علل بنیادین استفاده از کورتیکواستریید‌ها (کورتون)

در کمال تعجب دانسته‌های ما در خصوص اثرات دقیق تزریق مستقیم کورتیکواستروییدها در داخل مفاصل و بافت‌های نرم ناچیز است. به نظر می‌رسد استروییدهای موضعی با مکانیزم‌های زیر عمل می‌کنند: • سرکوب التهاب در بیماری‌های التهابی سیستمیک نظیر آرتریت‌روماتویید یا آرتریت پسوریاتیک، نقرس و غیره. تزریق داخل مفصلی کورتیکواسترویید‌ها به چندین روش سبب کاهش ارتشاح سلولی سینوویال و بیان سایتوکاین‌های پیش‌التهابی می‌شود.

• سرکوب دوره‌های تشدید التهاب در بیماری مفصلی دژنراتیو. دانش ما در خصوص پاتوفیزولوژی استئوآرتریت اندک است و یافته‌های بالینی قابل استناد در مورد انواع مفاصل آرتروزی که احتمال پاسخ به تزریق در آنها جود دارد، در دسترس نیستند؛ بنابراین اغلب تنها روش پی بردن به این مطلب درمان‌های تزریقی امپریکال یا تجربی هستند. • شکستن چرخه التهابی آسیب- ترمیم- آسیب که با ایجاد یک التهاب مداوم و خفیف در هنگام تشکیل اسکارهای نامطلوب از پروسه ترمیم بافتی و ایجاد اسکارهای عمقی ممانعت به عمل می‌آورد، اگرچه شواهد مستقیم اندکی به نفع این مطلب وجود دارند.

• حفاظت از غضروف. ممکن است استروییدها یک اثر حفاظتی مستقیم در متابولیسم غضروف و یا آثار متفاوت دیگری جدا از فعالیت ضد التهابی آنها داشته باشند (نظیر افزایش تولید سورفاکتانت مفصلی).

• اثر ضد دردی مستقیم. التهاب آبشار پیچیده‌ای از وقایع سلولی و مولکولی است. نقش اصلی التهاب در تاندونیت همواره موضوع مورد بحث بوده است و نویسندگان بسیاری استفاده از اصطلاحاتی نظیر تاندینوزب یا تاندینوپاتی را برای توصیف تغییرات پاتولوژیک ایجادشده، ترجیح می‌دهند. درد تاندونی ممکن است به جای نشأت گرفتن از پروسه التهابی (تاندینیت) یا گسیختگی ساختاری فیبرها (تاندینوز) ناشی از تحریک شیمیایی گیرنده‌های درد به واسطه گلوتامات، مادۀ P و کندروتین سولفات آزاد شده از تاندون آسیب‌دیده باشد. کورتیکواستروییدها (و شاید بی‌حس‌کننده‌های موضعی) ممکن است در ممانعت از رهاسازی واسطه‌های شیمیایی زیان‌آور و یا کاهش عملکرد درازمدت گیرنده‌های موضعی درد دخیل باشند؛ همچنین در شرایط آزمایشگاهی، کوتیکواستروییدها در جلوگیری از انتقال درد در طول فیبر های C غیرمیلینه به طریق فعالیت مستقیم غشایی مؤثر بوده‌اند.

داروهایی که ممکن است مصرف طولانی مدت آنها باعث پوکی استخوان شود

داروهای زیر تأثیر منفی بر روند استخوان سازی دارد. حد الامکان خود سرانه آن را مصرف نکنید:

داروهای پایین آورنده کلسترول. داروهای ضد تشنج مثل کاربامازپین، فنی توئین. داروهای مدر مانند فورزماید

​​​​​​

اگر کورتون می‌خورید،حتماً بخوانید.

استئوپروز یکی از عوارض شایع مصرف استروئیدها است که شکستگی‌های ناشی از آن سالیانه سبب مرگ و میر بسیاری از افراد می‌شود. در این بیماری توده استخوانی کاهش می‌یابد و در افراد مبتلا، شکستگی‌های استخوانی بسیار شایع است.

