاب پا شایع است. رفع مشکلات پا با معاینه ارزیابی 

پا و راه رفتن و تعیین نوع کفش و کفی لازم  انجام می شود. در مواردی خاص  مثل زخم کف پا   از 

کفشهای مخصوص که حداقل فشار را بر کف پا وارد می کنند استفاده می شود. متاسفانه برخی از 

زخمهای دیابتی منجر به قطع عضو میشود. اختلال تعادل در پا در دیابت بعلت مشکلات در اعصاب پا 

ایجاد می شود و می تواند باعث زمین خوردن شود.ارزیابی تعادل و  تمرینات افزایش تعادل باعث 

پیشگیری ازاین خطر می شود.

   با توجه به استفاده از کمترین میزان دارو و اثرات پایدار درمانهای طب فیزیکی بخصوص برنامه های 

تمرینی برای هر بیمار، اقدامات درمانی طب فیزیکی برای درمان این بیماران بسیار سودمند می 

باشند. این درمانها شامل ورزشهای درمانی در کنار استفاده از روشهایی مانند لیزر، طب سوزنی، 

تحریکات الکتریکی، گرمای عمقی، تحریکات مغناطیسی محیطی ویا تحریکات مغناطیسی مرکزی بر 

سلولهای مغزی در موارد درد مقاوم است. این درمانها عوارض درمانهای داروئی را نداشته و مصرف

دارو را به حداقل می رسانند.بعنوان مثال درگیری مفصل شانه در دیابت بطور شایعی دیده می شود 

این مشکل می تواند بصورت خشکی شانه، درد شانه در برخی حرکات بعلت ورم بافتهای اطراف

شانه خود را نشان دهد. مشکل شانه در بیماران دیابتی به درمان مقاوم است. یکی از درمانهای این 

حالت تزریق کورتون در شانه است اما این تزریق بعلت بالا بردن قند خون باید بااحتیاط  انجام شود لذا 

انجام اقدامات طب فیزیکی در این بیماران می تواند کمک کننده باشد.

اختلالات دست در دیابت شایع است. عمده ترین آنها خواب رفتگی وگزگز انگشتان، قفل کردن 

انگشتان، کاهش توانائی حرکت انگشتان است. خواب رفتگی و گزگز انگشتان می تواند در اثر آسیب 

عصبی ناشی از دیابت باشد. گیر افتادن عصب در مچ دست نیز در دیابت شایع است. افتراق این 

مشکلات از یکدیگر و سایر بیماریها و درمان آنها با حداقل میزان دارو و بدون جراحی توسط متخصصین 

طب فیزیکی انجام می شود گاهی در اثر تورم رباط کف دست، انگشتان حالت قفل شدن یا گیر

افتادن پیدا می کنند که همراه با درد است. دیابت در صورت عدم کنترل به مرور زمان باعث کاهش 

دامنه حرکتی انگشتان می شود  درمانهای طب فیزیکی به درمان این مشکلات کمک می کنند.

منبع:http://rehab.blogfa.com

رژیم غذایى در بیماران دیابتى (1)

 

بیمارى دیابت  یكى از شایع ترین بیمارى هاى غدد درون ریز است. اكثر افراد درگیر با این بیمارى چنانچه برنامه غذایى مناسبی را انتخاب كنند، بروز مشكلات را به طرز قابل توجهی كاهش مى دهند. مشكل اساسى اینجاست كه با تشخیص دیابت، در موقعیتى قرار مى گیریم كه باید عادات غذایى خود را تغییر بدهیم. هر تغییرى در ابتدا سخت است ولى از آنجایى كه پدیده " عادت " در امور زندگى مربوط به انسان ها موثر است، بدن به زودى با شرایط جدید وفق پیدا مى كند و هنگامی كه مشكلات فرد در اثر این رعایت توصیه ها برطرف مى شود، تمایل به داشتن رژیم غذایى مخصوص بیشتر مى شود.

در این موارد مشاوره تغذیه لازم است. کارشناس تغذیه به بیمار یاد خواهد داد تا جیره غذایى برخى مواد غذایى را در برنامه غذایى خود تعیین نماید. از آنجایى كه هیچ گروه غذایى به تنهایى قادر نیست تا تمام مواد مغذى مورد نیاز براى بدن را تامین كند، بنابراین استفاده از یك رژیم غذایى کامل، افراد مبتلا به این بیمارى را در وضعیت خوبى از نظر سلامتی قرار خواهد داد.

توصیه هایى كه در زیر به آنها اشاره خواهیم كرد، براى افراد مبتلا به هر دو نوع دیابت ( نوع 1 یا وابسته به انسولین IDDM* و نوع 2 یا غیر وابسته به انسولین NIDDM** ) موثر است. همچنین افراد با دیابت باردارى (GDM ) و افرادى كه میزان قند خون آنها در حد مرزى است ( ***IGT ) مى توانند از این توصیه ها بهره ببرند .

• كالرى

هر ماده مغذى انرژى زایى كه برای انرژى مصرف نشود، به صورت چربى ذخیره مى شود ، بنابراین باید سعى کرد بین كالرى دریافتى با سوخت آن در بدن توازن برقرار شود. براى افرادى كه انسولین اگزوژن استفاده مى كنند، جلوگیرى از افزایش وزن یك هدف اساسى است و براى افرادى مبتلا به دیابت نوع 2 ، كاهش وزن با توجه به وزن اولیه نمایانگر كاهش در هایپرگلیسمى ( بالا بودن قند خون )، مقاومت انسولین، اختلالات چربى و 

بالا بودن فشار خون  بوده است. به عنوان مثال یك كالرى مناسب براى كودكان باید انرژى لازم براى رشد و نمو آنها را فراهم کند و وعده هاى غذایى كودكان نباید از نظر انرژى محدودیتی داشته باشد. از این رو به خصوص در مورد  كودكان استفاده از مشاوره تغذیه ضرورى است. محدودیت كالری و كاهش وزن، نشانه هاى خوبى را در كنترل دیابت نشان مى دهد، حتى اگر یك وزن مطلوب به دست نیاید.

• كربوهیدرات ها

دریافت كافى كربوهیدرات ها تا 50 درصد كالرى روزانه توصیه مى شود. 

حبوبات ، غلات، سبزیجات  و میوه ها  منابع خوبى براى ویتامین ها، املاح و فیبر هستند.

مصرف كربوهیدرات هاى ساده را باید تا 5 درصد از کل كالرى روزانه کاهش داد. این مواد شامل قند، شكر، مربا، شیرینى ها و... هستند كه قند آنها نسبت به كربوهیدرات هاى پیچیده(نان، غلات، ماكارونى ) سریع تر وارد خون مى شود، بنابراین افزایش سریع قند خون را به دنبال خواهد داشت.

بد نیست در اینجا اندكى راجع به قند های مصنوعی كه فاقد کالری هستند و قند خون را افزایش نمى دهند، صحبت كنیم، چون این مواد حاوى هیچگونه كربوهیدراتى نیستند. اینها شامل شیرین كننده هاى مصنوعى مثل آسپارتام، ساخارین و آسه سولفام پتاسیم هستند. برخى قندهاى الکلی كه به عنوان جانشین قند مصرف مى شوند، داراى كالرى بوده و پس از جذب وارد خون مى شوند. اینها شامل سوربیتول، مانیتول و گزیلیتول هستند، كه معمولاً بسیار آرام تر از قند جذب شده و نسبت به گلوكز و ساكاروز كمتر باعث افزایش سطح قند خون مى شوند، البته این را باید بدانید که مصرف بیش از 20 تا 50 میلی گرم از این قندها باعث ناراحتى هاى گوارشى و در نهایت ایجاد اسهال می شوند. شیرین كننده هاى مصنوعى مثل ساخارین در زنان باردار و شیرده نباید مصرف شود و كودكان مبتلا به بیمارى فنیل كتونوری (PKU) نباید از آسپارتام استفاده كنند.

