آمپوتاسیون
|
آمپوتاسیون یا قطع اندام، نوعی جراحی ترمیمی است که به صورت برداشتن
بخشی از بدن و معمولاً یک اندام انجام میشود و هدف آن، تسکین نشانهها،
بهبودعملکرد، نجات جان بیمار یا بهبود کیفیت زندگی اوست.
علل قطع عضو:
1. ضایعات عروقی، به ویژه در افراد مسن و بیماران مبتلا به دیابت؛
2. تصادفها و ضربههای شدید؛
3. تومورهای بدخیم استخوانی و نسوج نرم اطراف آن؛
4. ناهنجاریهای مادرزادی: (بهتراست آمپوتاسیون در زمان کودکی انجام بگیرد)؛
5. عفونتهای مزمن و طولانی که نسبت به درمانهای معمولی جواب نمیدهد؛
6. عفونتهای شدید مثل: گانگرن گازی (سیاه شدن بافت) ضایعات ناشی از سرماو گرما ؛
7. عضو به درد نخور (nuisance): مثل ژیگانیسم موضعی؛
آمار نشان میدهد که قطع اندام در مردان به مراتب بیشتر از زنان است
(75درصد مردان و 25درصد زنان) و در اندام تحتانی شایعتر از فوقانی است.
محل قطع عضو به وسیله دو عامل تعیین میشود:
1. گردش خون در عضو؛
2. اهمیت عضو از نظر کاربردی.
وضعیت گردش خون اندام را از راه معاینه فیزیکی و مطالعههای اختصاصی
ارزیابی میکنیم.
استامپ:
- بخش انتهایی از اندام قطع شده را استامپ Stump گویند.
• یک استامپ خوب، باید:
1. عاری از عفونت باشد؛
2. بدون درد باشد؛
3. طول آن کافی باشد؛
4. قدرت عضلانی کافی داشته باشد؛
5. دامنه حرکت عضلانی و مفاصل نزدیک آن خوب باشد؛
6. برای استامپ بتوان پروتز (اندام مصنوعی) مناسب تهیه کرد.
عوارض پس از عمل:
1. عفونت: سطحی یا عمقی؛
2. نکروز (از بین رفتن) پوست و نسوج عمقی؛
3. هماتوم (تجمع خون زیرپوست)؛
4. نروما: احساس درد زیاد در ناحیه قطع شده؛
5. زخمهای فشاری؛
6. اندام شبحی (حس عضو قطع شده)؛
7. جمع شدن مفاصل joint contracturo؛
8. خونریزی، خطرناکترین مشکل تهدیدکننده است. کنترل علایم حیاتی الزامی است؛
9. شکنندگی پوست: به علت بیحرکتی و فشار پروتز ممکن است به وجود آید.
اقدامهای پرستاری پس از عمل جراحی و آماده شدن برای پروتز:
- برای پیشگیری از عفونتها، زخمها و پانسمان و درناژ بررسی شود.
علایم و نشانههای خونریزی کنترل شود و کنار تخت بیمار، تورنیکت در
دسترس باشد. اگر از گچ استفاده شده باشد، 48 ساعت پس از عمل
برداشته شود، نیز جدا شود، زخم پانسمان شود و دوباره گچ بگیرید،
تا بیمار راه بیفتد.
- بخیه را بین 2تا4 هفته از عمل بردارید. اگر گچ گذاشته نشود، بلافاصله از
یک جوراب استریل روی باقی مانده عضو استفاده کرده، بانداژ لاستیکی سفتی انجام دهید.
مراقبتهای پس از عمل:
1. بعد از عمل، استامپ بالا نگه داشته شود، تا تورم آن پایین بیاید.
2. برای جلوگیری از Contracture (انقباض) ران و زانو، در زیرزانو و بین رانها و
گودی کمر، بالش گذاشته شود.
3. تعویض پانسمان و درآوردن درن 48 ساعت پس از عمل صورت گیرد.
4. بعد از بهبود حال عمومی، دستورهای لازم برای ورزش به بیمار آموخته شود.
5. استامپ در کنار تخت و کنار صندلی چرخدار آویزان نباشد.
6. در موقع خوابیدن، زانو را خم نکند.
مداخلههای پرستاری:
1. برای تسکین درد، از مُسکن مخدر استفاده میکنیم. برای اسپاسم
عضلانی، میتوان از داروی ضداسپاسم استفاده کرد که در تغییر وضعیت بیمار
مؤثر است.
2. دو تا سه ماه بعد، درد اندام خیالی را دارد مثل خاریدن که فعال نگهداشتن
بیمار به کاهش آن کمک میکند و میتوان از تکنیکهایی مانند حواسپرتی
استفاده کرد و نیز، ضدتشنج و ضدافسردگی.
3. برای بهبود تصویر از خود، بیمار را تشویق کنیم به اندام باقی مانده نگاه کند و
آن را لمس کند و واقعیت را بپذیر
منبع:
به نام يكتا خالق هستي