کورتیکواستروئیدها و یا به اصطلاح کورتون‌ها داروهایی هستند که هورمون‌های مشابه آن‌ها در بدن انسان به طور طبیعی برای مقابله با استرس، جراحت و بیماری ترشح می‌شوند.

کورتیکواستروئیدها به میزان زیادی در افراد مبتلا به آسم، التهابات ریه، بیماری‌های بافت همبند، بیماری‌های التهاب روده، پیوند اعضاء و بسیاری دیگر از بیماری‌ها نظیر بیماری‌های اتوایمیون مصرف می‌شوند.

مصرف طولانی مدت این داروها همانند بسیاری داروهای دیگر عوارضی در بر دارد که در اینجا به مهم‌ترین آن‌ها و راهکارهایی برای پیشگیری از بروز آن‌ها و یا تخفیف عوارض ناشی از مصرف این داروها اشاره می‌شود.

 

مراقب عوارض کورتون‌ها باشید

کورتون‌ها از داروهای پرمصرف در بین مردم هستند که مصرف آن‌ها روز به روز در حال افزایش است. این داروها در کنار مزایای زیاد و مؤثری که دارند، دارای عوارض جانبی متعددی نیز هستند که متأسفانه کمتر کسی به این عوارض و معایب توجه می‌کند.

مصرف زیاد و بیش از اندازه داروهای کورتون دار بر سیستم قلب و عروق بدن تأثیر منفی گذاشته و سبب افزایش فشار خون می‌شود. فشار خون بالا یکی از بیماری‌های زمینه‌ای است که خطر ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها و نارسایی‌های مزمن مانند بیماری‌های قلبی- عروقی، مغزی و کلیوی را به شدت افزایش می‌دهد.

یکی از عوارض مصرف کورتیکواستروئیدها افزایش فشار خون به علت احتباس

آب و سدیم بر اثر مصرف این دسته از داروها است. به منظور جلوگیری و کنترل این مشکل بهتر است بیماران دریافت روزانه سدیم را محدود کرده و از افزودن نمک به غذا اجتناب نمایند

همچنین کورتون‌ها با اختلال در چربی‌های خون و افزایش قند خون احتمال بروز بیماری‌های قلبی را افزایش می‌دهند.

همچنین یکی از علل مهم بروز پوکی استخوان افزایش شیوع مصرف کورتون‌ها در بین مردم است.

با توجه به عوارض ناشی از مصرف کورتون و مطالبی که در فوق ذکر گردید، با پیروی از یک رژیم غذایی مناسب و با رعایت نکات ذکر شده در این مقاله می‌توان تا حد زیادی از عوارض نامطلوب مصرف کورتون پیشگیری نمود.

غذاهای غنی از پتاسیم بخورید

افزایش دفع پتاسیم از بدن و احتمال کمبود پتاسیم یکی از عوارض مصرف این نوع داروها است. در هنگام دریافت کم برخی انواع کورتون نظیر پردنیزون دفع پتاسیم نیز کم است، اما در دوزهای بالاتر میزان دفع افزایش می‌یابد، به طوری که در صورت مصرف طولانی مدت این داروها احتمال کمبود پتاسیم وجود خواهد داشت.

پتاسیم یکی از املاح ضروری برای بدن است که در تعادل آب بدن، کنترل اسیدیته خون و بافت‌ها، انتقال سیگنال‌های عصبی و در نتیجه عملکرد صحیح عضلات قلب و انقباض عضلات نقش مهمی دارد. از آنجا که پتاسیم در کنترل سیگنال‌های قلب و تنظیم ضربان قلب نقش دارد، در کمبود شدید پتاسیم امکان بروز آریتمی‌های قلبی وجود دارد، بنابراین بهتر است کسانی که به مدت طولانی کورتون مصرف می‌کنند، از مواد غذایی غنی از پتاسیم بیشتر استفاده کنند. پتاسیم عمدتاً به مقدار زیاد در میوه‌ها و سبزی‌ها خصوصاً موز، کیوی، آلو، گوجه فرنگی، سیب زمینی و بروکلی و نیز در انواع گوشت قرمز، گوشت پرندگان و ماهی و همچنین در برخی انواع مغزها مانند پسته و بادام وجود دارد.