• پروتئین

پروتئین ها برای سنتز بافت های بدن استفاده مى شوند. این مواد به عنوان انرژى مصرف نمى شوند، مگر اینكه به مقدار كافى كربوهیدرات و چربى در اختیار بدن نباشد. خوردن پروتئین بخش مهمی از هر رژیم غذایى سالم است. ولى زیاده روى در یك چیز خوب مى تواند بد باشد. به خصوص افرادى كه مشكلات كلیوى دارند، باید میزان پروتئین مصرفى شان را محدود كنند.

• چربى

هر فردى در رژیم غذایى خود به میزان كمى چربى نیاز دارد تا اعمال حیاتی بدن كه در ارتباط با چربى ها است، به طور مطلوب انجام شود. بنابراین باید مصرف چربی ها را محدود کرد و از انواع مفیدتر آنها که شامل روغن های مایع مثل روغن 

زیتون، آفتابگردان، ذرت، کانولا و گردو است، استفاده کرد.

• فیبر

فیبرهای غذایی محلول قادر به جذب و مهار عبور گلوكز از روده باریك است و در درمان و جلوگیرى از بیمارى هاى دستگاه گوارش و 

سرطان روده بسیار نافع است. بنابراین توصیه مى شود افراد دیابتى حدود 35-20 گرم در روز از فیبرهاى غذایی استفاده کنند که شامل : غلات ، حبوبات كامل، میوه ها و سبزى هاست.

• ویتامین ها و مواد معدنى

قبل از مصرف مكمل ویتامین ها، با متخصص تغذیه مشورت كنید. به نظر مى رسد كه توزیع مناسبى براى دریافت ویتامین ها و مواد معدنى براى افراد دیابتی وجود ندارد. مصرف آنتى اكسیدان هایى مثل 

ویتامین C ، ویتامین E  و بتاكاروتن قابل توجه است. کسانى كه دچار كمبود ویتامین و مواد معدنى هستند، در معرض خطر بیشترى نسبت به سایر افراد می باشند. تحقیقات نشان داده است كه عنصر كروم در تنظیم قند خون در محدوده مطلوب بسیار كارآمد است.

همچنین کمبود منیزیم با حساسیت نسبت به انسولین ارتباط دارد و با مكمل یارى از طریق خوراكى بهبود پیدا مى كند(به خصوص در دیابت غیر وابسته به انسولین).

• نمك

بسیارى از افراد دیابتى به خصوص دیابت نوع دوم باید مراقب فشار خون خود باشند، بنابراین براى جلوگیرى از خطرات بی شمار مصرف نمك  و بالا رفتن فشار خون، مصرف محدود نمك به این بیماران توصیه مى شود.

 

پی نوشت :

* IDDM : INSULIN DEPENDENT DIABETES MELLITUS

** NIDDM : NON INSULIN DEPENDENT DIABETES MELLITUS

*** IGT : IMPAIRED GLUCOSE TOLERANCE

ادامه دارد ...

