علائم و درمان پارگی منیسک زانو
علائم و درمان پارگی منیسک زانو
علائم پارگی منیسک زانو تا حد زیادی به محل و اندازه پارگی و اینکه آیا آسیب منیسک با دیگر آسیب های زانو همراه هست یا خیر، بستگی دارد.
در مطلب قبلی درباره عملکرد مینیسک در بدن و علل پارگی آن صحبت کردیم. حال درباره علائم و درمان پارگی منیسک برایتان مطالبی بیان می کنیم.
درد، اولین علامت پارگی مینیسک است. البته درد ممکن است خفیف باشد و شخص بتواند به فعالیت‌های روزمره‌اش ادامه دهد. اما هرگاه بخشی از مینیسک بین استخوان ران و ساق قرار بگیرد، درد شدیدی ایجاد می‌کند.
مینیسک دارای رگ های خونی نیست و در هنگام پارگی خونریزی نمی‌کند. اما ممکن است عروق اطراف آن هم دچار پارگی شود، در این شرایط تورم به وجود می‌آید.
احساس گرفتگی و قفل شدن یا صدایی مانند تق تق، معمولا از نشانه‌های آسیب مینیسک است.
علائم پارگی مینیسک زانو را می توان به دو گروه علائم حاد و مزمن تقسیم کرد.
علائم حاد (فوری)
در پارگی های خفیف منیسک، درد مختصری در هنگام پارگی ایجاد می شود و فرد می تواند بعد از پارگی، با درد مختصری به فعالیت خود ادامه دهد. البته درد با بلند شدن از زمین یا دو زانو نشستن بیشتر می شود. بعد از چند روز هم زانو ورم می کند. درد و ورم بعد از 2 تا 3 هفته از بین می رود، ولی بعدها ممکن است همراه با خم و راست شدن یا چرخش زانو درد برگردد.
در پارگی های متوسط در زمان آسیب، درد در کنار یا داخل زانو ایجاد می شود. بعد از آسیب بیمار می تواند همچنان راه برود. بعد از 2 تا 3 روز زانو متورم شده و جلوی خم شدن کامل آن را می گیرد. درد با چرخش زانو یا دو زانو نشستن بیشتر می شود. درد و تورم بعد از چند هفته کمتر می شود، ولی اگر درمان نشود، با فعالیت های بدنی شدید بیشتر می شود.
در پارگی های شدید، درد و ورم زانو بلافاصله بعد از ضربه ایجاد می شود و ورم طی 2 تا 3 روز بعد از ضربه بیشتر می شود. در اثر گیر کردن تکه هایی از منیسک پاره شده در مفصل، ممکن است زانو قفل شود و فرد نتواند زانوی خود را کاملا صاف کند. فرد در زانوی خود احساس عدم تعادل می کند.
در افراد پیر ممکن است حادثه ای که موجب پارگی مینیسک شده است به یاد نیاید و یا پارگی در اثر یک فعالیت معمولی مانند بلند شدن از روی یک صندلی ایجاد شود. در این حالات ممکن است درد و ورم خفیف، تنها علائم مشکل باشند.
در پارگی منیسک داخلی، درد در سطح داخلی زانو و در پارگی منیسک خارجی، درد در سطح خارجی زانو احساس می شود.
پارگی منیسک می تواند برای فرد قابل احساس باشد. احساس اینکه چیزی در داخل زانو پاره شده و با یک احساس یا صدای تق همراه باشد.
اگر پارگی منیسک در حاشیه خارجی آن ایجاد شود، می تواند موجب خونریزی داخل مفصل زانو (همارتروز) شود.
علائم مزمن (طولانی مدت)
اگر به علائم حاد بعد از پارگی منیسک بی توجهی شود، معمولا این علائم بعد از گذشت چند هفته از بین رفته و یا تخفیف می یابد. با این حال علائمی برای بیمار باقی می مانند.
مهم ترین علائم مزمن پارگی منیسک بعد از چند هفته عبارتند از:
- ورم زانو در اثر افزایش مایع مفصلی زانو که در زبان عامه به آن، آب آوردن زانو می گویند. این ورم هر وقت به زانو فشار زیادی وارد شود، بصورت دوره ای بیشتر می شود.
- درد در سطح مفصلی، درست در جایی که منیسک قرار دارد. این درد بسته به محل پارگی بر روی منیسک داخلی یا خارجی است. درد با فشار بر روی محل آسیب بیشتر می شود.
- قفل شدن زانو که به صورت گهگاهی ایجاد شده و مانع از باز شدن زانو می شود. گاهی اوقات بیمار یاد می گیرد که زانویش را با انجام حرکاتی از حالت قفل شده خارج کند.
- خالی کردن زانو یا احساس ناپایداری زانو که در این حال بیمار احساس می کند زانویش در زیر بدنش ناپایدار بوده و حین راه رفتن به ناگهان در رفته و خالی می شود.