کلسیم کافی دریافت کنید

استئوپروز یکی از عوارض شایع مصرف استروئیدها است که شکستگی‌های ناشی از آن سالیانه سبب مرگ و میر بسیاری از افراد می‌شود. در این بیماری توده استخوانی کاهش می‌یابد و در افراد مبتلا، شکستگی‌های استخوانی بسیار شایع است.

مصرف استروئیدها با مکانیسم‌های متفاوتی سبب بروز استئوپروز می‌شود که مهم‌ترین آن‌ها کاهش جذب کلسیم از روده، افزایش دفع کلسیم از طریق ادرار و جلوگیری از تولید استئوبلاست‌ها و تشکیل استخوان است. سلول‌های مغز استخوان سلول‌های تحت عنوان استئوبلاست و استئوکلاست تولید می‌کنند که در تشکیل سلول‌های استخوانی نقش دارند. سلول‌های استئوبلاست با جذب کلسیم سبب تشکیل استخوان می‌شوند، در حالی که سلول‌های استئوکلاست کلسیم را از استخوان‌ها برداشت کرده وارد خون می‌کنند تا به مصرف دیگر سلول‌های بدن برسد و یا در واکنش‌های شیمیایی شرکت نماید، بنابراین سلول‌های استخوانی به طور مداوم در حال تغییر هستند و هر 10 سال یک‌بار به طور کامل عوض می‌شوند. با توجه به اینکه کورتیکواستروئیدها باعث کاهش جذب و افزایش دفع کلسیم می‌شوند، کمبود این عنصر در کسانی که از این داروها استفاده می‌کنند، رخ می‌دهد و در نتیجه این افراد به پوکی استخوان مبتلا می‌شوند.

افرادی که مجبور به مصرف کورتیکواستروئیدها هستند، باید به طور منظم قند خون خود را کنترل نمایند. برای کنترل قند خون بهتر است از مصرف انواع

قندهای ساده نظیر شکلات و شیرینی، قند و شکر پرهیز شود

برخی مطالعات نشان می‌دهند که مصرف مقادیر مناسب کلسیم و ویتامین D می‌تواند از بروز پوکی استخوان جلوگیری نماید، بنابراین کسانی که از این نوع داروها مصرف می‌کنند، باید از منابع غذایی سرشار از کلسیم نظیر شیر، ماست، پنیر و غذاهای غنی شده با کلسیم به مقدار کافی مصرف نمایند. 

همراه غذا سبزی بخورید

یکی دیگر از عوارض مصرف این داروها افزایش قند خون خصوصاً در بیماران مبتلا به دیابت است. کورتیکواستروئیدها باعث مقاومت به انسولین در سلول‌های بدن می‌گردند. انسولین هورمونی است که از پانکراس ترشح می‌شود و برای سوخت و ساز قند توسط سلول‌ها ضروری است. در صورت کمبود انسولین قدرت برداشت قند خون یا همان گلوکز توسط سلول‌های بدن کم شده و بنابراین میزان گلوکز در خون بالا می‌رود. همچنین کورتیکواستروئیدها باعث می‌شوند که کبد به میزان بیشتری قند وارد جریان خون کند.

در افرادی که پانکراس سالم دارند معمولاً با تولید بیشتر انسولین توسط پانکراس قند خون کنترل می‌شود، اما در افراد دیابتی کنترل قند خون مشکل‌تر خواهد شد. افرادی که مجبور به مصرف کورتیکواستروئیدها هستند، باید به طور منظم قند خون خود را کنترل نمایند. برای کنترل قند خون بهتر است از مصرف انواع قندهای ساده نظیر شکلات و شیرینی، قند و شکر پرهیز شود. میوه‌های خشک، آب‌میوه‌ها و انواع دسر نیز قند بالایی دارند و حتی مصرف زیاد میوه‌های تازه نیز می‌تواند منجر به بالا رفتن قند خون شود، اما مصرف سبزیجات می‌تواند در کاهش قند خون موثر باشد. سبزی‌ها حاوی فیبر هستند. فیبرها کمک می‌کنند تا قند موجود در غذا کمتر و به آهستگی جذب شود، بنابراین مصرف سبزی همراه با غذا برای کنترل قند خون توصیه می‌شود.