ورزش وديابت-فعاليت بدني وقندخون

همانطور كه مي دانيد ورزش در كنار تغذيه مناسب و مصرف منظم دارو (قرص يا انسولين) سبب كنترل قند خون شما خواهد شد. يك فرد ديابتي بايد با فراگيري آموزش لازم و به كمك كنترل روزانه قند خون و ادرار، بين فعاليت بدني، غذا و داروي خود تعادل مناسب ايجاد كند تا نه تنها از افزايش قند خون خود جلوگيري كند بلكه مانع هيپوگليسمي يا افت قند خون نيز شود. فعاليت بدني و ورزش در زندگي شما تأثيرات مثبتي دارد از جمله: •حساسيت بدن شما را به انسولين افزايش مي‌دهد و سبب كاهش قند خون مي شود. •در تنظيم فشار خون مؤثر است. •با كاهش توده چربي بدن به كاهش وزن شما كمك مي كند. •سبب افزايش انرژي و كاهش استرس شما مي شود. •سبب كاهش كلسترول بد و افزايش كلسترول خوب مي شود. •سبب پيشگيري از مشكلات قلبي – عروقي و حوادث عروقي مغز مي شود. •به استحكام استخوان ها كمك كرده و از پوكي استخوان جلوگيري مي كند. •و ... نتايج يك بررسي گسترده تحت عنوان "برنامه پيشگيري از ديابت" در آمريكا نشان داده است كه داشتن فعاليت بدني روزانه و پيروي از يك تغذيه صحيح كه سبب كاهش 5 تا 7 درصد وزن شود، مي تواند نقش چشمگيري در پيشگيري از ابتلا به ديابت نوع2 داشته باشد. چه نوع فعاليت بدني مفيد است؟ چهار نوع فعاليت بدني براي شما مفيد است. 1.افزايش فعاليت در كارهاي روزانه 2.ورزش هاي هوازي 3.ورزش هاي قدرتي (بدن سازي) 4.ورزش هاي كششي در كارهاي روزانه فعال‌تر باشيد افزايش فعاليت در كارهاي روزانه سبب مصرف بيشتر كالري در روز مي شود. كارهاي زيادي وجود دارد كه با انجام آن مي توانيد انرژي بيشتري مصرف كنيد. در ادامه به چند نمونه اشاره مي‌كنيم: • هنگام صحبت با تلفن راه برويد. •با بچه ها بازي كنيد. • كانال تلويزيون را با دست عوض كنيد. • در باغچه خانه خود كار كنيد. • خانه را تميز كنيد. • ماشين خود را بشوييد. • ماشين خود را يكي دو ايستگاه جلوتر نگه داريد و مقداري از راه را پياده برويد. •براي خريد روزانه پياده برويد. • به جاي آسانسور از پله استفاده كنيد. • در محل كار تا حد امكان راه برويد. • و ... ورزش هاي هوازي ورزش هاي هوازي، ورزش هايي هستند كه طي آن، تعداد زيادي از عضلات به كار گرفته شده و سبب افزايش ضربان قلب شما مي شوند. در ورزش هاي هوازي تنفس شما عميق تر خواهد بود. انجام ورزش هاي هوازي به مدت 30 دقيقه و حداقل 4 تا 5 روز در هفته براي شما بسيار سودمند خواهد بود. شما مي توانيد اين 30 دقيقه را به دفعات تقسيم كنيد، به عنوان مثال 10 دقيقه پياده روي بعد از صرف سه وعده اصلي غذايي. اگر براي مدت زيادي ورزش نكرده ايد قبل از هر چيز از پزشك خود در مورد افزايش فعاليت بدني سئوال كنيد. قبل از ورزش به مدت 5 دقيقه بدن خون را گرم، و پس از ورزش بدن خود را سرد كنيد. مي توانيد ورزش را به مدت 5 تا 10 دقيقه در روز شروع كرده، رفته رفته مدت آن را افزايش دهيد تا بتوانيد 150 تا 200 دقيقه در هفته ورزش كنيد. هميشه براي زمان ورزش خود برنامه ريزي كنيد. اگر منتظر رسيدن زمان خالي براي انجام ورزش هستيد، اين فرصت هرگز دست نخواهد داد. انجام فعاليت‌هاي ورزشي به صورت دسته جمعي و همراه ساير اعضاي خانواده يا دوستانتان مي تواند لذت بخش تر بوده و انگيزه بيشتري براي ورزش در شما ايجاد كند. همچنين فراموش نكنيد هنگام ورزش به مقدار كافي آب بنوشيد. ورزش هاي هوازي مانند: •قدم زدن يا به آهستگي دويدن •شنا يا نرمش در آب •دوچرخه سواري •رقصيدن •ورزش هايي مانند واليبال، بسكتبال، تنيس و ... •شركت در كلاس هاي ايروبيك ورزش هاي قدرتي انجام ورزش هايي مانند بلند كردن وزنه، استفاده از نوارهاي ارتجاعي يا كار با دستگاه هاي بدن سازي هفته اي 2 تا 3 بار، سبب افزايش عضلات شما مي شود. وقتي توده عضلاني شما بيشتر مي شود و چربي بدن شما كاهش مي يابد، حتي در زمان‌هاي بين ورزش نيز كالري بيشتري مي‌سوزانيد. ورزش هاي قدرتي سبب مي شود كارهاي روزانه را بهتر انجام دهيد. همچنين به تعادل و سلامت استخوان هاي شما نيز كمك مي كند. ورزش هاي كششي حركات كششي سبب نرمي مفاصل و عضلات بدن شده و از آسيب و سفتي عضلات بعد از ساير ورزش‌ها جلوگيري مي كند. چه زماني براي ورزش كردن مناسب است؟ هميشه از پزشك خود در مورد زمان ورزش سئوال كنيد. پزشك بر اساس برنامه روزانه شما، رژيم غذايي‌تان و داروهاي ديابت شما بهترين زمان ورزش را مشخص خواهد كرد. معمولاً براي افراد ديابتي 1 تا 3 ساعت پس از صرف غذا، مناسب‌ترين وقت براي ورزش است. هميشه قبل از شروع ورزش، قند خونتان را اندازه بگيريد. وقتي قند خون ناشتاي شما بالاي 250 است يا قند خون بالاي 300 داريد يا مقدار زيادي كتون در ادرار خود دفع مي‌كنيد، زمان مناسبي براي ورزش نيست و اگر ورزش كنيد قند خون شما بالا خواهد رفت. آيا هر نوع ورزشي را مي‌توان انجام داد؟ اگر دچار عوارض ديابت هستيد برخي از فعاليت هاي ورزشي سبب تشديد مشكل شما خواهد شد. به ياد داشته باشيد كه بسياري از عوارض ديابت ممكن است هيچ گونه نشانه اي نداشته باشد. بنابراين قبل از اقدام به هرگونه فعاليت ورزشي با پزشك خود مشورت كنيد. قبل از شروع فعاليت هاي ورزشي پزشك شما بايد آزمايش هاي چك آپ را براي شما انجام دهد، شما را براي معاينه ته چشمي و معاينه قلبي ارجاع دهد، عملكرد كليه هاي شما را با آزمايش ميكروآلبومين بررسي كند و همچنين پاهاي شما را نيز معاينه كند. به چند مثال زير توجه كنيد: • ورزش هايي كه سبب بالا رفتن فشار در مويرگ هاي شبكيه چشم شما شود مانند بلند كردن وزنه سنگين، ممكن است مشكلات چشم شما را افزايش دهد. • اگر دچار نوروپاتي و اختلال حسي در پاهاي خود هستيد، پياده روي طولاني ممكن است سبب آسيب پاي شما بشود. • اگر دچار مشكلات قلبي – عروقي هستيد، ورزش سنگين براي شما مناسب نيست. حين ورزش ، چه مقدار مراقبت از پا لازم است؟ هنگام ورزش، از كفش و جوراب مناسب استفاده كنيد. بعد از ورزش پاهاي خود را از نظر بريدگي، تاول، زخم يا تورم بررسي كنيد و در صورت مشكل با پزشك خود تماس بگيريد. آيا ورزش مي تواند سبب افت قند خون شود؟ در افراد ديابتي كه انسولين يا قرص گلي بنكلاميد استفاده مي كنند فعاليت ورزشي ممكن است سبب افت قند خون شود. افت قند خون ممكن است حين ورزش، درست بلافاصله بعد از ورزش يا حتي 6 تا 10 ساعت بعد از ورزش (هيپوگليسمي تأخيري) ايجاد شود. قبل از شروع فعاليت هاي ورزشي قند خون خود را اندازه گيري كنيد و در مورد كم كردن دارو از پزشك خود سئوال كنيد. هرگز زماني كه قند خون شما خيلي پايين است ورزش نكنيد. اگر بيشتر از يك ساعت ورزش مي‌كنيد به فواصل منظم، قندخون خود را اندازه بگيريد. فراموش نكنيد هميشه علامت ديابتي بودن خود را به همراه داشته باشيد. همچنين هميشه مقداري مواد قندي زودجذب و مقداري غذا به همراه داشته باشيد تا در صورت افت قند خون بخوريد. و بالاخره: اين جمله را از من به ياد داشته باشيد كه: "ورزش قند خون بالا را بالاتر و قند خون پايين را پايين تر مي‌آورد. بنابراين بهترين زمان ورزش، زماني است كه از قند خون طبيعي برخورداريد." ........................................................................................................................ منبع: فصلنامه پيام ديابت انجمن ديابت ايران

ورزش در دیابت

تاثیر ورزش در دیابت

ورزش در درمان دیابت بسیار موثر است، زیرا نه تنها باعث پایین آوردن قند خون و كاهش مقاومت بدن به انسولین می شود، بلكه خطر بیماری های قلبی عروقی و نیاز به دارو در دیابت نوع 2(دیابت غیر وابسته به انسولین)را كاهش می دهد.

هنگامی كه یك فرد غیر دیابتی ورزش می كند، سطح انسولین خون، تحت تأثیر افزایش هورمون های ضدانسولین (خصوصاً گلوكاگون) كاهش می یابد. به این ترتیب، افزایش مصرف گلوكز توسط ماهیچه، با افزایش تولید گلوكز توسط كبد مطابقت می یابد.

برای جلوگیری از افت قند خون در افراد دیابتی، باید غذای بیشتری قبل از ورزش، در حین یا بعد از آن مصرف كرد و یا دوز انسولین را با افزایش فعالیت ورزشی كاهش داد.

در افراد دیابتی كه انسولین یا داروهای كاهنده قند خون مصرف می كنند، هیپوگلیسمی(کاهش قند خون) مشكلی است كه با ورزش پیش می آید. این هیپوگلیسمی (HYPOGLYCEMIA) بیشتر بعد از ورزش اتفاق می افتد، زیرا بعد از ورزش، كبد و ماهیچه نیاز به استفاده از گلوكز برای بازسازی گلیكوژن دارد كه این بازسازی 30-24 ساعت طول می كشد. برای جلوگیری از این افت قند خون یا باید غذای بیشتری قبل از ورزش یا در حین یا بعد از آن مصرف كرد و یا دوز انسولین را با افزایش فعالیت ورزشی كاهش داد.

از طرفی اگر در حالی كه قند خون بیشتر از 300-250 میلی گرم در دسی لیتر است، ورزش شروع شود، هیپوگلیسمی و كتوز در اثر كمبود انسولین رخ می دهد، در این حالت ورزش باید متوقف شود.

راهنمای ورزش کردن در افراد دیابتی:

تست قند خون قبل و بعد از ورزش، به تعیین نوع برنامه ورزشی شخص دیابتی بسیار كمك می كند.

