درد تمام پا نشانهٔ چیست؟
درد ساق
- چه وقت به پزشک مراجعه کنیم؟
- درد در هنگام فعالیت وجود دارد و فوراً با استراحت تسکین می‌یابد.
- درد یا زق‌زق در طول شب وجود دارد.
- ساق آسیب‌دیده است و درد، رنگ‌پریدگی، یا تورم بعد از ۲۴ ساعت ادامه دارد.
- درد بدون علتی بیش از سه روز ادامه دارد.
- برآمدگی نرمی در زیر پوست ساق احساس می‌شود.
- درد ساق پا نشانهٔ چیست؟
ساق پا معمولاً آرام و بدون ناراحتی است، ولی درد آن بسیار گرفتارکننده است. این درد علل مختلف دارد.
آسیب حاد یا طولانی ساق احساس ساطوری شدن آن را تداعی می‌کند. بالا و پائین رفتن مداوم از نردبان یا پیچ خوردن پا در هنگام ورزش باعث کشیدگی یا پارگی ماهیچه یا زردپی ساق پا می‌شود.
درد ساق پا ربطی به پیری ندارد. ماهیچه‌های ساق نقاط حساس گرفتاری‌های گردش خون هستند. درد ناگهانی آنها در هنگام فعالیت، مثلاً وقت رفتن، معمولاً علامت نارسائی سرخرگی است. یعنی سرخرگ‌ها قادر به تأمین خون و اکسیژن مورد نیاز این ماهیچه‌ها نیستند. این حالت معمولاً در تصلب شرائین (سخت سرخرگی) روی میدهد.
از طرف دیگر، درد و تورم ساق در هنگام استراحت نشانهٔ نارسائی سیاهرگی است. در این مورد، خون از ماهیچه‌های آن نمی‌‌تواند خارج شود و تجمع آن درد ایجاد می‌کند.
نارسائی سرخرگی شایع‌تر است و معمولاً به شکل لنگیدن متناوب خود را نشان میدهد. این درد خیلی سریع شروع می‌شود و پایان می‌یابد. درد همیشه به دنبال فعالیت می‌آید، یعنی وقتی ماهیچه نیاز به خون بیشتر دارد، و بعد از پنج یا ده دقیقه استراحت آرام می‌گیرد.
لنگیدن متناوب را مثل سکته قلبی در پاها بدانید. اگر جریان خون آن متوقف شود، نیاز ماهیچه به خون برآورده نمی‌شود و سکته روی میدهد. با استراحت فوری، خون کافی به ماهیچه می‌رسد و درد از بین می‌رود.
لنگیدن متناوب نسبتاً خوش‌خیم و قابل درمان است، ولی افراد مبتلا به نارسائی پیشرفته سرخرگی دچار درد در هنگام استراحت نیز می‌شوند. در این حالت، جریان خون چنان کاهش یافته است که درد در هنگام استراحت و خواب نیز روی میدهد. در بدترین حالت زخم‌های دردناک و دیر التیام یا قانقاریا نیز دیده می‌شود.
برگشت خون در اثر نارسائی سیاهرگی ممکن است به التهاب سیاهرگ و لخته شدن خون در آن منجر شود. انواع سطحی آن که به‌صورت رگ واریسی قرمز و حساس در زیر پوست دیده می‌شود، زیاد نگران کننده نیست. ولی انواع عمقی درد بیشتر پیدا می‌کند و بیشتر خطر کنده شدن لخته و رفتن آن به جاهای دیگر بدن دارد. هر دو این حالات حساسیت، زق‌زق کردن و سنگینی ایجاد می‌کند.
- درمان درد ساق
اگر دچار درد راجعه یا درد راه رفتن هستید، حتماً به پزشک مراجعه کنید. در اینجا توصیه‌هائی برای کاهش آن گفته می‌شود.
اصول چهارگانه را رعایت کنید. استراحت، گذاشتن متناوب یخ در طول روز بر روی آن، بستن با بند کشسان، و گذاشتن بالش در زیر پا بهترین کار برای تسکین درد ساق است. استراحت مطلق و بلند کردن پا به کاهش تورم و سنگینی همراه با واریس کمک می‌کند.
مسکن بخورید. داروهای بدون نسخه ضدالتهابی مثل آسپیرین و ایپوبروفن درد و تورم ناشی از آسیب‌دیدگی یا واریس ساق را کاهش میدهند.
پیادهروی کنید. گرچه راهرفتن باعث لنگیدن متناوب می‌شود، پیادهروی اولین قدم در درمان آن است. باید تا آنجا که تحمل درد را دارید راه بروید و آنگاه بایستید. هر روز کمی بیشتر و مسافت طولانی‌تری راه بروید. ناراحتی به‌تدریج کاهش خواهد یافت.
سیگار نکشید. مبتلایان به لنگیدن متناوب باید سیگار را ترک کنند. چون سیگار باعث سخت سرخرگی شده و جریان خون را کم می‌کند.