از افزودن نمک به غذا بپرهیزید

یکی از عوارض مصرف کورتیکواستروئیدها افزایش فشار خون به علت احتباس آب و سدیم بر اثر مصرف این دسته از داروها است. به منظور جلوگیری و کنترل این مشکل بهتر است بیماران دریافت روزانه سدیم را محدود کرده و از افزودن نمک به غذا اجتناب نمایند.

غذاهای فرآوری شده نظیر سوسیس و کالباس و برخی غذاهای آماده نظیر سوپ‌های آماده و سس‌ها معمولاً سدیم بالایی دارند و کسانی که از کورتون استفاده می‌کنند، در صورتی که مبتلا به فشار خون بالا هستند، باید از مصرف آن‌ها اجتناب نمایند.

از یک رژیم غذایی سالم پیروی کنید

افزایش خطر بروز بیماری‌های قلبی- عروقی از دیگر عوارض مصرف این داروها است. کورتیکواستروئیدها باعث بروز اختلال در انواع لیپیدهای خون می‌شوند، به این ترتیب که میزان LDL و VLDL موجود در خون را افزایش می‌دهند که همین امر به مرور زمان می‌تواند سبب تشکیل پلاک‌های خونی شود.

با توجه به اینکه کورتیکواستروئیدها باعث کاهش جذب و افزایش دفع کلسیم می‌شوند، کمبود این عنصر در کسانی که از این داروها استفاده می‌کنند، رخ می‌دهد و در نتیجه این افراد به پوکی استخوان مبتلا می‌شوند

در عین حال همان‌طور که ذکر شد، این داروها میزان فشار خون را افزایش می‌دهند و در کنترل قند خون نیز اختلال ایجاد می‌کنند، بنابراین به مرور زمان خطر بروز بیماری‌های قلبی با مصرف دوزهای بالا و طولانی مدت این داروها افزایش می‌یابد. به منظور جلوگیری از این مشکل بیماران باید از یک رژیم غذایی سالم پیروی کنند و با مصرف میزان کافی از سبزیجات، پرهیز از مصرف مواد قندی و کنترل قند خون و نیز کنترل فشار خون از بروز بیماری‌های قلبی پیشگیری نمایند.

 منبع: تبیان

 

کورتون چیست

کورتون یا کورتیکوستروئید یا به اختصار استروئیدها نوعی چربی هستند که در کبد از ماده اولیه کلسترول ساخته شده و غده آدرنال یا فوق کلیوی از آنها در ساختن هورمون ها استفاده میکند. مهمترین هورمون استروئیدی که در بدن ساخته میشود کورتیزول نام دارد. این دسته موارد بطور مصنوعی هم ساخته میشوند و از آنها به عنوان دارو استفاده میشود. به کورتیکوستروئید هایی که بطور مصنوعی ساخته شده و بصورت دارو مصرف میشوند کورتون هم میگویند. کورتون ها در طب در درمان بسیاری بیمار ها مانند آسم، روماتیسم مفصلی ، اگزما، لوسمی و بسیاری بیماری های دیگر استفاده میشود.

کورتون ها یا کورتیکوستروئید ها دو تاثیر مهم در بدن دارند. یک اینکه موجب مهار و سرکوب التهاب در بافت های بدن شده و دیگری اینکه سیستم ایمنی بدن را تضعیف میکنند و از این دو اثر در درمان بیماری ها استفاده میشود. بطور مثال کنترل و مهار التهاب در بافت ها قسمتی از درمان التهاب مفصل است و از اثر سرکوب سیستم ایمنی این مواد در جلوگیری از پس زدن اعضای پیوند شده به بدن (مانند پیوند کلیه یا قلب) استفاده میشود.