در كل به ازای هر یك ساعت ورزش، خوردن 15گرم كربوهیدرات اضافه تر قبل یا بعد از ورزش، احتیاج می شود. برای ورزش های شدیدتر، 30 گرم كربوهیدرات در هر یك ساعت ممكن است نیاز شود. ورزش با شدت متوسط و مدت كمتر از 30 دقیقه ندرتاً احتیاج به مصرف كربوهیدرات یا انسولین اضافه تر دارد، ولی با این وجود اگر قند خون كمتر از 100 میلی گرم در دسی لیتر باشد، مصرف یك وعده غذای كوچك و كم حجم لازم می شود.

اغلب برای جلوگیری از هیپوگلیسمی ، باید دوز انسولین را مطابقت داد و این تطابق بیشتر در مورد ورزشی كه 60-45 دقیقه طول می كشد، اهمیت پیدا می كند. در بیشتر افراد دیابتی، كاهش متوسط (تقریباً 20-10 درصد) دوزانسولین تزریقی، برای جلوگیری از هیپوگلیسمی كافی است. برای ورزش های طولانی تر و شدیدتر كاهش بیشتری در كل دوزانسولین روزانه ممكن است نیاز شود.

بطور كلی كاهش انسولین بر حسب شدت ورزش به ترتیب زیر است:

- 10 درصد برای ورزش یا فعالیت سبك

- 20 درصد برای ورزش یا فعالیت متوسط

- 40-30 درصد برای ورزش یا فعالیت شدید

و بر حسب مدت ورزش، كاهش دوزانسولین كوتاه اثر به ترتیب زیر است:

- 30 درصد كاهش برای ورزش كمتر از یك ساعت

- 40 درصد كاهش برای ورزش 2-1 ساعته

- 50 درصد كاهش برای ورزش 3 ساعته و بیشتر

قبل از انجام ورزش، گرم كردن لازم است تا ماهیچه برای فعالیت هوازی آمادگی پیدا كند. بطور ایده آل، در یك ورزش 40-30 دقیقه ای، قسمت هوازی ورزش تقریباً 20 دقیقه باید ادامه یابد.

باید دانست كه حتی 3 بار ورزش 10 دقیقه ای در طول روز به جای یك بار ورزش 30 دقیقه‌ای، هم می تواند همان اثرات مفید را داشته باشد.

در دیابت نوع 2، ورزش تا حدود زیادی باعث افزایش حساسیت سلول ها نسبت به انسولین و كاهش مقاومت به انسولین می شود و از آنجایی كه این حساسیت ایجاد شده به انسولین 48 ساعت بعد از ورزش دوباره از بین می رود، تكرار ورزش در دوره های منظم برای كاهش مقاومت به انسولین در دیابت نوع 2 لازم است. ورزش همچنین از اثر هورمون های ضدانسولینی می كاهد و باعث بهبود كنترل گلوكز می شود.

انجام ورزش بعد از خوردن غذا مفید است و باعث كاهش هیپرگلیسمی(افزایش قند خون) بعد از غذا (كه در دیابت نوع 2 رایج است) می باشد.

گیتی بهدادی پور- کارشناس تغذیه

منبع: اصفهان دکتر

ورزش وديابت-فعاليت بدني وقندخون

آنچه باید در مورد ورزش و دیابت بدانید

دکتر امیر کامران نیکوسخن

تهیه شده در فصلنامه پیام دیابت انجمن دیابت ایران

 

 

مقاله حاضر، متن سخنرانی است كه 5 مرداد ماه سال 85 در هشتمین گردهمایی علمی- آموزشی بزرگداشت مقام مهندس فاطمه طالقانی در حسینیه ارشاد ارائه گردید.

 

 

                       

 

 

           

            همانطور که می دانید ورزش در کنار تغذیه مناسب و مصرف منظم دارو (قرص یا انسولین) سبب کنترل قند خون شما خواهد شد. یک فرد دیابتی باید با فراگیری آموزش لازم و به کمک کنترل روزانه قند خون و ادرار، بین فعالیت بدنی، غذا و داروی خود تعادل مناسب ایجاد كند تا نه تنها از افزایش قند خون خود جلوگیری کند بلکه مانع هیپوگلیسمی یا افت قند خون نیز شود.

فعالیت بدنی و ورزش در زندگی شما تأثیرات مثبتی دارد از جمله:

·         حساسیت بدن شما را به انسولین افزايش مي‌دهد و سبب کاهش قند خون می شود.

·          در تنظیم فشار خون مؤثر است.

·         با کاهش توده چربی بدن به کاهش وزن شما کمک می کند.

·         سبب افزایش انرژی و کاهش استرس شما می شود.

·         سبب کاهش کلسترول بد و افزایش کلسترول خوب می شود.

·         سبب پیشگیری از مشکلات قلبی – عروقی و حوادث عروقی مغز می شود.

·         به استحکام استخوان ها کمک کرده و از پوکی استخوان جلوگیری می کند.

·         و ...

                        نتايج يك بررسي گسترده تحت عنوان "برنامه پیشگیری از دیابت" در آمریکا نشان داده  است كه داشتن فعالیت بدنی روزانه و پیروی از یک تغذیه صحیح که سبب کاهش 5 تا 7 درصد وزن شود، می تواند نقش چشمگیری در پیشگیری از ابتلا به دیابت نوع2 داشته باشد.

 

چه نوع فعالیت بدنی مفید است؟

چهار نوع فعالیت بدنی برای شما مفید است.

1.       افزایش فعالیت در کارهای روزانه

2.       ورزش های هوازی

3.       ورزش های قدرتی (بدن سازی)

4.       ورزش های کششی

 

1. در کارهای روزانه فعال‌تر باشید:

                        افزایش فعالیت در کارهای روزانه سبب مصرف بیشتر کالری در روز می شود. کارهای زیادی وجود دارد که با انجام آن می توانید انرژی بیشتری مصرف كنيد. در ادامه به چند نمونه اشاره مي‌كنيم:

·         هنگام صحبت با تلفن راه بروید.

·         با بچه ها بازی کنید.

·         کانال تلویزیون را با دست عوض کنید.

·         در باغچه خانه خود کار کنید.

·         خانه را تمیز کنید.

·         ماشین خود را بشویید.

·         ماشین خود را یکی دو ایستگاه جلوتر نگه دارید و  مقداري از راه را پیاده بروید.

·         برای خرید روزانه پیاده بروید.

·         به جای آسانسور از پله استفاده کنید.

·         در محل کار تا حد امکان راه بروید.

·         و ...

 

2. ورزش های هوازی

                        ورزش های هوازی، ورزش هایی هستند که طي آن، تعداد زیادی از عضلات به کار گرفته شده و سبب افزایش ضربان قلب شما می شوند. در ورزش های هوازی تنفس شما عمیق تر خواهد بود. انجام ورزش های هوازی به مدت 30 دقیقه و حداقل 4 تا 5 روز در هفته برای شما بسیار سودمند خواهد بود. شما می توانید این 30 دقیقه را به دفعات تقسیم کنید، به عنوان مثال 10 دقیقه پیاده روی بعد از صرف سه وعده اصلی غذایی.

                        اگر برای مدت زیادی ورزش نکرده اید قبل از هر چیز از پزشک خود در مورد افزایش فعالیت بدنی سئوال كنيد. قبل از ورزش به مدت 5 دقیقه بدن خون را گرم، و پس از ورزش بدن خود را سرد کنید. می توانید ورزش را به مدت 5 تا 10 دقیقه در روز شروع کرده، رفته رفته مدت آن را افزایش دهید تا بتوانید 150 تا 200 دقیقه در هفته ورزش کنید.