پا را گرم کنید. گذاشتن بالشتک گرم، نه داغ، درد واریس‌های سطحی را کم می‌کند. گرما را برای آسیب‌دیدگی تازه به‌کار نبرید، چون التهاب آن را تشدید می‌کند و التیام را به تأخیر می‌اندازد.
جوراب واریس بپوشید. با تجویز پزشک جوراب واریس مناسب بپوشید تا جریان خون کافی شود و درد ناشی از نارسائی سیاهرگی تسکین یابد.
عمل جراحی کنید. برداشتن سیاهرگ آسیب‌دیده نارسائی شدید سیاهرگی را برطرف می‌کند. داروهای ضد انعقاد نیز مفید است. تسکین درد شدید نارسائی سرخرگی با روش‌هائی مثل استفاده از بالون برای بازکردن رگ یا جراحی آن انجام می‌شود.
درد زانو
- چه وقت به پزشک مراجعه کنیم؟
- درد راه رفتن را دشوار می‌کند.
- احساس می‌کنید زانو قادر به تحمل وزن بدن نیست.
- ورم شدید، قرمزی، یا تغییر رنگ زانو وجود دارد که بعد از ۲۴ ساعت از بین نمی‌رود.
- درد بی‌دلیل بیش از سه روز طول کشیده است.
- درد بعد از جراحت بعد از پنج روز از بین نرفته است.
- درد زانو نشانه چیست؟
کمی بلندتر قدم برداشتید و حالا زانویتان درد گرفته است. زانو درد چیز بسیار شایعی است. زانوان همیشه نسبت به وارد شدن ضربه و کبود شدن حساس بوده‌اند. و جوامع هر‌چه فعال‌تر می‌شوند، زانوان بیشتر در معرض سائیدگی قرار می‌گیرند و روز به روز بر مبتلایان به زانو درد افزوده می‌شود.
یک زمین خوردن، پیچ خوردن، یا ضرب دیدن زانو و نیز جراحت قدیمی که کاملاً التیام نیافته است حالا نسبت به تغییر هوا حساس شده و درد می‌گیرد. اما بیشترین دردها مکرر و خودبه‌خود زانو ناشی از کار زیاد آن است.
مفصل زانو دارای رباط‌های محکمی برای نگاه‌‌داری و محافظت، غضروفی به‌صورت یک بالشتک برای استخوان‌ها، و وترهائی برای اتصال ماهیچه‌ها به یکدیگر است. اما حتی این بافت‌های کشسان نیز محدودیت‌هائی دارند. خم شدن یا چرخیدن بیش از حد، دویدن زیاد، یا پرش می‌تواند باعث پارگی یا التهاب آنها شود.
آسیب وارد شده به این بافت‌ها به سطوح استخوانی مفصل زانو هم سرایت می‌کند. بافت‌های زانو مانند یک کمک فنر اتومبیل عمل می‌کنند و اگر توقف ناگهانی آن یا فشار بیش از حد بر آن زیاد باشد، فرسوده می‌شود. در فرسودگی کمک فنر شما صدای مالش فنر بر فلز را می‌شنوید و در زانو درد ناشی از ماش استخوان‌ها را بر هم احساس می‌کنید.
بسیاری از دردهای ناشی از کار زیاد زانو در زیر یا دور کشکک آن است که در گروه گرفتاری‌های زانو به نام نرم غضروفی کشکک قرار دارند.
اما همهٔ دردهای کار زیاد جزو این دسته نیستند. مثلاً نوجوانی در خانه دارید که درست زیر کشکک زانویش درد می‌کند؛ این درد ممکن است بیماری آزگوود – شلاتر یا درد شدید باشد که به‌علت کشیدگی زیاد وترهای متصل به ساق پا است. همراهی جست‌وخیز زیاد و رشد سریع ماهیچه‌ها و استخوان‌های نوجوان باعث دردهای شدید در جلو یا زیر زانو می‌شود.
انجام حرکت غلط زانو باعث التهاب غشای مفصلی می‌شود. مفصل در این حالت دردناک و شبیه به کیسه‌ای پر از آب می‌گردد. التهاب غشای مفصلی از ضربه دیدن یا پیچ خوردن زانو ناشی شده و خون یا مایع در بافت‌های آن جمع می‌شود.
یکی دیگر ناراحتی‌های ناشی از کار زیاد زانو نوعی التهاب کیسهٔ زلالی آن است. یعنی آزردن قسمت جلو زانو باعث پر از آب‌شدن کیسهٔ واقع در آن می‌شود. شایع‌ترین علت این گرفتاری زانو زدن زیاد بر روی سطوح سفت است.
همچنین زانو مستعد ابتلا به نوعی التهاب استخوانی غضروفی است که مرگ قسمتی از سلول‌های استخوان یا غضروف است. علت این ناراحتی معلوم نیست. بالاخره قطعه استخوان یا غضروف مرده می‌شکند و با قفل شدن زانو درد شدیدتری را به‌دنبال دارد.