مهمترین استروئید یا کورتون هایی که بصورت دارو بکار برده میشوند عبارتند از هیدروکورتیزون، دگزامتازون، بتامتازون،و پردنیزولون

پردنیزون Prednisone یک ماده شیمیایی غیر فعال است که در کبد به فرم فعالی تبدیل میشود که به آن پردنیزولونPrednisolone میگویند. در کبد با اضافه شدن یک اتم هیدروژن به پردنیزون، پردنیزولون ساخته میشود.

 

 

 مولکول داروی پردنیزون بسیار شبیه به هورمون طبیعی کورتیزول میباشد. تفاوت آنها تنها در یک پیوند دوگانه است

 

تاثیر استروئید ها بر غده آدرنال

تجویز کورتون یا کورتیکوستروئید های مصنوعی برای مدتی بیش از 3-2 هفته موجب سرکوب و مهار فعالیت غده آدرنال یا فوق کلیوی میشود. غده آدرنال یا فوق کلیوی بطور طبیعی نوعی هورمون استروئید به نام کورتیزول میسازد که در کنترل و تنظیم کارکرد بسیاری اعضاء بدن نقش مهمی دارد. مصرف داروهای حاوی کورتون یا استروئید موجب میشود مرکز هیپوتالاموس در مغز به غده هیپوفیز که در زیرمغز قرار دارد دستور دهد تا آن هم به غده آدرنال دستور دهد تا دیگر استروئید نسازد چون از این ماده به اندازه کافی به بدن رسیده است. تا اینجا به نظر نمیرسد مشکلی ایجاد شده باشد.

مشکل موقعی است که بیماری که در حال مصرف کورتون یا استروئید است ناگهان مصرف آن را قطع کند. در این حال مرکز هیپوتالاموس و غده هیپوفیز نمیتوانند با سرعت کافی غده آدرنال را مجددا به تولید استروئید تحریک کنند. این تحریک مجدد نیاز به دو هفته زمان دارد. پس در این مدت بیمار دچار کمبود استروئید میشود. پس در بیماری که داروهای استروئیدی حاوی کورتون را مصرف میکند هیچگاه نباید این دارو به ناگهان قطع شود. قطع تدریجی این دارو موجب میشود تا بدن فرصت کافی برای برگرداندن خود به وضعیت طبیعی را داشته و تولید مجدد استروئید را از سر بگیرد.

در بعضی موقعیت ها بدن انسان نیاز به استروئید یا کورتون بیشتری دارد. به این موقعیت ها، حالات استرس میگویند. منظور از استرس فشار هایی است که به ارگانیسم بدن انسان وارد میشود مانند تب کردن، بیمار شدن، زخمی شدن، انجام عمل جراحی، خونریزی شدید، شکستگی  اندام و موقعیت های مشابه. در حالت طبیعی در این موارد مرکز هیپوتالاموس در مغز با درک موقعیت استرس به غده هیپوفیز دستور میدهد تا آن هم به غده آدرنال دستور دهد تا به اندازه بیشتری استروئید تولید کند ولی در بیماری که از داروهای استروئیدی حاوی کورتون استفاده میکند این مکانیسم فلج شده و در نتیجه به اندازه کافی به بدن استروئید نمیرسد. در این موارد پزشک معالج باید با درک موقعیت استرس، دوز مصرفی داروی استروئید بیمار را بیشتر کند.

مصرف داروهای حاوی کورتون با دوزهای بالا یعنی بیش از اندازه ای که بطور طبیعی در بدن تولید میشود موجب بروز علائمی بیماری کوشینگ میشود. بیماری کوشینگ بیماری است که در آن غده آدرنال یا فوق کلیوی به اندازه بیش از حدی استروئید تولید میکند. مهمترین علامت کوشینگ که در اثر مصرف زیاد استروئید ایجاد میشود عبارتست از تجمع زیاد آب و نمک در بدن و در نتیجه فشار خون. همچنین در این بیماری چربی زیادی در تنه و صورت بیمار تجمع پیدا کرده و صورت بیمار چاق تر میشود.