                         همیشه برای زمان ورزش خود برنامه ریزی کنید. اگر منتظر رسیدن زمان خالی برای انجام ورزش هستید، این فرصت هرگز دست نخواهد داد. انجام فعالیت‌های ورزشی به صورت دسته جمعی و همراه سایر اعضاي خانواده یا دوستانتان می تواند لذت بخش تر بوده و انگیزه بیشتری برای ورزش در شما ایجاد کند. همچنین فراموش نکنید هنگام ورزش به مقدار کافی آب بنوشید. ورزش های هوازی مانند:

·         قدم زدن یا به آهستگي دویدن

·         شنا یا نرمش در آب

·         دوچرخه سواری

·         رقصیدن

·         ورزش هایی مانند والیبال، بسکتبال، تنیس و ...

·         شرکت در کلاس های ایروبیک

 

3. ورزش های قدرتی:

                        انجام ورزش هایی مانند بلند کردن وزنه، استفاده از نوارهای ارتجاعی یا کار با دستگاه های بدن سازی هفته ای 2 تا 3 بار، سبب افزایش عضلات شما می شود.  وقتی توده عضلاني شما بیشتر می شود و چربی بدن شما کاهش می یابد، حتی در زمان‌های بین ورزش نيز کالری بیشتری می‌سوزانید. ورزش های قدرتی سبب می شود کارهای روزانه را بهتر انجام دهید. همچنین به تعادل و سلامت استخوان های شما نيز کمک می کند.

 

4. ورزش های کششی:  

                        حرکات کششی سبب نرمی مفاصل و عضلات بدن شده و از آسیب و سفتی عضلات بعد از ساير ورزش‌ها جلوگیری می کند. 

 

چه زمانی برای ورزش کردن مناسب است؟

                        همیشه از پزشک خود در مورد زمان ورزش سئوال كنيد. پزشک بر اساس برنامه روزانه شما، رژیم غذایی‌تان و داروهای دیابت شما بهترین زمان ورزش را مشخص خواهد کرد. معمولاً براي افراد ديابتي 1 تا 3 ساعت پس از صرف غذا، مناسب‌ترین وقت برای ورزش است. همیشه قبل از شروع ورزش، قند خونتان را اندازه بگيريد. وقتي قند خون ناشتای شما بالای 250 است یا قند خون بالای 300 دارید یا مقدار زیادی کتون در ادرار خود دفع می‌کنید، زمان مناسبي براي ورزش نيست و اگر ورزش كنيد قند خون شما بالا خواهد رفت.

 

آیا هر نوع ورزشی را مي‌توان انجام داد؟

                        اگر دچار عوارض دیابت هستید برخی از فعالیت های ورزشي سبب تشدید مشکل شما خواهد شد. به یاد داشته باشید که بسیاری از عوارض دیابت ممکن است هیچ گونه نشانه ای نداشته باشد. بنابراین قبل از اقدام به هرگونه فعالیت ورزشی با پزشک خود مشورت کنید. قبل از شروع فعالیت های ورزشی پزشک شما باید آزمایش های چک آپ را برای شما انجام دهد، شما را برای معاینه ته چشمی و معاینه قلبی ارجاع دهد، عملکرد کلیه های شما را با آزمایش میکروآلبومین بررسی کند و همچنین پاهای شما را  نيز معاینه كند.

به چند مثال زیر توجه کنید:

·         ورزش هایی که سبب بالا رفتن فشار در مویرگ های شبکیه چشم شما شود مانند بلند کردن وزنه سنگین، ممکن است مشکلات چشم شما را افزايش دهد.

·         اگر دچار نوروپاتی و اختلال حسی در پاهای خود هستید، پیاده روی طولانی ممکن است سبب آسیب پای شما بشود.

·         اگر دچار مشکلات قلبی – عروقی هستید، ورزش سنگین برای شما مناسب نیست.

 

حین ورزش ، چه مقدار مراقبت از پا لازم است؟

                        هنگام ورزش، از کفش و جوراب مناسب استفاده کنید. بعد از ورزش پاهای خود را از نظر بریدگی، تاول، زخم یا تورم بررسی کنید و در صورت مشکل با پزشک خود تماس بگیرید.

 

آیا ورزش می تواند سبب افت قند خون شود؟

                        در افراد دیابتی که انسولین یا قرص گلی بنکلامید استفاده می کنند فعالیت ورزشی ممکن است سبب افت قند خون شود. افت قند خون ممکن است حین ورزش، درست بلافاصله بعد از ورزش یا حتی 6 تا 10 ساعت بعد از ورزش (هیپوگلیسمی تأخیری) ایجاد شود. قبل از شروع فعالیت های ورزشی قند خون خود را اندازه گیری کنید و در مورد کم کردن دارو از پزشک خود سئوال کنید. هرگز زمانی که قند خون شما خیلی پایین است ورزش نکنید. اگر بیشتر از یک ساعت ورزش

می‌کنید به فواصل منظم، قندخون خود را اندازه بگيريد. فراموش نکنید همیشه علامت دیابتی بودن خود را به همراه داشته باشید. همچنین همیشه مقداری مواد قندی زودجذب و مقداری غذا به همراه داشته باشید تا در صورت افت قند خون بخوريد.

 

و بالاخره:

این جمله را از من به یاد داشته باشید که: "ورزش قند خون بالا را بالاتر و قند خون پایین را پایین تر می‌آورد. بنابراين بهترین زمان ورزش، زمانی است که از قند خون طبیعی برخوردارید."

 

وب سایت انجمن دیابت ایران : www.ir-diabetes-society.com

تغذیه در کنترل درد عصبی دیابت (2)

www.novindiet.com

در قسمت اول این مقاله با عنوان " تغذیه در کنترل درد عصبی دیابت (1)" ، به سه نکته اساسی در کنترل درد و آسیب های عصبی در ناحیه دست و پای دیابتی ها اشاره شد. این توصیه ها عبارت بودند از:

* یک رژیم غذایی متعادل داشته باشید.

* وعده های غذایی خود را در طی روز توزیع کنید.

* از کربوهیدرات های پیچیده استفاده کنید.

در ادامه، توجه شما را به 4 توصیه ی مهم دیگر تغذیه ای در کنترل دردهای عصبی دیابت جلب می نماییم:

4-  حجم وعده های غذایی را کنترل نمایید.

اکثر افراد زمانی که از مقدار واحدهای غذایی مطلع می شوند، تعجب می کنند. در واقع آن ها باورشان نمی شود که یک واحد کربوهیدرات یعنی فقط یک برش نان یا نصف لیوان جو پخته؛ یا این که یک واحد از غلات خشک، فقط سه چهارم لیوان است. هر یک واحد از گوشت ها (گوشت قرمز، ماهی یا مرغ) نیز کمتر از 100 گرم است که مقدار پخته ی آن تقریبا به اندازه یک نوار کاست است.

هدف از بیان این واحد ها این است که دانش تغذیه ای خود را افزایش دهید و بدانید که اگر یک روز به دلیل خاصی غذای خود را دو برابر کردید، در روز بعد آن را از برنامه ی غذایی خود کم کنید.

چگونه می توانید حجم وعده های غذایی بزرگ را کنترل نمایید؟

* مقدار غذای اصلی را زمانی که بیرون غذا می خورید، نصف کنید یا به جای غذای اصلی، یک ظرف کوچک سالاد و یا یک پیش غذا میل کنید.

* یک کتاب جیبی رژیم غذایی دیابت همراه خود داشته باشید تا به مقدار واحدهای غذاهای جدیدی که با آن ها برخورد می کنید، مانند میوه ها و سبزیجات پی ببرید.

* یک سری جدید از فنجان ها و قاشق های اندازه گیری خریداری کنید و آن ها را روی کابینت نگهداری کنید تا انگیزه بیشتری برای اندازه گیری واحدها داشته باشید.