- لاغر شدن عضلات چهار سر ران
- شنیدن صدای زانو به صورت کلیک یا تق تق رکدن در حین خم و راست شدن
تشخیص پارگی منیسک زانو
- معاینه زانو
پزشک بعد از صحبت کردن با شما در مورد مشکلاتی که دارید، زانوی شما را معاینه می کند. در این معاینه وی به دنبال آن است که ببیند آیا با فشار دادن مفصل زانو، درد ایجاد می شود یا خیر.
معاینه دیگر به صورت خم و راست کردن و چرخاندن زانو است که با این حرکت ممکن است منیسک پاره شده حرکت کرده و صدای تق تق یا کلیک در مفصل زانو ایجاد شود.
- تصویربرداری از زانو و منیسک
تصویربرداری برای تائید تشخیص بکار می رود. گاهی علائم آسیب های دیگر زانو هم می توانند مثل پارگی منیسک باشد و پزشک معالج برای تشخیص قطعی از روش های تصویر برداری استفاده می کند.
یکی از این روش ها رادیوگرافی است. رادیوگرافی ساده معمولا برای کشف دیگر بیماری های زانو که ممکن است علائمی مثل پارگی منیسک داشته باشند و یا بیماری هایی که همراه با آسیب های منیسک هستند (مانند ساییدگی مفصل)، به کار می رود.
با استفاده از ام آر آی (MRI) می توان منیسک ها را دید و پارگی احتمالی آنها را تشخیص داد.
عوارض عدم درمان پارگی مینیسک
منیسک را می توان از نظر خونرسانی به دو قسمت بیرونی و داخلی تقسیم کرد.
قسمت بیرونی منیسک که به کپسول مفصلی زانو چسبیده است، عروق خونی را از آن دریافت می کند، ولی قسمت های مرکزی تر فاقد عروق خونی هستند.
قسمت بیرونی چون خونرسانی دارد، پس در صورت آسیب دیدن قدرت ترمیم دارد، ولی این بدان معنی نیست که هر پارگی منیسک که در قسمت حاشیه ای آن باشد، ترمیم خواهد شد.
ترمیم منیسک مانند جوش خوردن شکستگی نیاز به شرایطی دارد که تا مهیا نباشد صورت نمی گیرد.
پس پارگی منیسک حتی اگر در قسمت حاشیه ای آن باشد خودبخود ترمیم نمی شود، بلکه نیاز به درمان صحیح دارد.
اگر پارگی منیسک درمان نشود، پارگی کم کم بیشتر شده و ممکن است قسمت پاره شده، بصورت یک زائده در کنار منیسک در داخل زانو مرتبا حرکت کرده و موجب شود زانو به طور مکرر قفل شده، یا با هر بار گیر کردن این زائده در بین دو استخوان زانو و سپس درآمدن آن از بین دو استخوان این احساس به فرد دست دهد که چیزی از زیر زانو در می رود و یا زانوی خود فرد از زیر بدنش در می رود.
درمان
اگر مقدار پارگی جزئی باشد و درد و سایر علائم نیز برطرف شده باشد، با راهنمایی پزشک و تحت نظر فیزیوتراپ، تمرین‌هایی برای تقویت عضلات انجام میشود.
وجود این درمان‌گرها باعث میشود تا بیمار اطمینان حاصل کند تمرینات ورزشی به درستی انجام میشود، بدون اینکه خطر وارد شدن صدمه مجدد و یا جدیدی به زانو وجود داشته باشد.
بسته به شدت ضایعه، سن فرد و شغل او، درمانهای بسیار متفاوتی برای پارگی مینیسک صورت می‌گیرد.
در صورتی که میزان پارگی مینیسک زانو خیلی شدید باشد، ممکن است پزشک انجام عمل جراحی باز یا جراحی «آرتروسکوپیک» را برای مشاهده شدت ضایعه یا درمان پارگی آن مورد استفاده قرار دهد.
در صورتی که بیمار جوان باشد، پزشک می‌تواند مینیسک را در جای خودش بخیه بزند، البته این به شرطی است که صدمه در ناحیه‌ای باشد که خونرسانی خوبی داشته باشد.
در صورتی که بیمار مسن باشد، یا پارگی مینیسک در محلی باشد که خونرسانی به خوبی به آن صورت نمی‌گیرد، ممکن است پزشک بخشی از مینیسک یا حتی سطح آن را جدا کند. گاهی نیز ممکن است کل مینیسک برداشته شود.
دوران پس از عمل جراحی یا ترمیم مینیسک ممکن است هفته‌ها طول بکشد و انجام تمرینات ورزشی بعد از عمل نیز -در صورت برداشتن مینیسک- اندکی متفاوت خواهد بود.
در این شرایط هرگز نباید از وزنه استفاده کرد. با توجه به نوع عمل انجام گرفته بر روی بیمار، می‌توان از روشهای توانبخشی مانند راه رفتن، خم کردن ساق پا و انجام حرکات کششی برای تقویت عضلات پا استفاده کرد.
فرآوری: نیره ولدخانی
بخش سلامت تبیان
منابع:
ایران ارتوپد – دکتر مهرداد منصوری
جام جم آنلاین
به نام يكتا خالق هستي