در بعضی موارد، درد زانو از جائی دیگر بدن، مثل انگشتان پا، مچ پا، ستون مهره‌ها، یا لگن سرچشمه می‌گیرد. صاف بودن کف پا یا ضعیف بودن قوزک باعث چرخیدن بیش از حد پا به درون می‌شود که این حالت فشار زیادی بر زانو می‌آورد. و اگر وضعیت ایستادن یا راهرفتن نادرستی بگیرید درد در زانو احساس می‌شود.
همچنین زانو هدفی مساعد برای انواع التهاب مفاصل است. التهاب استخوانی مفصلی ناشی از تخریب غضروف و بافت‌های دیگر در اثر فرسودگی است. التهاب شبه‌روماتیسمی مفاصل با رشد فزایندهٔ درد و تورم مفصل و بافت‌های متصل‌کنندهٔ آن مشخص می‌شود که با علائم دیگر، مثل خستگی، کاهش وزن و تب خفیف، همراه است. در نقرس نیز که یک اختلال سوخت‌وسازی است، با رسوب اسید اوریک در مفاصل و بافت‌های دیگر ایجاد التهاب مفصلی می‌شود.
علاوه بر همه، اینها، زانو محل مستعدی برای رشد تومور و کیست، و نیز عفونت‌های دردناک باکتریائی است.
- درمان درد زانو
کلید اصلی تسکین بیشتر دردهای زانو انجام ندادن حرکاتی است که درد را شروع کرده‌‌اند. تکرار این حرکات جرقهٔ شعله‌ور شدن پاسخ‌های شدید درد است. زانوی دردناک را با ملایمت و آرامش درمان کنید.
اصول چهارگانه را رعایت کنید. استراحت، یخ گذاشتن، بستن، و بالا گرفتن در تسکین دردهای ناشی از پیچ‌خوردگی و کار زیاد زانو مؤثر است. استراحت از همه مهم‌تر است. سپس، بعد از یک دوره محدودیت فعالیت، به‌تدریج به کارهای عادی باز گردید.
همراه با چند روز استراحت از یخ نیز استفاده کنید. گذاشتن ۱۵ دقیقه یخ چند بار در روز به تسکین درد کمک می‌کند. زانو را با پارچه‌ای کشسان ببندید، ولی نه محکم. و بالشی زیر زانو بگذارید تا مایع جمع شده در آن تخلیه شود.
مسکن بخورید. آسپیرین و ایبوپروفن مسکن‌های خوبی برای رفع ورم و درد زانو هستند. استامینوفن درد را آرام می‌کند، ولی بر التهاب تأثیری ندارد.
زانو را گرم کنید. گذاشتن یخ در آسیب‌های بار اول درد را کاهش میدهد. اما در بیشتر موارد، گرمای مرطوب مؤثرتر است. حولهٔ گرم و مرطوب، کیسهٔ آب گرم و حمام آب گرم به تسکین درد کمک زیادی می‌کند.
وزن کم کنید. اگر اضافه وزن دارید، کاهش وزن راه خوبی برای کم کردن فشار وارد بر زانو در هنگام راه رفتن است. این فشار تا ۸ برابر وزن بدن است. یعنی با کاهش ۵ کیلوگرم وزن ۴۰ کیلوگرم فشار از روی زانو برداشته می‌شود.
کفی در کفش بگذارید. گذاشتن کفی طبی در کفش مانع چرخش زیاد پا را به طرف داخل می‌شود. اگر این چرخیدگی زیاد است، باید کفی مخصوص بگذارید.
بالش زیر زانو بگذارید. اگر در حین کار باید زانو بزنید، بالشتک نرمی زیر آن بگذارید و گاه‌گاه استراحتی به زانو بدهید تا فشار مداوم بر آن نیاید.
چمباتمه نزنید. چمباتمه زدن و خم کردن کامل زانو فشار بسیار زیادی بر آن وارد می‌کند که ممکن است باعث پارگی غضروف یا وتر ماهیچه‌ٔ چهار سر ران شود. در برخی افراد، چمباتمه زدن مکرر باعث حملات درد می‌شود.
نوع ورزش را عوض کنید. ورزش‌هائی مثل شنا، دوچرخه‌سواری، و پیادهروی هم به اندازهٔ دویدن سودمندند، ولی کمتر زانو را آزار میدهند. اگر حتماً باید بدوید، خوب خود را گرم کنید، مسافت کوتاه‌تری را بدوید، سطح نرم‌تری را برای دویدن انتخاب کنید، و همیشه کفش‌های مخصوص دویدن بپوشید.
ورزش کنید. ضعف ماهیچه‌ای بیشترین علت زمینه‌‌ای دردهای زانو است. به‌همین دلیل ۸۰ درصد دردهای زانو با انجام برنامهٔ ورزشی مناسب برای تقویت ماهیچه‌ها، مخصوصاً ماهیچه‌های جلو و پشت ران، تسکین می‌یابند.
منبع: پزشکان بدون مرز
به نام يكتا خالق هستي