 

5- از مصرف الکل اجتناب کنید.

طبق نظر انجمن متخصصین دیابت آمریکا، الکل برای اعصاب مثل سم است.

کبد شما دو وظیفه اصلی دارد:

الف) سم هایی مانند الکل را از بدن شما پاک می کند.

ب) کربوهیدارت را به قند خون مورد استفاده برای بدن تبدیل می کند.

ولی مصرف الکل، کبد شما را از انجام وظیفه اصلی باز می دارد و تا زمانی که الکل از جریان خون پاک نشود، کبد نمی تواند مقدار قند خون را تنظیم کند، به همین دلیل قند خون شما دچار نوسانات می شود. لذا اگر مبتلا به نوروپاتی دیابتی هستید، نوشیدن الکل می تواند درد، سوزش و سایر علائم عصبی آن را تشدید کند.

انجمن دیابت آمریکا به افراد مبتلا به نوروپاتی پیشرفته توصیه می کند که به هیچ وجه از الکل استفاده نکنند، زیرا ممکن است حتی با مصرف خیلی کم الکل، آسیب عصبی ایجاد گردد.

افرادی که دچار این مشکل هستند، چگونه می توانند به خودشان کمک کنند؟

* انواع آب معدنی ها را به همراه آب لیمو، آب لیمو ترش تازه و آب پرتقال امتحان کنید.

* یک نوشیدنی مطلوب تهیه کنید. مخلوطی از آب گوجه فرنگی همراه با مقداری سس تند فلفل، آب لیمو، سبزیجات خشک و ساقه های کرفس تازه تهیه کرده و نوشیدنی مذکور را میل کنید.

 

6- چربی کمتری مصرف کنید.

مطالعات انجام شده نشان می دهند که از هر 10 نفر فرد مبتلا به دیابت نوع 2، 9 نفر اضافه وزن دارند. کاهش وزن می تواند قند خون را کاهش داده، انرژی بیشتری به شما دهد، بار اضافی روی پاها را سبک کند و خطر ابتلا به بیماری قلبی و سکته مغزی را کاهش دهد.

شما برای مشاهده آثار مطلوب کاهش وزن در بهبود اختلالات عصبی دیابت، می توانید فقط با کاهش 10درصد از وزنتان، موفقیت های قابل توجهی به دست آورید.

سعی کنید دریافت چربی را در حد 3 تا 5 واحد در روز حفظ کنید( یا در حدی که پزشک تان به شما توصیه کرده است). به یاد داشته باشید که یک واحد چربی، معادل با یک قاشق مرباخوری روغن جامد یا مارگارین یا روغن مایع گیاهی است.

چگونه چربی کمتری دریافت کنید؟

* این روزها در هر مغازه ای، مواد غذایی کم چرب یافت می شوند. ولی باید برچسب های مواد غذایی را به دقت بخوانید تا ببینید که چند گرم چربی در هر واحد غذایی که استفاده می کنید، وجود دارد.

* هر چقدر هم که وقت ندارید، باید از مصرف فست فودها خودداری کنید. مصرف یک وعده فست فود می تواند چربی ای معادل با میزان مجاز مصرف چربی در یک هفته را به بدن شما وارد نماید.

* خود را با غذاهایی مانند سوپ های کم چرب، سالادهایی با چاشنی های کم چرب و سبزیجات خام سیر کنید، غذاهایی که ذائقه شما را با طعم ها و بافت های مختلف خود ارضا می کنند.

 

7- ذائقه ی شیرینی دوست خود را اصلاح نمایید.

واقعیت آن است که بیماران دیابتی بیش از حد معمول از خوارکی های شیرین استفاده می نمایند، در حالی که بدن آن ها در سوخت و ساز مقدار قند طبیعی دریافتی نیز دچار اشکال است. با کاهش قند خوراکی هم، می توانید از غذا خوردن لذت ببرید، فقط مدتی طول می کشد که به آن عادت کنید.

سعی کنید مصرف قند و شکر را به کمتر از 10 گرم در روز کاهش دهید. هر چقدر بیشتر از قندهای ساده استفاده نمایید، بیشتر به آنها وابسته می شوید.

چگونه ذائقه ی خود را اصلاح نمایید؟

* میزان قند و شکر مصرفی برای چای صبحانه را نصف کنید. اگر در طی روز زیاد چای می نوشید، آن را بدون قند و یا نهایتا با 3 تا 4 عدد توت خشک، نوش جان کنید.

* برچسب مواد غذایی رژیمی (مثل آدامس بدون قند، یا نوشابه رژیمی) را که ادعا می کنند بدون قند (sugar free) هستند، به دقت بخوانید. علاوه بر قند معمولی که برای دیابتی ها مضر است، قند میوه ها (فروکتوز) نیز اثرات مضری بر روی کنترل قند خون دارند.

* وجود قند طبیعی در عسل و خرما و کشمش به این معنا نیست که افراد دیابتی می توانند هر چقدر که خواستند از آنها بخورند، بلکه هنگام مصرف این مواد غذایی نیز باید مراقب باشند. میزان مجاز مصرف این مواد غذایی را از پزشک خود بپرسید.

* قندهای رژیمی و مواد غذایی حاوی آنها نیز باید به طور کلی، کم مصرف شوند، زیرا ذائقه شیرینی دوست شما را تغییر نمی دهند (یعنی آن را کم نمی کنند).

در پایان به یاد داشته باشید که با آرامش و با لذت غذا بخورید. به این ترتیب تمایل کمتری به پرخوری ناشی از استرس خواهید داشت و طعم و مزه غذاها را احساس خواهید کرد. با این کار اعصاب شما نیز آرام خواهند شد. 

دکتر حمیدرضا فرشچی - منبع: تبیان

متخصص تغذیه - فوق تخصص دیابت و چاقی

تغذیه در کنترل درد عصبی دیابت (1)

www.novindiet.com

یکی از مشکلات رایج بیماران دیابتی، به ویژه آنان که سال ها از این بیماری رنج می برند و در کنترل قند خون خود ناموفقند، اختلالات عصبی است که اصطلاحا نوروپاتی دیابتی نامیده می شود. نوروپاتی محیطی، اختلال عملی یا تغییر پاتولوژیک در سیستم عصبی محیطی است که گاهی اوقات به ضایعات غیر التهابی محدود می شود.

مطالعات نشان داده اند که غذا خوردن صحیح در محافظت از اعصاب شما در مقابل نوروپاتی دیابتی کمک می کند.

اگر شما دچار دیابت هستید، در طی سال ها وظیفه خود را می دانید. اینکه چه می خورید، چه زمانی می خورید و چه مقدار می خورید، می تواند باعث افزایش قند خون شما و یا پایین افتادن شدید آن شود.

خیلی از افراد نیاز به یک انگیزه ی کوچک برای شروع رژیم غذایی سالم دارند. در حقیقت هر فردی برای شروع یک تغییر رفتاری، نیاز به انگیزه دارد.

در نظر بگیرید که  شما یک بیمار دیابتی هستید و در معرض خطر دردها و اختلالات عصبی به نام نوروپاتی دیابتی قرار دارید. چیزی که با یک سوزش یا بی حسی در پاهای شما شروع می شود و به مشکلات بزرگ تری در راه رفتن، کار کردن و اداره یک زندگی تبدیل می گردد. همچنین نوروپاتی دیابتی می تواند با اختلال در هضم غذاها و یا اختلالات جنسی در شما تظاهر کند. علاوه بر این نوروپاتی دیابتی می تواند درک حس های طبیعی بدن را دشوار کند، مانند علائم پایین افتادن قند خون یا یک حمله قلبی، به همین دلیل حملات قلبی در بیماران دیابتی ممکن است بدون درد آغاز گردد.