منیع : ایران ارتوپد

تزریق کورتون به کمر چیست و چه تاثیری دارد

     

تزریق کورتون  به کمر روشی برای درمان یا کنترل علائم بعضی از بیماری های ستون مهره است. در این روش درمانی کورتون یا کورتیکواستروئید (معمولا متیل پردنیزولون) را به درون فضای اپیدورال تزریق میکنند. فضای اپیدورال فضای اطراف دورال ساک است. دورال ساک Dural sac یا کیسه سخت شامه فضایی است کیسه مانند که از پرده بافتی به نام دورا یا سخت شامه درست شده است. دورا یا سخت شامه اطراف نخاع  و ریشه های عصبی که از آن خارج میشوند را فرا گرفته و آن را محصور میکند و بدین طریق کیسه و فضایی بسته به نام دورال ساک را بوجود میاورد. کل نخاع به همراه سخت شامه اطراف آن در درون کانال نخاعی قرار گرفته است.

کانال نخاعی یک کانال استخوانی است که از پشت سر هم قرار گرفتن مهره ها بوجود میاید. در واقع دورا درون فضای خالی استخوانی مهره قرار دارد. فضای بین دورا و استخوان  مهره را فضای اطراف دروا یا اپی دورال Epidural space میگویند. این فضا در واقع حجمی نداشته و مجازی است. وقتی دیسک بین مهره ای  دچار فتق شده و جابجا میشود این جابجایی در واقع در درون فضای اپیدورال بوقوع میپیوندد.

کورتون یا کورتیکواستروئید ها داروهای بسیار قوی ضد التهابی هستند. با تزریق این داروها در فضای اپیدورال میتواند التهاب موجود در ناحه بخصوص التهاب اطراف ریشه های عصبی را کاهش داده و درد ناشی از آن را از بین برد.

در هرنی دیسک بین مهره ای ، دژنرسانس دیسک بین مهره ای و تنگی کانال نخاعی  میتوان از تزریق اپیدورال کورتون برای کنترل علائم بالینی استفاده کرد.

هرنی دیسک بین مهره ای همراه فشار به عصب                       تزریق به فضای اپی                            دورال                         

 

تزریق به فضای اپیدورال از طریق فورامن عصبی

روش های مختلفی برای تزریق وجود دارد ولی بهترین آنها استفاده از فلوروسکوپی در اطاق عمل است. در این روش بیمار بر روی تخت جراحی قرار گرفته و پزشک متخصص ( متخصص جراحی اعصاب، متخصص ارتوپد  ، متخصص رادیولوژی و یا متخصص بیهوشی) محل فورامن بین مهره ای را با استفاده از دستگاه فلوروسکوپ ( نوعی دستگاه رادیوگرافی کامپیوتری که در اطاق عمل استفاده شده و با آن میتوان استخوان بیمار را بر روی مانیتور دستگاه مشاهده کرد) دیده و دارو را دقیقا در آن محل و در فضای اپیدورال تزریق میکند.

تزریق اپیدورال با بیحسی موضعی انجام شده و نیازی به بیهوشی ندارد. این تزریق معمولا 30-15 دقیقه طول میکشد و برای انجام آن بیمار باید به پهلو یا به شکم بخوابد. بعد از آن به بیمار توصیه میشود تا مدتی دراز بکشد.

در بعضی شرایط بهتر است تزریق اپیدورال انجام نشود که مهمترین آنها وجود مشکلات انعقادی در بیمار، حساسیت بیمار به دارو و حاملگی است. در صورت وجود دیابت و یا بیماری قلبی باید در انجام تزریق اپیدورال احتیاط های لازم را به عمل آورد.

از عوارض احتمالی تزریقات اپیدورال میتوان به عفونت، خونریزی، سردرد ، گرفتگی و بیحسی و گزگز گذرا اشاره کرد.

منبع : ایران ارتوپد