خوشبختانه، تحقیقات انجام شده توسط متخصصین دیابت و تغذیه حاکی از آن است که تغذیه سالم در کنترل این اختلالات اعم از پیشگیری و نیز کنترل علائم پس از ظهور نوروپاتی موثر خواهد بود. نکته اصلی در تغذیه سالم، کنترل قند خون است.  مطمئنا اگر تغییر رژیم غذایی این امر را آسان کند، موفقیتی غیر قابل انکار خواهد بود.

کنترل صحیح قند خون می تواند سلامت اعصاب را حفظ کرده و حتی از نوروپاتی دیابتی پیشگیری کند. مهم نیست شما تحت چه درمانی هستید، بلکه با هر لقمه غذایی می خورید، تاثیر بسیار مهمی در سلامتی خود به جای می گذارید.

نکات تغذیه ای زیر را جدی بگیرید:

1- یک رژیم غذایی متعادل داشته باشید.

شاید شما بارها در مقالات یا برنامه های تلویزیونی از هرم غذایی سالم شنیده اید. یک رژیم غذایی متعادل شامل انواع غذاهاست: کربوهیدرات ها (نشاسته ها)، میوه ها، سبزیجات، شیر و لبنیات، گوشت، ماکیان، ماهی و چربی های سالم .

داشتن یک رژیم غذایی متعادل به حفظ قند خون در حد مطلوب کمک می کند، وزن شما را کنترل کرده و خطر عوارضی مانند نوروپاتی، بیماری قلبی و سکته مغزی را کاهش می دهد.

لذا از هر نوع تغذیه غلطی که هم اکنون دارید دوری کنید. غذاهای جدید را امتحان کنید و همه گروهای اصلی غذایی را وارد رژیم دیابتی خود کنید.

نوع رژیم غذایی شما به میزان فعالیت بدنی و جنسیت شما و نیز به اینکه قصد کاهش وزن دارید یا خیر ، بستگی دارد.

نکات کلیدی ذیل شما را در داشتن هرم غذایی سالم راهنمایی می نماید، ولیکن با پزشک خود جهت تنظیم یک رژیم غذایی خاص برای خودتان مشورت کنید:

- از میان گروه های غذایی، انواع مختلف مواد غذایی و نوشیدنی ها را انتخاب کنید.  

- جهت کنترل وزن بدن، بین کالری دریافتی از غذاها، با فعالیت بدنی تان تعادل برقرار کنید.

- بیشتر، سبزیجات، میوه ها و غلات سبوس دار را مصرف کنید. 

- روزانه 2 لیوان میوه و 5/2 لیوان سبزیجات بخورید (در رژیم 2000 کالری)

- حداقل نیمی از نان و غلات مصرفی شما از نوع غلات کامل باشد، یعنی از نان و برنج سبوس دار استفاده نمایید.

- با مصرف گوشت بی چربی، مرغ بدون پوست و محصولات لبنی کم چرب، دریافت چربی های اشباع و اسیدهای چرب ترانس را کاهش دهید.

- چربی های غیراشباع (مثل انواع روغن های گیاهی) را جایگزین چربی های اشباع (مثل روغن حیوانی و کره) و چربی های ترانس (مثل روغن جامد) کنید.

- غذاها و نوشیدنی های کم شیرین را انتخاب کنید.

- کمتر از 2/3 گرم  در روز نمک دریافت کنید.

- حداقل 30 دقیقه فعالیت بدنی منظم  روزانه برای بزرگسالان و 60 دقیقه برای کودکان ضروری است.

2- وعده های غذایی خود را در طی روز توزیع کنید.

حذف وعده های غذایی و پُرخوری می تواند به ترتیب قند خون شما را به شدت کاهش داده و پس از آن به شدت بالا ببرد.

از آنجایی که آسیب عصبی ناشی از دیابت می تواند اشتها را کاهش دهد و هضم غذا را با مشکل روبرو کند، لذا دریافت وعده های متعدد کوچک غذایی برای شما بهتر خواهد بود. به علاوه برخی درمان های دیابت با داشتن وعده های غذایی منظم، بهتر نتیجه می دهند.

یک برنامه منظم غذایی برای وعده ها و میان وعده های خود در نظر بگیرید و مشغله های کاری خود را دلیلی برای بی نظمی غذایی ندانید.

روزانه 3 وعده غذایی اصلی و 3 میان وعده سالم به ترتیب زیر داشته باشید:

صبحانه

میان وعده صبح

ناهار

میان وعده عصر

شام

میان وعده شب

3- از کربوهیدرات های پیچیده استفاده کنید.

کربوهیدرات های پیچیده بسیار آرام تر از قندهای ساده هضم می شوند و بر خلاف قند و شکر، قند خون شما را به طور ناگهانی بالا نمی برند. همچنین سریع تر شما را سیر می کنند، بنابراین کمتر غذا خواهید خورد و نیز ویتامین ها و مواد معدنی و فیبر بیشتری به بدن شما می رسانند.  اکثر مواد غذایی که شما می خورید، باید دارای کربوهیدرات سالم باشند، مثل میوه ها، سبزیجات، شیر کم چرب، غلات و نان های سبوس دار ، برنج قهوه ای، لوبیا، عدس و نان جو.

- هنگام خرید، مواد غذایی تازه را انتخاب کنید و از خرید مواد غذایی منجمد و کنسرو شده خودداری کنید.

- سعی کنید استفاده از غذاهای آماده و نیمه آماده (مانند انواع فست فودها و نیز مواد غذایی دارای افزودنی) را کاهش دهید.

- به جای نان ها و برنج سفید، انواع جدید سبزیجات نشاسته ای مانند نخود فرنگی، فلفل دلمه ای و یا عدس پخته را امتحان کنید.

دکتر حمیدرضا فرشچی - همکار تبیان

متخصص تغذیه - فوق تخصص دیابت و چاقی

منبع:تبيان

 ورزش‌ها ي مفيد ومضر براي ديابت

---

اگر شما دیابت دارید یکی از بهترین چیزهایی که برای شما لازم است، فعالیت بدنی است. یک برنامه ورزشی منظم و ممتد می تواند قند خون شما را تثبیت کند، نیاز به دارو و انسولین را کاهش می دهد و تغییرات وزن را کنترل می کند.

---

دیابت خطر ابتلا به بیماری های قلبی را افزایش می دهد، اما ورزش آن را پایین می آورد. مهم تر از همه این که ورزش کمک می کند تا از زندگی لذت بیشتری ببرید. البته قبل از شروع ورزش باید با پزشک خود مشورت کرده و وضعیت بیماری خود را برای وی توضیح دهید. ممکن است پزشک مربوطه، یک ورزش فیزیکی کامل و فرح بخش را به شما توصیه نماید.

شما ممکن است به یک تست ورزش برای ارزیابی عملکرد قلب خود نیاز داشته باشید تا بهترین ورزش برای شما تعیین شود.

 

در قسمت زیر، عوارض شایع در بیماری دیابت و نکاتی که افراد مبتلا به آنها باید هنگام ورزش رعایت کنند، آورده شده است.

لازم به تذکر است که ورزش های آبی مخصوصاً شنا بهترین انتخاب برای کسانی هستند که دچار عوارض دیابت شده اند.

 

آسیب اعصاب پاها

از آنجایی که آسیب پاها موجب کاهش قابلیت انعطاف عضلات و مفاصل بدن می شود، انجام نرمش های کششی که در آن عضلات به مدت 10 تا 20 ثانیه تحت کشش قرار می گیرند از اهمیت فراوانی برخوردار است. به طور کلی ورزش مناسب این افراد، ورزشی است که فشار زیادی روی پاها وارد نمی کند (مثل دوچرخه یا قایق سواری). همچنین این افراد باید هنگام ورزش، اصول مراقبت از پاها را دقیقاً اجرا کنند.

اگر قند خون شما بالاست ( بالای 250 در افراد دیابتی نوع دو یا بالای 200 برای افراد نوع یک)، باید ورزش را تا هنگام پایین آمدن قند خون به تعویق انداخت

آسیب شبکیه چشم

در مواقعی که آسیب چشم در مرحله فعال و شدید آن است، ورزش کردن برای چشم شما ضرر دارد. پس ابتدا به درمان آسیب مورد نظر بپردازید (معمولا لیزر درمانی). شروع ورزش تنها زمانی است که پزشک شما پس از تحت کنترل در آوردن ضایعه، اجازه آن را به شما بدهد.

به طور کلی در هنگام وجود آسیب شبکیه، انجام ورزش هایی که محتاج به زور زدن هستند مثل وزنه برداری و یا ورزش هایی که در آنها سر در وضعیت پایین تر از بدن قرار می گیرد و یا در معرض تکان های شدید است مثل بسکتبال و فوتبال، به علت افزایش فشار چشم و خطر بروز خونریزی داخل چشمی، ممنوع است.

 

آسیب کلیه ها

در آسیب کلیه ها مخصوصاً هنگامی که همراه با افزایش فشار خون باشد، شما باید از انجام ورزش های سنگین و حرفه ای و یا ورزش هایی که حرکات دست در آن ها زیاد است خودداری کنید، ولی انجام ورزش های هوازی سبک یا با شدت متوسط می تواند مفید باشد. در این مواقع مصرف مایعات کافی در طول ورزش از اهمیت زیادی برخوردار است.

 

آسیب رگ های محیطی

در مواقعی که علائمی چون درد پشت ساق و یا سردی پاها هنگام فعالیت بدنی وجود دارد، انجام بعضی ورزش ها مخصوصاً پیاده روی متناوب به طوری که همراه با استراحت کافی در فواصل راه رفتن باشد، کمک زیادی در بهتر شدن علائم می کند.

 

بیماری های قلبی و افزایش فشار خون

در این مواقع لازم است تا پزشک شما قبل از شروع هر گونه فعالیت ورزشی میزان توانایی شما در انجام ورزش را با انجام "تست ورزش" محاسبه نماید و بر این اساس، ورزشی را که متناسب با وضعیت شما باشد پیشنهاد کند.

از آنجایی که در بیماران دیابتی در اکثر مواقع بیماری های قلبی بدون علامت است، توصیه می شود در تمامی افراد مبتلا به دیابت نوع یک که بیشتر از 30 سال سن دارند و یا بیشتر از 15 سال از تشخیص دیابت آن ها گذشته است و نیز تمامی افراد بالای 40 سال مبتلا به دیابت نوع دو، تست ورزش انجام شود. به طور کلی انجام ورزش های هوازی با شدت کم یا متوسط برای بیماران قلبی مفید است.

 

نکات ایمنی 

پیشگیری از آسیب بدن به وسیله گرم کردن آن به مدت 5 تا 10 دقیقه با فعالیت های متوسط و کششی و هم چنین انجام این کار 5 تا 10 دقیقه بعد از ورزش کردن که قدم زدن در یک محیط مناسب راه خوبی برای گرم کردن بدن است.

ورزش روی سوخت و ساز بدن تأثیر می گذارد؛ برای مثال سرعت سوختن قند در بدن برای تولید انرژی را افزایش می دهد، اما شما باید یک برنامه ریزی منظم و مرتب داشته باشید و پله به پله پیش روید که در این زمینه پزشک شما می تواند به شما کمک کند.

بیمار دیابتی باید کفش مناسبی بپوشد، که دارای یک لایه نرم باشد و از نظر طول و پهنا به انگشتان فشار نیاورد و پا در آن کاملا راحت باشد

قبل از شروع به ورزش باید موارد زیر را انجام دهید

- اندازه گیری قند خون قبل و بعد از فعالیت و هر 20 تا 30 دقیقه در طول ورزش های طولانی (بسیاری از فعالیت ها 500 تا 600 کالری انرژی در ساعت مصرف می کنند). اگر قند خون شما زیر 100 میلی گرم در دسی لیتر باشد، یک خوراکی سرپایی حاوی 20 تا 30 گرم کربوهیدرات قبل از شروع ورزش مصرف نمایید.

- اگر قند خون شما بالاست ( بالای 250 در افراد دیابتی نوع دو یا بالای 200 برای افراد نوع یک)، باید ورزش را تا هنگام پایین آمدن قند خون به تعویق انداخت.

- شناخت علائم و نشانه های پایین افتادن قند خون؛ برای مثال سرگیجه، تعریق، لرز، دوبینی، و خوردن مقداری خوراکی حاوی کربوهیدارت هنگامی که این اتفاق می افتد.

- شروع ورزش 1 تا 2 ساعت بعد از غذا خوردن  

- پرهیز از ورزش در زمانی که اوج فعالیت انسولین می باشد. ورزش صبحگاهی مناسب است. افرادی که دارای دیابت نوع یک هستند، باید از ورزش هنگام عصر تا آنجا که ممکن است پرهیز کنند.

- تنظیم کردن مقدار مصرف انسولین در صورتی که ضرورت داشته باشد که در این مورد باید به توصیه های پزشک خود عمل کرد، اما این معمولاً به معنی کاهش مقدار انسولین کوتاه اثر قبل از ورزش می باشد.

- افرادی که قرص های خوراکی ضد دیابت استفاده می کنند باید با پزشک خود مشورت نمایند.

- بعد از ورزش های سخت و طولانی، شما ممکن است به کربوهیدارت اضافه تری در 24 ساعت برای جایگزینی کربوهیدرات سوخته شده نیاز داشته باشید. به ذهن خود بسپارید که 550 گرم کربوهیدارت برای جایگزینی و جبران سطح گلیکوژن بعد از فعالیت های مصرف کننده گلیکوژن مانند دوی استقامت یا دوچرخه سواری لازم است. بنابراین مراقب هیپوگلسیمی (کاهش قند خون) باشید.

- نوشیدن مایعات فراوان حدود دو ساعت قبل از ورزش و هم چنین بعد از ورزش، برای جایگزینی آبی که از طریق تعریق در طول ورزش طولانی دفع شده لازم است.

- پوشیدن کفش مناسب، که دارای یک لایه نرم باشد و از نظر طول و پهنا به انگشتان فشار نیاورد و پا در آن کاملا راحت باشد. جوراب ها نیز باید مناسب (نخی) انتخاب شده و رطوبت پا را گرفته و پاها را خشک نگه دارند.

- استفاده کردن از یک دستبند و یا برچسب شناسایی بیماری دیابت که به آسانی قابل دیدن باشد.

- دانش و آگهی شخص از چگونگی پاسخ قند خون بدنش به ورزش.

- ورزش را مفرح و با علاقه انجام دهید. اگر قصد دارید که ورزش ها را به خوبی انجام دهید، باید آن ها را با لذت انجام دهید، نه به صورت اجباری. بسیاری از افراد از این که با دوست خود و یا یک گروه از مردم به ورزش بپردازند احساس لذت می کنند. یافتن یک محل لذت بخش و مناسب برای ورزش نیز شما را با انگیزه می سازد.

منبع: تبیان